๑. ชื่อข้อมูล การทอตุงผ้า

๒. ลักษณะ c วรรณกรรมพื้นบ้านและภาษา

c ศิลปะการแสดง

c แนวปฏิบัติทางสังคมพิธีกรรม ประเพณี และเทศกาล

c อาหาร/ความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล

þ งานช่างฝีมือดั้งเดิม

c การละเล่นพื้นบ้าน กีฬาพื้นบ้าน และศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว

๓. รายละเอียดข้อมูล

๓.๑) ประวัติความเป็นมาข้อมูล

ตุง คือ ธงแขวนแบบหนึ่งในศิลปะล้านนา พบเห็นได้ในภาคเหนือของประเทศไทย ทำด้วย ผ้า ไม้ โลหะ ด้าย หรือกระดาษ เป็นรูปแถบยาว ห้อยลง ใช้ประดับ หรือประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อ โดยมีหลากหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับพิธีกรรมที่ใช้ตุง

ตุงผ้า (ตุงทอหรือไย) ทำด้วยผืนผ้าหรือทอด้วยเส้นไยฝ้าย บางแห่งใช้ผ้าดิบ (ปัจจุบันใช้ผ้าลูกไม้แทนก็มี) ขนาดความยาวตั้งแต่ 2 เมตร ไปจนถึง 4-5 เมตร บางแห่งอาจจะทอให้มีความยาวกว่านั้นตามวัตถุประสงค์ หรือที่เรียกว่าตุงซาววา (ซาว หมายถึง 20) ผืนตุงถักทอให้มีลวดลายสวยงาม ปัจจุบันชาวบ้านนิยมใช้กระดาษสีต่าง ๆ ฉลุลายติดลงไปบนผืนตุงให้เกิดความสวยงามมากขึ้น ตุงประเภทนี้ใช้สำหรับงานมงคลทั่วไปหรือใช้ถวายเป็นพุทธบูชา และงานเฉลิมฉลองต่าง ๆ

ตุงผ้าทอโดยทั่วไปมีขนาดกว้าง 15-50 ซม. ยาว 1-6 เมตร โครงสร้างประกอบด้วย ส่วนหัว-ตัว-หาง นิยมทอด้วยฝ้ายสีขาว มีลวดลายขิตสีดำและแดงเป็นเส้นพุ่ง อาจสอดสีอื่น ๆ เพื่อความ

๓.๒) ขั้นตอน/วิธีการ/ดำเนินการเกี่ยวกับข้อมูล

๑. การเตรียมเครื่องทอผ้า ก่อนที่จะทอผ้าจะต้องมีการเตรียมเครื่องทอผ้าตั้งแต่การปั่นด้าย การกรอด้าย การตั้งเครื่องทอผ้า การขึ้นด้าย มีขั้นตอนการทำดังนี้

๑.๑ การปั่นด้าย อุปกรณ์ในการปั่นด้ายผ้าทอประกอบด้วย หลอดกรอด้าย และเครื่องมือกรอด้าย หลอดกรอ การทอไปตามด้ายตั้งแทรกไม้ไผ่หุ้มกระดาษสีเงิน สีทองเข้าไปขณะที่ทอสลับกับการสอดด้ายพุ่ง เมื่อทอเป็นผืนแล้ว ด้ายที่แทรกเข้าไปนั้น จะปรากฏเป็นลวดลายนูนบนผืนผ้าทั้งผืนไม่เหมือนกัน ในการทอดอกหรือรูปแต่ละรูป

๔. ชื่อผู้ถือปฏิบัติและสืบทอด

๔.๑ ผู้ที่ถือปฏิบัติ

ชื่อ.............นางต่อมคำ สุกันทา………

วัน เดือน ปีเกิด ................๒๔๐๑...............

ที่อยู ๒๑๓ หมู่ ๓ ตำบลป่าหุ่ง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

หมายเลขโทรศัพท์...๐๘๖ ๑๙๔๕๓๕๐......................

๔.๒ ผู้สืบทอด

ชื่อ.............กลุ่มทำตุงล้านนา……………………..

วัน เดือน ปีเกิด .................................................

ที่อยู่............ หมู่ ๓ ตำบลป่าหุ่ง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

หมายเลขโทรศัพท์...๐๘๖ ๑๙๔๕๓๕๐......................

๕. สถานการณ์คงอยู่ c ปฏิบัติอย่างแพร่หลาย þ เสี่ยงต่อการสูญหาย c ไม่มีปฏิบัติแล้ว