Ένας αγωνιστής αφηγείται

Οι μαθητές/τριες Αθανάσιος-Ίαν Νικολόπουλος, Ζωή Δημητροπούλου, Μυρτώ Καϊάφα, Σοφία Μπάκου της Β΄ Γυμνασίου (τμήμα Β1) πήραν συνέντευξη στις 19/12/2020 από τον Γεώργιο Βουρλιόγκα.

Για τον κ. Βουρλιόγκα, είχαμε αρχικά σχεδιάσει συγκεκριμένες ερωτήσεις, αλλά όταν ξεκίνησε να μιλάει, η αφήγησή του ήταν τόσο παραστατική, συγκινητική και τόσο διδακτική, που δεν θέλαμε να τον διακόψουμε! Άλλωστε ο ίδιος με τον λόγο του έδινε τις απαντήσεις στα όποια ερωτήματά μας. Έτσι, οι παρεμβάσεις μας δεν ήταν παρά ελάχιστες.

Ο Γεώργιος Βουρλιόγκας, ο οποίος κατάγεται από την Αχαΐα, υπηρέτησε 17 μήνες (Ιούλιος 1974 - Δεκέμβριος 1975) στις Ελληνικές Δυνάμεις Κύπρου (ΕΛ.Δ.Υ.Κ.), ελληνικό σώμα στρατού που είχε ως αποστολή την εγγύηση της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Έζησε λοιπόν, ο ίδιος, από κοντά, όλα αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα και ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος για να μας δώσει μια σαφή και πλήρη εικόνα της κατάστασης.

Ο κ. Βουρλιόγκας μίλησε για τα γεγονότα του ‘74 και εξήγησε στους μαθητές/τριες τι σημαίνει πόλεμος και ποιες είναι οι συνέπειές του. Ας τον αφήσουμε να μιλήσει:

Η αφορμή της τουρκικής εισβολής ήταν το πραξικόπημα κατά του Μακάριου και η αποκατάσταση της έννομης τάξης. Στην τουρκική εισβολή, η πιο μεγάλη καταστροφή ήταν ο χωρισμός της ενιαίας δημοκρατίας της Κύπρου σε δύο τμήματα. Το βόρειο, το οποίο κατέχουν σήμερα οι τουρκικές δυνάμεις και το υπόλοιπο κομμάτι στο οποίο ζουν οι Ελληνοκύπριοι. Και όταν λέμε ότι έγινε εισβολή εννοούμε ότι έγινε πόλεμος και, για να καταλάβετε τι εννοώ, ο πόλεμος συνεπάγεται θύματα, νεκρούς, κατεστραμμένα σπίτια και βομβαρδισμούς. Θεωρώ ότι η εισβολή στην Κύπρο ήταν πράγματι μια δεύτερη Μικρασιατική Καταστροφή καθώς ήταν ένας πόλεμος με όλη τη σημασία του όρου.

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να καταλάβουν τι σημαίνει πόλεμος! Κι εγώ τότε, ήμουν 19-20 χρονών και δεν ήξερα τι είναι ο πόλεμος, εκτός από κάποια πράγματα που είχα ακούσει από τους παππούδες μου, αλλά και πάλι δεν μπορούσα να καταλάβω. Όταν ξεκίνησα αυτό το ταξίδι για την Κύπρο με το πολεμικό καράβι, άλλα φανταζόμουν… Είχα την ευχαρίστηση ότι θα πήγαινα σε μία χώρα όπου μιλούν ελληνικά, θα γνώριζα τους ανθρώπους, τη φιλοξενία και τον πολιτισμό τους. Πίστευα ότι θα περνούσε ο καιρός και ότι θα έφευγα με την ικανοποίηση ότι έκανα τη θητεία μου στο στρατό εκπληρώνοντας με αυτό τον τρόπο το καθήκον μου απέναντι στην πατρίδα. Τα πράγματα όμως δεν ήταν έτσι… Εγώ, ας υποθέσουμε, ότι ήμουνα από τους τυχερούς που γύρισαν πίσω. Υπήρχαν φίλοι και συμπολεμιστές που πήγαμε μαζί, αλλά δεν γυρίσαμε μαζί… Υπήρξαν πεσόντες και αγνοούμενοι…

