Ποιος είναι ο Γεώργιος Παπανικολάου;

Ως μαθητής σε Γυμνάσιο στην Αθήνα ήταν φιλομαθής, ευαίσθητος και εξαιρετικά προικισμένος. Από νωρίς ξεκίνησε να μαθαίνει την γαλλική γλώσσα, ενώ η αγάπη που καλλιέργησε για την λογοτεχνία, την φιλοσοφία, και την ποίηση τον κινητοποίησαν να ασχοληθεί και με αυτούς τους τομείς. Παρακολουθούσε και μαθήματα βιολιού για οκτώ χρόνια. Αυτές τις ασχολίες του θα τις συνέχιζε καθ’όλη την διάρκεια της ζωής τους.

Ωστόσο, όταν έφτασε στην χώρα, είδε πως δεν ήταν έτοιμη να εξελιχθεί και να υποστηρίξει έναν νέο φιλότιμο επιστήμονα. Έτσι, μόλις παντρεύτηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη, απόγονο της ηρωίδας του ’21 Μαντώς Μαυρογένους, ξεκίνησε μια «επιστημονική Οδύσσεια» στο εξωτερικό. Ακολούθησε μια περίοδος ιατρικής μελέτης και ανάπτυξης θεωριών και φαρμάκων, με πιστή βοηθό και «πειραματόζωο» την γυναίκα του. Το 1961 εγκαταστάθηκε στο Μαϊάμι, όπου ανέλαβε την οργάνωση του Καρκινολογικού Ινστιτούτου. Τελικά πεθαίνει στις 19 Φεβρουαρίου του 1962, αφήνωντας πίσω του ένα έργο που συνέβαλε στην καταπολέμηση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

1. Το 1914 προσελήφθη στο τμήμα Ανατομίας του Πανεπιστημίου Cornell, κοντά στον καθηγητή Stockard. Εκεί, δημοσίευσε την πρώτη του εργασία σχετικά με τη μεταβίβαση των εκφυλιστικών αλλοιώσεων στους απογόνους των θηλαστικών που είχαν κάνει κατανάλωση αλκοόλ. Συνέχισε τα πειράματά του μελετώντας τα κολπικά επιχρίσματα των ινδικών χοιριδίων όπου παρατήρησε τη μορφολογία των κυττάρων, ανάλογα με τη φάση του ωοθηκικού κύκλου. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματά του με μελέτες του στα θηλαστικά παρατήρησε ότι μεταξύ των κυττάρων υπήρχαν ανώμαλα κύτταρα που σχετίζονταν με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

2. Τη δεκαετία του 1920 πραγματοποίησε κλινικοεργαστηριακές μελέτες για την διαγνωστική αξία της κυτταρολογικής εξέτασης του κολπικού επιχρίσματος στις γυναίκες με βοηθό τη γυναίκα του Μάχη ως παρασκευάστρια και εθελόντρια, από την οποία έπαιρνε κολπικά επιχρίσματα. Αρχικά δοκίμασε το  «Pap smear» (επίχρισμα Παπανικολάου) και «Pap Test» (δοκιμασία Παπανικολάου) σε υγιείς  γυναίκες και αργότερα σε καρκινοπαθείς.

3. Το 1928 παρουσιάστηκε η εργασία του «ΝΕΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ» χωρίς να βρει όμως ιδιαίτερη ανταπόκριση από τον επιστημονικό κόσμο.

4. Το 1941 δημοσιεύτηκε η εργασία «Η διαγνωστική αξία του κολπικού επιχρίσματος στη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας» στο περιοδικό «American journal» τονίζοντας την αναγκαιότητα εφαρμογής της μεθόδου στο σύνολο των γυναικών για τη διάγνωση της ασθένειας σε πρώιμο ιάσιμο στάδιο.

5. Το 1943 δημοσιεύτηκε η εργασία του (συνεργατικά με τον καθηγητή γυναικολογίας  Έρμπερτ Τράουστ) «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων», η οποία κέντρισε το παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και πολλά νοσοκομεία άρχισαν  να χρησιμοποιούν δοκιμαστικά τη μέθοδο.

6. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή στο ουροποιητικό κι έπειτα στο πεπτικό, όπως και σε άλλα συστήματα του οργανισμού. Έτσι ο Παπανικολάου έγινε ο θεμελιωτής ενός νέου επιστημονικού κλάδου, της «αποφολιδωτικής κυτταρολογίας». Η μέθοδος που έλαβε προς τιμήν του την ονομασία «Μέθοδος Παπανικολάου» ή «τεστ Παπανικολάου» άνοιξε νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα για τον καρκίνο.

7. Το 1954 δημοσιεύτηκε το σύγγραμμά του «Άτλας αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» εδραιώνοντας μια νέα ιατρική πρακτική, την οποία πρόσφερε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα αφιλοκερδώς.

8. Το 1949 η Ιατρική Σχολή Αθηνών τον έχρισε επίτιμο διδάκτορα, ενώ το 1957 η Ακαδημία Αθηνών τον ανακήρυξε παμψηφεί επίτιμο μέλος της.

9. Το 1995 τυπώθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδας χαρτονόμισμα αξίας 10.000 δραχμών με την απεικόνισή του .

10. Το 2024 το συγγραφικό του έργο μετράει πάνω από 158 άρθρα και 5 συγγράμματα. Ο περίφημος «Άτλας αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» αποτελεί μέχρι σήμερα βιβλίο σταθμό τόσο για τον κλάδο της κυτταρολογίας όσο και για τη βιβλιογραφία της ιατρικής του 20ού αιώνα. Παρόλο που μετά την εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου μειώθηκαν κατά 70% τα κρούσματα θανάτου από καρκίνο της μήτρας, δεν του δόθηκε το Νόμπελ Ιατρικής, ωστόσο πήρε πολλά άλλα βραβεία και διακρίσεις όπως το Βραβείο Λάσκερ της Αμερικάνικης  Ένωσης Δημόσιας Υγείας (1950), Μετάλλιο τιμής από την  Αμερικάνικη αντικαρκινική Εταιρεία (1952), Βραβείο κυτταρολογίας της Βιέννης (1953), Μεγαλοόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικα από τον Βασιλιά της Ελλάδας (1953), Βραβείο Παζάνο και πολλά άλλα.Υπάρχουν προτομές του σε πολλά νοσοκομεία και μαιευτήρια της Ελλάδας (Αθήνα, Κύμη, Κω, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Χαλκίδα κ.ά.), έχουν τυπωθεί γραμματόσημα με τη φωτογραφία του, ενώ έχει δοθεί το όνομά του σε νοσοκομεία όπως Νοσοκομείο Κύμης, νοσοκομείο «Παπανικολάου» Θεσσαλονίκης, Καρκινολογικό Ινστιτούτο στο Μαϊάμι.