Yalın düşüncede değer akışı, ham maddenin son ürüne dönüşme sürecindeki tüm aşamaları içeren faaliyetler bütününe verilen isimdir.
Değer akışı yukarıda açıkladığımız israfları içerir. Yalın düşüncenin ikinci prensibi bu değer akışının analiz edilmesi ve israfların belirlenmesidir.
Bir ürün ve/veya hizmetin ortaya çıkarılması sürecinin kapsamlı analizi ve yeniden yorumlanması değer akışının haritalanması (Değer Akış Haritalama-Value Stream Mapping-VSM) olarak tanımlanır.
Değer akışı haritalamada değer zincirinin önceki ve sonraki aşamalarında da bakmak gerekir. Değer akışları incelendiğinde değer yaratmayan aktivitelerin sürecin büyük bir bölümünü oluşturduğu görülecektir.
Değer akışı analizi ile bu israflar tespit edilir, çeşitli yalın teknikler kullanılarak bunlar yok edilir ve zaman ve maliyet açısından büyük iyileştirmeler elde edilir.
Peki, madem biz değer yaratan faaliyetleri mümkün olduğunca artırıp israfı azaltmayı istiyoruz, o zaman bu değer akışının analizini iyi yapmak lazım.
Her faaliyeti belirlediğimiz 7 büyük israf üzerinden değerlendirip neredeki faaliyetlerin gerekli neredekilerin gereksiz olduğunu çözmemiz lazım. Her adımı sorgulayıp nerede zamanınızı, paranızı, fırsatlarınızı kaybediyorsunuz onu anlamak lazım.
“Oradan ahkam kesmek kolay, gel de bize bunun nasıl yapılacağını göster!” diyenlere Değer Akış Haritalama’yı (VSM) önereceğim. Burada kalkıp VSM anlatmanın yeri değil; ancak bu faaliyetlerin tümünün analizi değer akışının yollarının belirlenmesinde ve israfların ortadan kaldırılmasında bize yol gösterecek.
Aşağıda gördüğünüz grafik bizim ürün ve hizmet sürecindeki tüm faaliyetleri üçe ayırdığımız “Değer Pastası”. Bu pasta üzerinde faaliyetleri üçe ayırıyoruz.
– Değer Yaratan: Müşterinin parasını ödemeye hazır olduğu faaliyetler
– Değer Yaratmayan (İsraf): Müşteriyi ilgilendirmeyen faaliyetler
– Zorunlu İsraf: Müşteriyi ilgilendirmeyen; ancak onun parasını ödemeye hazır olduğu şeyi yaratırken yapmak zorunda olduğumuz faaliyet
Üretimde karşılaştığınız her süreç bu üç faaliyet üzerinden değerlendirilir Yalın’ca.
– Üretimde çalışırken malzeme mi beklediniz – İsraf
– Üretimde çalışırken malzeme sizi mi bekledi – İsraf
– Ürettiğiniz malzemeyi yeniden mi işlediniz – İsraf
– Ürettiğiniz malzemeyi oradan oraya mı taşıdınız, hem de üzerinde hiç bi değişiklik yapmadan – İsraf
– Ürettiğiniz malzemeyi hurdaya mı gönderdiniz – Ben artık söylemeyeyim o da İSRAF
– Siparişlerden fazla mı ürettiniz – İsraf
– Ürettiğiniz malzemeyi kontrol mü ettiniz – İsraf
– Ürettiğiniz malzemeyi tasnif mi ettiniz – İsraf
– Kalıp mı değiştirdiniz – İsraf ama zorunlu israf
– Çalışanlarınıza sigorta mı yaptırdınız – İsraf ama zorunu israf
– Üretimin yürümesi için yazışmalar mı yaptınız – İsraf ama zorunlu israf
– …
Bu listenin elbette sonu gelmeyecek; ancak zannedersem olayın temelinde müşterinizin parasını ödemediği her şeyin olduğunu görebilir, yazdığım maddelerin hepsinin bu kapsam dahilinde olduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Müşterinin isteği doğrultusunda yapılan her şey ise “Değer”
E üretimde bunlar olur da hizmette olmaz mı? Elbette olur. Nedir bu Yalın Düşünce derken sorduğumuz soruları hatırlayın. İşte hepsi bu ve buna benzer faaliyetlerden hatta faaliyetsizliklerden ibaret.
– Bankalarda, hastanelerde sırada beklerken
– Call Center’larda müzik dinlerken
– Kuyruklarda ayaklarınız şişerken
– O evrağı o müdürlükten bu memurluğa imzalatmaya koşarken
– Restoranda masanın temizlenmesini beklerken
– “Olmaz kardeşim müdürümün onayını almadan geçemezsin” martavalını duyarken
– Dişçide ağzınız bir karış açık dolgunun hazırlanması için sabrederken
– …
Hizmet sürecinde karşılaştıklarınız hayatınızda size stres sebebi olan birçok şeyin kaynağını oluşturuyor zaten. Ama siz sütten çıkmış ak kaşık mısınız?
– Kukumav kuşu gibi boş boş otururken
– Kendinizi gereksiz ve yetersiz hissederken
– İşsizim diye yakınıp iş aramazken
– Telefonda geyik üstüne geyik çevirirken
– Kahvaltı için çayın demlenmesini beklerken
– İşyerinizde suyunuzun ısınmasını beklerken J
– TV’de zapping yaparken
– …
Yazdım da yazdım, belki de bıktırdım; ama kilit nokta zaten bu yazdıklarımı analiz etmek ve üretiminizi aldığınız hizmetleri ve en önemlisi hayatınızı sorgulayıp analiz etmek, bunu yaparken gereksizliklerin farkına varıp onların icabına bakabilmek, gereksizlikleri ortadan kaldırıp değer yaratanları ortaya çıkarabilmek…
Bu analizinizin sonucunda fabrikanızda(üretici olarak), aldığınız hizmetlerde (müşteri olarak) ve hayatınızda (kendi benliğiniz olarak)değer katan faaliyetlerin azlığını gördüğünüzde hayrete düşeceksiniz.
İşte bu yaptığınız faaliyet Değerin Akışının Analizidir. Böylece değer akışınızın yollarını belirler değer katan her şeyin oranını ve etkinliğini artırmak için çabalamaya başlarsınız.
İşte biz buna DEĞER AKIŞI diyoruz.
Sevgiler
KAYNAK: Can Yükselen https://yalindanisman.com/yalin-nedir/temel-prensipler/deger-akis/