Σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας
Ένας νέος ψυχρός πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας αρχίζει διαφαίνεται τα τελευταία χρόνια, με κυριότερες ενδείξεις την εξωτερική πολιτική των δύο υπερδυνάμεων και τις θέσεις τους αναφορικά με ζητήματα παγκόσμιου βεληνεκούς. Τα δύο αυτά κράτη αποτελούν τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και έχουν στενούς οικονομικούς δεσμούς. Παρόλα αυτά, οι τρεις τελευταίοι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτείων (Barack Obama, Donald Trump, Joe Biden) έχουν υιοθετήσει μία πιο επιθετική στάση απέναντι στην Κίνα και τον πρόεδρο της Λαϊκής της Δημοκρατίας, Xi Jinping. Με κέντρο των εντάσεων την Ταϊβάν και το εμπόριο της Νότιας Σινικής Θάλασσας, κάθε χώρα υπερασπίζεται τα συμφέροντα της, με αποτέλεσμα τον μιλιταρισμό και την προπαγάνδα. Πολλά περιστατικά που φανερώνουν την αντιπαράθεση των δύο κρατών έχουν γίνει γνωστά, με διασημότερα τη δίκη σχετικά με τα δεδομένα των Αμερικανών χρηστών στο Tik Tok και τα «μπαλόνια» που «έφυγαν από την πορεία τους» – με σκοπό την κατασκοπεία.
1. Η Ταϊβάν
Η Ταϊβάν είναι ένα νησί στα ανατολικά της ηπειρωτικής Κίνας, το οποίο έχει αποσπαστεί από την κυβέρνηση της χώρας, ύστερα από συγκρούσεις το 1946 και επικράτηση του κομμουνιστικού κόμματος του Μάο Τσε Τουνγκ. Το νησί αυτοαποκαλείται Δημοκρατία της Κίνας και είναι ξεχωριστό «κράτος», μη αναγνωρισμένο επίσημα από την παγκόσμια κοινότητα με ελάχιστες εξαιρέσεις. Το ψήφισμα 2758 των Ηνωμένων Εθνών όρισε πως η μοναδική «Κίνα» είναι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και κατά συνέπεια η Ταϊβάν αποτελεί επαρχία της. Αν και θεωρητικά ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως μέλη του ΟΗΕ, αναγνωρίζουν την Ταϊβάν, έχουν πολύ στενές σχέσεις με αυτή, γεγονός που κατέχει τεράστια σημασία για τη διαμάχη των δύο υπερδυνάμεων.
Στην Ταϊβάν παρασκευάζεται το 70% της παγκόσμιας προμήθειας ορισμένων μικροτσίπ (semiconductors), τα οποία χρησιμοποιούνται σχεδόν σε κάθε ηλεκτρονική συσκευή, καθιστώντας το νησί εξαιρετικά μεγάλης σπουδαιότητας για τα αμερικανικά συμφέροντα.
Όντας φιλοαμερικανικό έδαφος, η Ταϊβάν αποτελεί ιδανικό τρόπο για τις ΗΠΑ να εγκαθιδρύσουν την παρουσία τους κοντά στην Κίνα. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον ενισχύει την Ταϊπέι (πρωτεύουσα της Ταϊβάν) πουλώντας τους εξοπλισμό και όπλα της τάξεως των δισεκατομμυρίων. Αυτές οι κινήσεις προκαλούν αντιδράσεις από την πλευρά της Κίνας, η οποία ως απάντηση εκτελεί πολεμικές ασκήσεις στα ανοιχτά, κοντά στη Ταϊβάν.
Η κατάσταση που επικρατεί είναι ιδιαίτερα σύνθετη και καθώς τα συμφέροντα και των δύο χωρών επηρεάζονται από την Ταϊβάν αποκτά δέουσα σημασία και κομβικό ρόλο στην διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Έχουν εκφρασθεί ανησυχίες για κινεζική εισβολή στο νησί και αυτό δίνει την αφορμή στη Δύση να διατηρεί την παρουσία της, με αποτέλεσμα να διαταράσσονται ακόμα περισσότερο οι σχέσεις με την Κίνα.
