STD là gì? Tổng hợp kiến thức cần biết về STDs

STD là gì?

STD là viết tắt của “Sexually Transmitted Diseases”, hay còn gọi là bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đây là nhóm bệnh lây lan chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, bao gồm cả đường âm đạo, hậu môn và miệng.

Tác nhân gây bệnh có thể là vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc nấm. Từ đó gây nên một số bệnh STD phổ biến như lậu, giang mai, HIV/AIDS và mụn rộp sinh dục. Các bệnh này có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Chẳng hạn như dẫn đến suy giảm miễn dịch nghiêm trọng, ung thư, thậm chí là gây vô sinh hoặc tử vong.

Hiểu rõ về dấu hiệu nhận biết, đường lây truyền và nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhiễm bệnh là rất quan trọng. Việc này sẽ hữu ích trong việc bảo vệ sức khỏe tình dục và ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng.

Ai dễ mắc các bệnh lây qua đường tình dục STDs? 

Tất cả mọi người đều có thể mắc bệnh STDs. Tuy nhiên, những trường hợp sau đây có nguy cơ nhiễm bệnh rất cao:

• Người có quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su và các biện pháp an toàn.

• Người có nhiều bạn tình cùng lúc hoặc thường xuyên thay đổi đối tác tình dục.

• Người quan hệ tình dục với bạn tình không rõ tình trạng nhiễm bệnh STDs.

• Người có bạn tình từng mắc bệnh STDs.

• Người hành nghề mại dâm hoặc tham gia các hoạt động mua bán dâm.

• Nam quan hệ tình dục đồng giới.

• Người đã từng mắc bệnh STDs trước đó.

• Người sử dụng ma túy, đặc biệt là tiêm chích chung kim tiêm.

• Phụ nữ mang thai không được tầm soát bệnh STDs đầy đủ.

Triệu chứng chung của bệnh STDs cần nhận biết

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau tùy theo loại bệnh và giai đoạn nhiễm. Nhiều bệnh có thể không biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu vẫn nhưng một số dấu hiệu cảnh báo thường gặp gồm:

• Tiết dịch bất thường từ bộ phận sinh dục hoặc niệu đạo.

• Ngứa rát hoặc đau vùng kín.

• Tiểu buốt, tiểu rắt, đau khi tiểu tiện hoặc đại tiện.

• Có vết loét, mụn nước, sùi mào gà quanh vùng sinh dục, hậu môn hoặc miệng.

• Sưng hạch bẹn, kèm theo sốt, mệt mỏi, đau cơ.

Ngoài ra, một số triệu chứng khác có thể gặp là đau khi quan hệ tình dục, chảy máu âm đạo bất thường ngoài kỳ kinh, đau vùng bụng dưới hoặc đau vùng chậu.

Do một số bệnh STDs tiến triển âm thầm không triệu chứng, những người có nguy cơ nên xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Các bệnh STDs phổ biến hiện nay

1. Bệnh chlamydia

Chlamydia là bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra, lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn. Đây là một trong những bệnh lây qua đường tình dục phổ biến nhất và nguy hiểm vì thường không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt là ở nữ giới.

Khi có triệu chứng, người bệnh có thể gặp tình trạng tiểu buốt, tiết dịch bất thường, đau bụng dưới, đau khi quan hệ ở nữ; hoặc đau và sưng tinh hoàn ở nam. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhiễm trùng chlamydia có thể lan rộng, gây viêm vùng chậu và thậm chí dẫn đến vô sinh.

2. Bệnh lậu

Đây là một bệnh STD rất phổ biến do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra, có khả năng lây lan rất nhanh qua quan hệ tình dục không an toàn. Hơn nữa, bệnh còn có thể lây truyền qua đường máu, từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc khi sinh nở. Từ đó gây nên những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là gây vô sinh hoặc tử vong.

Ở nam giới, bệnh thường biểu hiện bằng triệu chứng tiểu buốt, tiểu rắt, chảy mủ đặc màu vàng hoặc xanh từ niệu đạo, kèm theo đau hoặc sưng tinh hoàn.

Ở nữ giới, triệu chứng thường âm thầm hơn, gồm tiết dịch âm đạo bất thường, tiểu buốt, đau khi quan hệ.

3. Bệnh sùi mào gà

Sùi mào gà là bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus HPV (Human Papillomavirus) gây ra. Sùi mào gà có thời gian ủ bệnh từ 3 - 9 tháng và thường không có triệu chứng rõ ràng nên dễ bị bỏ qua.

Khi phát bệnh, người bệnh xuất hiện các mụn sùi nhỏ, màu hồng, không đau, không ngứa ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc miệng. Các nốt này có thể liên kết thành từng mảng giống mào gà, dễ chảy mủ và có mùi hôi.

Nếu không điều trị, HPV có thể gây biến chứng nặng đến sức khỏe tổng thể và khả năng sinh sản. Đặc biệt là có khả năng dẫn đến ung thư cổ tử cung ở nữ giới.

4. Bệnh giang mai

Giang mai là bệnh lây truyền qua đường tình dục do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Bệnh tiến triển chậm nhưng rất nguy hiểm vì có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng các cơ quan như tim, não và hệ thần kinh trung ương nếu không được điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết đặc trưng của bệnh là săng giang mai. Đây là vết không đau ở vùng sinh dục, miệng hoặc hậu môn. Săng thường tự lành sau một thời gian và gây lầm tưởng rằng đã khỏi bệnh. Tuy nhiên, xoắn khuẩn giang mai vẫn tồn tại và âm thầm lây lan trong cơ thể người bệnh.

