Κείμενα σε διαλεκτικό και ιδιωματικό λόγο

στη διδασκαλία του ιστορικού μαθήματος — ένα διδακτικό παράδειγμα

Σοφία Αυγέρη¹ & Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή²

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης^{1, 2}

Η διδασκαλία της γλώσσας μέσω ενός επίσημου κώδικα, ο οποίος ουσιαστικά και ο ίδιος συνιστά μια γλωσσική ποικιλία, πηγάζει από τους στόχους που θέτει η εκάστοτε εκπαιδευτική πολιτική. Το σχολικό εγχειρίδιο και το αναλυτικό πρόγραμμα χαρακτηρίζονται από την τυποποιημένη χρήσης της γλώσσας. Το κατά πόσο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη συγγραφή τους η ετερογλωσσία, η υποκειμενικότητα και η ρευστότητα της ιστορικής αφήγησης και η παρουσία πολλαπλών οπτικών και ειδών ιστορικών πηγών αποτελεί ένα βασικό ερευνητικό ζήτημα. Οι νεότερες προσεγγίσεις υποστηρίζουν πως όλες οι διάλεκτοι έχουν την ίδια αξία και κανονικότητα και πως καμιάς η διδασκαλία δεν οδηγεί σε μεγαλύτερα πλεονεκτήματα. Το δικαίωμα των ομιλητών διαλέκτων στην εκπαίδευση αποτέλεσε ζήτημα στις επιστήμες της εκπαίδευσης εδώ και δεκαετίες. Σε θεωρητικό επίπεδο, οι ειδικοί θα έπρεπε να δίνουν κατά την διαδικασία εκπόνησης αναλυτικών προγραμμάτων και συγγραφής σχολικών εγχειριδίων ιδιαίτερη βαρύτητα στην ύπαρξη πολλών, διαφορετικών διαλέκτων. Διάφορες μελέτες έχουν μέχρι σήμερα διερευνήσει το ρόλο των ιδιωμάτων και διαλέκτων στο Σχολείο και συμφωνούν στην παραδοχή πως κυριαρχεί τόσο στη διδασκαλία όσο και στα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια η κοινή νεοελληνική, ενώ παραγκωνίζονται οι διάλεκτοι και τα ιδιώματα. Η δημιουργία κατάλληλων σχολικών εγχειριδίου θεωρείται καθαριστικό βήμα, όπως και η παραγωγή επιπρόσθετου εκπαιδευτικού υλικού. Στο ερευνητικό αυτό πλαίσιο έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια και η συζήτηση γύρω από τη σημασία της εισαγωγής στη διδασκαλία της Ιστορίας κειμένων σε διαλεκτικό και ιδιωματικό λόγο. Στη συγκεκριμένη ανακοίνωση θα παρουσιαστούν οι τρέχουσες επιστημονικές εξελίξεις και οι πιο νέες θεωρητικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της σημασίας και της ανάγκης ενσωμάτωσης στα σχολικά ιστορικά εγχειρίδια και αξιοποίησης κειμένων σε διαλεκτικό και ιδιωματικό λόγο και θα παρουσιαστεί μία διδακτική πρόταση διδασκαλίας του ιστορικού μαθήματος βασισμένη στην προσέγγιση αυτή.

Eνδεικτική βιβλιογραφία

Levstik, L. 1986. The relationship between historical response and narrative in a sixth-grade classroom. Theory and research in social education 14: 1–19.

Levstik, L. 1989. Historical narrative and the young reader. Theory into practice 28. 2: 114–119.

Wineburg, S. 1991. Historical problem solving: A study of the cognitive processes used in the evaluation of documentary and pictorial evidence. Journal of educational psychology 83: 73–87.

Wondimu T. 2015. The use of dialects in education and its impacts on students’ learning and achievements. Educationjournal 4: 263–269.