2. Το εμπόριο στην Νότια Σινική Θάλασσα
Άλλη μια γεωγραφική περιοχή στην οποία συγκρούονται τα συμφέροντα των ΗΠΑ και άλλων γειτονικών χωρών με την Κίνα είναι η Νότια Σινική Θάλασσα. Εμπορικές διαδρομές αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων περνάνε από τη συγκεκριμένη θάλασσα, δίνοντάς της μεγάλη αξία για πολλές χώρες που αποσκοπούν στην εκμετάλλευσή της. Βέβαια, πολλές από τις χώρες που διεκδικούν δικαιώματα εκεί ενδιαφέρονται περισσότερο και για την αλιεία, η οποία αποτελεί ακόμα καθοριστικό παράγοντα της οικονομίας τους (π.χ. Φιλιππίνες).
Η πολιτική των ΗΠΑ σχετικά με την ελευθερία των θαλασσών τους επιτρέπει να εμπλακούν και να υποστηρίξουν τα δικά τους συμφέροντα, ακόμα και αν η εν λόγω θάλασσα βρίσκεται στην άλλη άκρη της Γης.
Ο λόγος για τον οποίο η διαμάχη της Νότιας Σινικής Θάλασσας ανησυχεί ιδιαίτερα την παγκόσμια κοινότητα είναι το γεγονός ότι υπερεξοπλισμένες χώρες όπως η Κίνα, η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και άλλες χώρες που βρέχονται από τη θάλασσα, καθώς και οι ΗΠΑ και χώρες του ΝΑΤΟ έχουν εμπλακεί σε συγκρούσεις ή εκτελούν στρατιωτικές ασκήσεις με σκοπό να εγκαθιδρύσουν την παρουσία τους στην περιοχή. Μάλιστα, παρουσιάζει ενδιαφέρον η τακτική της Κίνας, η οποία στρατιωτικοποιεί τα νησιά στα νερά που διεκδικεί.
3. Το επονομαζόμενο «Trade War»
Τα τελευταία χρόνια, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να περιορίσουν την ανάπτυξη εταιρειών προερχόμενων από την Κίνα έχουν γίνει αρκετά γνωστές, με πιο διάσημες υποθέσεις αυτές τις Huawei και του Tik Tok. Στην πραγματικότητα όμως αυτές οι διαμάχες είναι μέρος μιας μεγαλύτερης σύγκρουσης, του λεγόμενου «Trade War».
Η Κίνα είναι η χώρα με την οποία οι ΗΠΑ κάνουν τις μεγαλύτερες εμπορικές συναλλαγές αλλά βλέποντας τα νούμερα γρήγορα μπορεί κανείς να διαπιστώσει πως υπάρχει μεγάλη ανισότητα στις εισαγωγές με τις εξαγωγές των ΗΠΑ με την Κίνα. Οι ΗΠΑ εισάγουν τουλάχιστον τριπλάσια προϊόντα από την Κίνα σε σχέση με το ποσά εξάγουν σε αυτή. Η Κίνα φαίνεται να γίνεται η πιο ισχυρή οικονομικά χώρα στον κόσμο και αυτό είναι κάτι το οποίο πηγαίνει ενάντια στα αμερικάνικα συμφέροντα. Μάλιστα, ήδη έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε αγοραστική δύναμη.
Σε αυτόν τον πόλεμο εμπορίου, οι δύο χώρες συνεχώς αυξάνουν τους δασμούς ανάμεσα στα προϊόντα που μετακινούνται από τη μία στην άλλη. Αυτό, όμως, βλάπτει τους καταναλωτές των συγκεκριμένων προϊόντων και τις βιομηχανίες που στηρίζονται σε αυτά. Η οικονομία των ΗΠΑ εξαρτάται σε ένα βαθμό και από την Κίνα, πράγμα το οποίο περιπλέκει την κατάσταση, ενώ και το αντίθετο σε κάποιο βαθμό.
Εταιρείες όπως η Huawei ή η ByteDance (όπου ανήκει το Tik Tok) έχουν βρεθεί μεταξύ διασταυρούμενων πυρών στη διαμάχη αυτή, η οποία εκτός από εμπορική έχει γίνει και τεχνολογική, καθώς οι δύο υπερδυνάμεις πασχίζουν να κατακτήσουν την πρωτιά στον χώρο των τεχνολογικών εξελίξεων.