Μέχρι και σήμερα έχουμε πολλούς αγνοούμενους, δηλαδή ανθρώπους για τους οποίους δεν μάθαμε ποτέ πού σκοτώθηκαν, ποιος τους σκότωσε και πού βρίσκονται θαμμένοι. Τους αναζητούμε εδώ και 48 χρόνια! Μάλιστα πριν λίγο καιρό βρήκαμε τα οστά κάποιων αγνοουμένων και τα ταυτοποιήσαμε, όπως έγινε και με την περίπτωση επτά συμπολεμιστών μας, τρεις από τον νομό Ηλείας, τους οποίους και ενταφιάσαμε στον τόπο καταγωγής τους. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο πρωταρχικός ρόλος του συλλόγου μας, να βρούμε δηλαδή και τον τελευταίο αγνοούμενο, ώστε οι οικογένειες να μην ψάχνουν πια τους ανθρώπους τους και να ησυχάσουν.

Εκτός από τους πεσόντες και τους αγνοούμενους είχαμε επίσης και τους πρόσφυγες. Πράγματι, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα σπίτια τους, γιατί τα κατέλαβαν Τούρκοι στρατιώτες, οι οποίοι τους έδιωξαν από αυτά. Αυτό σημαίνει ότι οι Κύπριοι έγιναν πρόσφυγες μέσα στη ίδια τους τη χώρα ή ακόμα έφυγαν από το νησί τους για αλλού, την Αθήνα, την Πάτρα ή και την Αγγλία. Αυτοί οι άνθρωποι πονάνε ακόμα για τoν τόπο όπου μεγάλωσαν, όπου έζησαν, όπου βρίσκονται τα μνήματα των οικογενειών τους, πονάνε για το νησί τους. Αυτό είναι άλλωστε και ένα στοιχείο του πολιτισμού μας, το να μην αποχωριζόμαστε εύκολα τον τόπο που γεννηθήκαμε ή τον τόπο που είναι θαμμένοι οι πρόγονοί μας. Ο πόθος της επιστροφής και της επανένωσης δεν αφήνει τους ανθρώπους να ησυχάσουν. Πολλοί Κύπριοι δεν μπορούν να επισκεφτούν τα σπίτια τους διότι αυτά κατοικούνται από άλλους, Τουρκοκύπριους ή έποικους.

Ο κ. Βουρλιόγκας μίλησε επίσης για τα μετέπειτα ταξίδια του στο νησί καθώς και για το ρόλο του Συνδέσμου “Αχαιών Ακτή”.

Στην Κύπρο πήγα ξανά για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία από τα γεγονότα αλλά όχι στα μέρη που έγιναν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, διότι αφενός δεν επιτρεπόταν, αφετέρου δεν είχα τα ψυχικά αποθέματα να το κάνω. Μου ξυπνάνε μνήμες πολύ αρνητικές! Στην Κύπρο έχω πάει συνολικά 3 φορές από τότε. Επίσης, κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου γίνονται εκδηλώσεις μνήμης και επετείου στο νησί και εκ περιτροπής κάποιο μέλος του Συλλόγου, το οποίο συμμετείχε στα γεγονότα του ‘74, προσκαλείται από την Κυπριακή Δημοκρατία για να λάβει μέρος. Δεν πρέπει να χαθεί η μνήμη αλλά να διατηρηθεί ζωντανή διότι με αυτόν το τρόπο όχι μόνο μνημονεύονται οι άνθρωποι που έπεσαν για την πατρίδα τους αλλά και απαλύνεται ο πόνος των οικογενειών που έχασαν τους δικούς τους.

Ο κ. Βουρλιόγκας μίλησε επίσης για το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, για τη σχέση μεταξύ των δύο γεγονότων και διατύπωσε την άποψή του για τα αίτια και τους υπεύθυνους της καταστροφής.

