สำนวน "เป็นหุ่นให้เชิด"

หมายถึง อยู่ในฐานะหรืออยู่ในอำนาจให้คนอื่นใช้เป็นเครื่องบังหน้าเขาให้ทำอย่างใดก็ทำอย่างนั้น ตนไม่มีอำนาจที่จะทำได้ นอกจากต้องสำแดงตัวรับหน้าแทนเขาไปเรื่อย ๆ

ที่มาของสำนวน สำนวนนี้มาจากการเล่นหุ่น เช่น หุ่นใหญ่ หุ่นกระบอก ซึ่งมีคนเชิดตัว หุ่นอยู่ด้านหลัง จะให้ตัวหุ่นทำอย่างไรก็แล้วแต่คนเชิดทั้งสิ้น

การละเล่น

  • เป็นหุ่นให้เชิด หมายถึง อยู่ในฐานะหรืออยู่ในอำนาจให้คนอื่นใช้เป็นเครื่องบังหน้าเขาให้ทำอย่างใดก็ทำอย่างนั้น ตนไม่มีอำนาจที่จะทำได้ นอกจากต้องสำแดงตัวรับหน้าแทนเขาไปเรื่อย ๆ

  • โบแดง หมายถึง การแสดงออกที่แสดงให้เห็นถึงความสามารถให้เป็นที่ยกย่อง

  • ไม้นวม หมายถึง ทำหรือพูดอะไรก็ตามต่อผู้หนึ่งผู้ใดหรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดเพียงเบาะ ๆ ไม่ให้หนักรุนแรง

  • รำไม่ดีโทษปี่พาทย์ หมายถึง ตัวเองทำไม่ดี ทำไม่ถูกหรือทำผิดแล้วไม่รู้ หรือไม่ยอมรับว่าตัวผิด กลับไปซัดไปโทษเอาคนอื่น

  • เข้าตาจน หมายถึง หมดทางไป

  • คลุกคลีตีโมง หมายถึง อยู่ร่วมกัน คลุกคลีอยู่ด้วยกัน

  • ถูกขา หมายถึง เข้าคู่ หรือเข้าพวก หรือเข้าชุดกันได้สนิทสนมกลมเกลียวกันดีไม่ขัดเขิน

  • นักเลงอดเพลงไม่ได้ หมายถึง มีนิสัยชอบแล้วอดไม่ได้

  • ประสมโรง หมายถึง เข้าร่วมเป็นพวก

  • เป็นปี่เป็นขลุ่ย หมายถึง พูดหรือทำอะไรถูกคอกัน กลมเกลียวไปด้วยกันอย่างดี

  • พ่อแจ้แม่อู หมายถึง ต่างพันธุ์ผสมกันพันทาง

  • มือใครยาวสาวได้สาวเอา หมายถึง ใครมีกำลังความสามารถหรืออิทธิพล หรืออำนาจหรืออะไรก็ตามที่จะถือเอาสิ่งหนึ่งสิ่งใดได้แล้วรีบเอาทันทีเป็นลักษณะของการแย่งชิงกัน ใช้ในเรื่องอะไรก็ได้ ใช้ได้ทั่ว ๆ ไป

  • ไม่มีปี่มีกลอง หมายถึง ทำหรือพูดขึ้นมาโดยไม่มีเค้ามูล

  • ลงโรง หมายถึง เริ่มลงมือทำ ตั้งต้นทำ

  • เล่นเอาเถิดเจ้าล่อ หมายถึง สวนกัน สวนกันไปสวนกันมา คนละที่ไม่พบกัน ตามหากันคนนี้ไป คนนั้นมา ไม่พบกัน

  • สายป่านสั้น หมายถึง มีเงินน้อยทุนน้อย

  • หัวไม่วาง หางไม่เว้น หมายถึง เอาทั้งหมด เอาทุกอย่าง ทำอยู่ตลอดเวลา

------------------

กีฬา

  • คางเหลือง หมายถึง เกือบตาย หรือ แย่, ลำบากเจียนตาย

  • มวยล้ม หมายถึง ทำให้เห็นเอาจริงเอาจัง แต่แล้วก็ไม่เป็นไปจริง, ทำหลอกลวงเป็นทีท่าเอาจริงแล้วก็ไม่จริง

  • เลือดเข้าตา หมายถึง มุทะลุ ดื้อ ทำไม่คิด

  • ย่างสามขุม หมายถึง ก้าวทีละก้าวช้า ๆ

  • ศอกกลับ หมายถึง แก้เรื่องหรือข้อที่ถูกกล่าวหาย้อนกลับไปยังผู้กล่าวหาให้เรื่องตกอยู่กับผู้กล่าวหา

  • ล้ำหน้า หมายถึง ทำอะไรเกินไป หรือแสดงตัวเกินไปอย่างที่ไม่บังควรจะทำเช่นนั้น หรือไม่ใช่เวลาจะทำเช่นนั้นในเมื่อผู้อื่นเขาไม่ทำ

  • งงเป็นไก่ตาแตก หมายถึง งงมากจนทำอะไรไม่ถูก

  • สู้ยิบตา หรือ สู้จนเย็บตา หมายถึง สู้จนถึงที่สุด สู้อย่างไม่ย่อท้อ สู้ไม่มีถอย

------------------

การแข่งขัน

  • ไม้ตาย หมายถึง นำหรือยกเอาข้อสำคัญมาใช้หรือกล่าวอ้าง โดยที่เชื่อว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะต้องจำนน หรือไม่ไห้รอดพ้นไปได้หรือพ่ายแพ้

  • ร้องจ๊อก หมายถึง ไม่ต่อสู้ ยอมแพ้

  • แก้ทาง หมายถึง ปรับวิธีการของตัวเองเพื่อเอาชนะ

  • แข่งรัศมี หมายถึง ชิงดีชิงเด่นกับคนอื่น

  • คอเดียวกัน หมายถึง ชอบและสนใจอย่างเดียวกัน

  • โชว์ฟอร์ม หมายถึง แสดงฝีมืออวดความสามารถ

  • มืออาชีพ หมายถึง ผู้มีความเชี่ยวชาญในด้านใดด้านหนึ่ง

  • รับศึกหนัก หมายถึง รับภาระหรือต้องเผชิญกับปัญหาที่ยากลำบาก

  • ลบสถิติ หมายถึง ทำได้ดีกว่าที่เคยบันทึกไว้

  • ตีนบอด หมายถึง เรียกนักฟุตบอลที่เตะลูกไม่เข้าประตู

  • ได้เฮ หมายถึง มีโอกาสได้หัวเราะ เป็นไปดังคาด

  • เตะถ่วง หมายถึง แกล้งทำให้ช้า

  • นอกเกม หมายถึง เล่นผิดกติกา

  • นอกรอบ หมายถึง แข่งขันนอกรายการชิงตำแหน่ง

ที่มา : วรภัทร ยอดทองเลิศ. (2556). สำนวนเกี่ยวกับการละเล่น. สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2565, จาก http://porrasit.myreadyweb.com