Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ và những điều cần biết
Thiếu năng lượng và những dưỡng chất có khả năng khiến trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng. Tình trạng này có thể đem đến hậu quả nặng nề như con yêu chậm phát triển thể chất, trí não, sức đề kháng yếu, gia tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.
1. Khái niệm suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng làm ảnh hưởng tới quá trình sống, hoạt động và tăng trưởng bình thường của cơ thể trẻ.
Có thể chia suy dinh dưỡng trẻ em ra 3 thể:
SDD thể nhẹ cân: do tình trạng thiếu chất dinh dưỡng làm cho cân nặng thấp hơn so với mức tiêu chuẩn của trẻ em cùng tuổi và giới tính, được xác định khi cân nặng thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ nhỏ cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể nhẹ cân cho thấy tình trạng thiếu hụt dưỡng chất kéo dài cũng như tình trạng thiếu dinh dưỡng tại thời điểm đánh giá.
SDD thể thấp còi: do tình trạng chậm phát triển kéo dài dẫn đến trẻ nhỏ không sở hữu được chiều cao cần có của một đứa bé cùng tuổi ở quần thể tham khảo, được xác định khi chiều cao thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể còi cọc cho thấy tình trạng kém tăng trưởng mạn tính, kéo dài từ trong quá khứ, có thể bắt đầu sớm từ giai đoạn bào thai do mẹ bầu bị thiếu hụt dưỡng chất.
SDD thể gầy còm: khi chỉ tiêu cân nặng theo chiều cao của trẻ tụt xuống thấp đáng kể so với trị số nên có ở quần thể tham khảo, được xác định khi cân nặng theo chiều cao thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ em cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể gầy còm phản ánh tình trạng thiếu hụt dưỡng chất cấp tính do tình trạng không lên cân hoặc đang sụt cân.
2. Lý do gây ra suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
Suy dinh dưỡng có thể xảy ra do thiếu cung cấp, tăng tiêu hao dưỡng chất hoặc cả hai.
Thiếu cung cấp:
Không cung cấp đủ lương thực thực phẩm
Bé lười ăn, ăn không đủ lượng cần thiết.
Chế độ ăn nghèo nàn, cách chế biến không phù hợp, thiếu năng lượng và dưỡng chất.
Tăng tiêu hao:
Trẻ em bệnh, nhất là bệnh kéo dài.
Rối loạn tiêu hóa- hấp thu.
Nhiễm ký sinh trùng đường ruột.
Mất đi chất dinh dưỡng do bệnh lý.
Trong đa số trường hợp, suy dinh dưỡng diễn ra do sự kết hợp của cả 2 cơ chế, vừa giảm năng lượng ăn vào vừa tăng năng lượng tiêu hao (Ví dụ trẻ bệnh nhưng mẹ lại cho ăn kiêng).
Trẻ ăn quá ít calorie trong ngày
Xem thêm:
3. Ảnh hưởng của suy dinh dưỡng đến trẻ nhỏ
Suy yếu hệ miễn dịch, gia tăng rủi ro bệnh nhiễm trùng
Suy dinh dưỡng và thiếu vi chất (thiếu đạm, sắt, kẽm, vitamin,...) khiến hệ miễn dịch của trẻ nhỏ yếu đi nên dễ dàng mắc các bệnh nhiễm trùng, phải sử dụng kháng sinh thường xuyên, gây nên lười ăn, tiêu hóa kém, không hấp thụ được chất dinh dưỡng, càng khiến suy dinh dưỡng nặng hơn.
Rối loạn các chức năng cơ thể, dẫn đến không ít vấn đề về sức khỏe
Tình trạng suy dinh dưỡng sẽ làm cho các cơ quan trong cơ thể bị rối loạn. Các cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất là gan, tim và thận có thể gây nên gan thoái hóa mỡ, suy tim, suy thận,....
Thiếu vi chất cũng gây nhiều vấn đề sức khỏe. Ví dụ, thiếu vitamin A gây nên khô giác mạc, quáng gà, ảnh hưởng xấu đến thị giác của trẻ; thiếu hụt sắt, đạm và một số vitamin nhóm B gây thiếu máu; thiếu đạm, canxi, kẽm, vitamin A,D, K,... ảnh hưởng tới sự phát triển của xương, thiếu đạm dẫn đến phù,...
Kém phát triển thể chất
Ảnh hưởng đến tầm vóc. Thiếu dưỡng chất ảnh hưởng trên chức năng toàn bộ các hệ cơ quan của cơ thể, kể cả hệ cơ xương, nhất là ở thời điểm 1000 ngày đầu đời (giai đoạn bào thai và 2 năm đầu). Suy dinh dưỡng sớm và kéo dài khiến cho trẻ em phát triển còi cọc, khi trưởng thành có tầm vóc thấp, tăng nguy cơ béo phì về sau.
Kém phát triển thần kinh
Suy dinh dưỡng tác động đến sự phát triển bình thường của não bộ ở giai đoạn trẻ nhỏ dưới 6 tuổi do thiếu hụt các chất thiết yếu cho sự phát triển não bộ và trí tuệ của trẻ như chất béo, chất đường bột, sắt, iốt, DHA, Taurine...