Είναι ζήτημα των μεγάλων δυνάμεων που δεν καταφέραμε να κρατήσουμε τους Τούρκους μακριά από την Κύπρο. Εμείς οι στρατιώτες κάναμε ό,τι μπορούσαμε, αλλά δεν είχαμε τόσες στρατιωτικές δυνάμεις (εξοπλισμό και έμψυχο υλικό) για να απωθήσουμε τους Τούρκους. Άλλωστε τα πράγματα ήταν λίγο προδιαγεγραμμένα μετά την εισβολή.

Το πραξικόπημα είχε σκοπό να ανατρέψει τον Μακάριο αλλά και να επιτρέψει στους Τούρκους να εισβάλουν. Πίσω από το πραξικόπημα κρύβεται ο αμερικανικός παράγοντας. Πίσω από όλα αυτά κρύβονται πολιτικά συμφέροντα! Η Αμερική ήταν κατά του Μακαρίου, διότι αυτός εμπόδιζε τα σχέδια της, και παρόλο που δεν είχε στρατιωτικές βάσεις εκεί, έλεγχε την κατάσταση στην Κύπρο και σε συνεργασία πάντα με τους κατάλληλους ανθρώπους που υπηρετούσαν στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κύπρου, δεν εμπόδισε την τουρκική εισβολή. Στο πραξικόπημα συμμετείχαν επίσης και κάποιες ελληνικές δυνάμεις. Υπήρξαν αξιωματικοί που είχαν πραγματικά ευθύνη, αλλά βέβαια ελάχιστοι τιμωρήθηκαν. Δεν ισχύει βέβαια το ίδιο για τους στρατιώτες οι οποίοι εκτελούσαν απλώς τις εντολές των αξιωματικών.

Ποια συμπεράσματα προκύπτουν από αυτό το γεγονός;

Ότι ενώ ο λαός επιλέγει τους ηγέτες του μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία των εκλογών, στην Κύπρο με το πραξικόπημα είχαμε κατάργηση του συντάγματος, και με αυτό το γεγονός συνδέονται όσα ακολούθησαν…

Παρόλα αυτά, τα γεγονότα και οι υπεύθυνοι αυτών δεν αναγράφονται με λεπτομέρειες στα βιβλία της ιστορίας, αναφέρεται μόνο ότι… στις 20 Ιουλίου του 1974 έγινε η τουρκική εισβολή.

Απογοητευμένος από τη θέση που κράτησε η επίσημη ελληνική πολιτεία μίλησε επίσης για την απαξιωτική αντιμετώπιση που δέχθηκαν οι στρατιώτες που πολέμησαν στην Κύπρο όταν επέστρεψαν στην πατρίδα. Για πολλά χρόνια δεν υπήρξε ούτε ηθική αλλά ούτε και ουσιαστική αναγνώριση…

Δεν ασχολήθηκε καθόλου η ελληνική κυβέρνηση με εμάς! Δεν μας αναγνώρισε ούτε ηθικά! Ζήσαμε πολύ δύσκολες καταστάσεις… Ως δεκαεννιάχρονος στρατιώτης, εγώ, δεν είχα την αίσθηση του πολέμου, όμως πολύ γρήγορα συνειδητοποίησα το τι συνέβαινε, αφού με την άφιξη μου είδα στρατιώτες νεκρούς. Εικόνες που δεν θα ξεχάσω ποτέ….Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που κατάφερα να γυρίσω πίσω. Εμένα, ως νέο παιδί, με κράτησε ζωντανό ο έρωτας… Πολλοί συμπολεμιστές μου έχουν καταλήξει σε ψυχιατρεία, με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και κανείς ποτέ δεν ασχολήθηκε με αυτούς.

Μάλιστα, όταν γυρίσαμε από τον πόλεμο αντί να μας περιμένουν να μας συγχαρούν για την προσφορά μας στην Κύπρο, να μας βοηθήσουν ψυχολογικά, να μας συμπαρασταθούν, το μόνο που τους ενδιέφερε στο τελωνείο Κορίνθου ήταν να μας ελέγξουν μήπως είχαμε στις αποσκευές μας αφορολόγητα! Μόλις πριν ένα χρόνο περίπου αναγνωριστήκαμε επίσημα ως πολεμιστές της Κύπρου.