Bé bị suy dinh dưỡng cũng thường không nhanh nhẹn, gặp những vấn đề về ngôn ngữ, trí nhớ và giao tiếp xã hội dẫn đến sự giảm khả năng chú ý, học tập, tiếp thu.
Trẻ hay bị rối loạn tiêu hóa
4. Phương pháp phục hồi trẻ bị suy dinh dưỡng
Điều trị các tình trạng cấp: Mất nước hay phù nề khắp cơ thể, rối loạn điện giải, suy tim cấp, nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, rối loạn tiêu hóa- hấp thu, ...
Tăng cường các chất dinh dưỡng thiếu hụt: vitamin A, sắt, canxi, vitamin D, axit folic, đa sinh tố,...
Tăng khẩu phần dinh dưỡng lên mức tối đa phù hợp với khả năng tiêu hoá hấp thu của con trẻ, sử dụng những thực phẩm giàu năng lượng, các sản phẩm dinh dưỡng đặc biệt, ...
Khắc phục suy dinh dưỡng tại gia đình:
Đảm bảo bổ sung đủ năng lượng, chất đạm và chất dinh dưỡng đáp ứng nhu cầu phục hồi dinh dưỡng và tăng trưởng cơ thể.
Tăng năng lượng khẩu phần cho bữa ăn hàng ngày nếu con trẻ không thể ăn đủ theo nhu cầu bằng cách:
Cho ăn nhiều món trong cùng một bữa.
Tăng số lần ăn trong ngày nếu bé không thể ăn nhiều trong một lần.
Cho ăn càng đặc càng tốt, dùng các loại bột mộng để làm lỏng thức ăn đặc nhưng vẫn đảm bảo độ đậm đặc của thức ăn.
Gia tăng thức ăn nhiều năng lượng: thêm dầu mỡ vào thức ăn của bé, dùng các loại thực phẩm giàu năng lượng.
Cho ăn bổ sung sau bệnh.
Cho bú mẹ kéo dài sau 12 tháng. Nếu không có sữa mẹ đủ, lựa chọn loại sữa thay thế thích hợp.
Theo dõi định kỳ tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ.
Để trẻ rửa tay thường xuyên bằng nước sạch
Xem thêm:
https://www.cutoutandkeep.net/users/reviewsua
https://www.darkreading.com/profile.asp?piddl_userid=393183
5. Ngăn ngừa suy dinh dưỡng trẻ em ở cộng đồng
Cho con trẻ bú mẹ ngay sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu: Sữa mẹ luôn là thức ăn đầu đời hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và là thức ăn tốt, được trẻ chấp nhận trong giai đoạn sau. Sữa mẹ, bên cạnh cung cấp chất dinh dưỡng còn cung cấp các yếu tố chống lại bệnh tật, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nhiễm trùng.
Chăm sóc dinh dưỡng cho con trẻ bằng bữa ăn hợp lý: Tập cho con ăn dặm khi bắt đầu 6 tháng tuổi. Cho bé ăn đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng (bột đường, đạm, béo), không kiêng khem, và có thể duy trì sữa mẹ trong thời gian dưới 2 tuổi. Nếu không có sữa mẹ đủ, lựa chọn sản phẩm sữa thay thế thích hợp.
Vệ sinh an toàn thực phẩm: Là vấn đề quan trọng hàng đầu trong việc bảo vệ con tránh các bệnh nhiễm trùng đường ruột, giun sán... Chọn lựa thực phẩm tươi cho con, tránh bảo quản dài ngày trừ trường hợp có tủ cấp đông đúng quy cách, hạn chế cho bé dùng các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nấu nướng thức ăn chín kỹ.
Vệ sinh môi trường - vệ sinh cá nhân cho con và người chăm sóc bé.
Theo dõi biểu đồ tăng trưởng cho trẻ hàng tháng: Nhằm phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng hoặc các nguy cơ nếu có và can thiệp kịp thời.
Phòng ngừa và điều trị bệnh: Điều trị hoàn toàn các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy... không lạm dụng kháng sinh mà chỉ dùng kháng sinh đúng chỉ định, đủ liều, đủ thời gian, chăm sóc dinh dưỡng tích cực trong thời gian bệnh và phục hồi dinh dưỡng sau thời gian bệnh.
Xổ giun định kỳ mỗi 6 tháng cho trẻ từ 2 tuổi.
Khuyến khích con luyện tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục sẽ giúp cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra bình thường và bài tiết chất độc không mong muốn ra khỏi cơ thể. Nếu trẻ nhỏ không thích tập thể dục, bạn có thể tổ chức một vài trò chơi vui nhộn hoặc đưa bé đi bơi, đạp.
Khi bé liên tục bị đứng cân/ giảm cân, các bậc cha mẹ cũng thắc mắc về vấn đề trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng khám ở đâu? Theo đó, nếu nhận thấy các biểu hiện sớm của trẻ bị suy dinh dưỡng, cha mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ kiểm tra và có phương án điều trị phù hợp, tránh tình trạng con trẻ bị suy dinh dưỡng nặng thêm.
Nguồn tham khảo:
https://suanaotot.com/tre-suy-dinh-duong-nguyen-nhan-dau-hieu-va-cach-khac-phuc-hieu-qua.html