5. Bệnh HIV/AIDS

HIV là virus gây suy giảm miễn dịch ở người, lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn, tiếp xúc với máu nhiễm virus và từ mẹ sang con. Giai đoạn đầu của bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng hoặc dễ nhầm với cảm cúm như sốt, mệt mỏi, sưng hạch.

Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến giai đoạn AIDS nghĩa là hệ miễn dịch đã bị phá hủy nghiêm trọng. Lúc này người bệnh rất dễ mắc các nhiễm trùng cơ hội như viêm phổi, tiêu chảy kéo dài, nấm miệng, nấm hậu môn và ung thư.

HIV/AIDS hiện chưa có thuốc chữa khỏi. Nếu không điều trị sớm sẽ dẫn đến suy kiệt nhanh chóng và gây tử vong.

6. Bệnh viêm gan B

Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan do virus HBV gây ra, lây qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con. Viêm gan B là bệnh nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát nếu được chẩn đoán và điều trị sớm.

Bệnh có thời gian ủ kéo dài từ 1 - 6 tháng và thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi biểu hiện, người bệnh có thể bị sốt, mệt mỏi, vàng da, nước tiểu sẫm màu và đau tức vùng gan. Nhiều trường hợp không phát hiện kịp thời khiến bệnh chuyển sang viêm gan B mạn tính, có nguy cơ dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.

Tác hại sức khỏe nghiêm trọng của các bệnh STDs

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các biến chứng viêm nhiễm có thể lan rộng, ảnh hưởng đến tim, gan và não. Thậm chí còn gây tổn thương cơ quan sinh sản, dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ. Ngoài ra còn có một số tác hại sức khỏe khác như:

• HPV làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.

• HIV/AIDS gây suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

• Giang mai có thể gây giang mai bẩm sinh ở trẻ sau sinh nếu truyền bệnh qua quá trình sinh nở.

Bên cạnh đó, STDs còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý, gây lo âu, mặc cảm và dễ bị kỳ thị xã hội, đồng thời làm gia tăng nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Khi nào cần đi khám xét nghiệm STDs?

Có những thời điểm quan trọng mà bạn nên đi khám và xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục như sau:

• Trước khi bắt đầu một mối quan hệ tình dục mới.

• Sau khi đã quan hệ tình dục không an toàn, không sử dụng bao cao su và các biện pháp bảo vệ.

• Sau khi QHTD với người có tiền sử tình dục phức tạp.

• Có các triệu chứng bất thường của STDs như tiểu buốt, tiết dịch bất thường, ngứa rát vùng kín, nổi mụn/loét, sốt không rõ nguyên nhân.

• Sau khi biết bạn tình có dấu hiệu hoặc được chẩn đoán mắc STDs.

• Phụ nữ mang thai hoặc đang chuẩn bị mang thai.

• Khi bạn thuộc nhóm nguy cơ cao: Người có nhiều bạn tình, hành nghề mại dâm, nam quan hệ đồng giới, người tiêm chích ma túy…

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh STDs

Bên cạnh việc đánh giá lâm sàng các triệu chứng thì bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm bổ sung. Đây là những xét nghiệm chuyên sâu giúp hỗ trợ chẩn đoán tùy theo loại bệnh nghi ngờ.

Các phương pháp xét nghiệm phổ biến gồm:

• Xét nghiệm máu: Dùng để phát hiện các bệnh như HIV, giang mai, viêm gan B và C thông qua việc tìm kháng thể, kháng nguyên hoặc vật liệu di truyền của virus trong máu.

• Xét nghiệm mẫu dịch: Lấy mẫu dịch từ niệu đạo (nam), âm đạo (nữ), hoặc nước tiểu để phát hiện vi khuẩn gây các bệnh như lậu, chlamydia, trichomonas…

• Xét nghiệm tế bào hoặc tổn thương: Dùng tăm bông lấy mẫu từ vết loét, mụn, sùi… để làm xét nghiệm tế bào học, PCR hoặc soi tươi, giúp chẩn đoán các bệnh như mụn rộp sinh dục, sùi mào gà (HPV), giang mai, herpes…

Hướng điều trị STDs hiệu quả

Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Bệnh nhân nên tuân thủ đúng phác đồ, tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả và tránh biến chứng.

Với các bệnh do vi khuẩn như lậu, chlamydia, giang mai, bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng sinh đặc hiệu. Đối với bệnh do virus như HIV, herpes, HPV, việc điều trị thường bao gồm sử dụng thuốc kháng virus để kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển bệnh. Một số tổn thương như sùi mào gà có thể cần điều trị bằng đốt điện, laser hoặc áp lạnh.

Ngoài ra, cần điều trị cho cả bạn tình để ngăn tái nhiễm cho bản thân cũng như tránh nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Cách phòng ngừa bệnh STDs hiệu quả

Chuyên gia y tế khuyến cáo bạn nên thực hiện những biện pháp sau để phòng ngừa nhiễm bệnh STDs:

• Sử dụng biện pháp an toàn đúng cách trong mọi lần quan hệ tình dục.

• Chung thủy một vợ một chồng hoặc bạn tình đáng tin cậy.

• Tránh quan hệ tình dục khi đang có triệu chứng bất thường. Chẳng hạn như ngứa, đau, loét, tiết dịch bất thường ở vùng kín.

• Không sử dụng chung kim tiêm, vật dụng cá nhân có khả năng lây truyền bệnh cao.

• Tiêm ngừa các bệnh có vắc-xin như HPV và viêm gan B, C.

• Kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm STDs định kỳ. Đặc biệt với người có hoạt động tình dục thường xuyên hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao.

Hiểu rõ STD là gì chính là bước đầu quan trọng để bảo vệ bản thân và người thân khỏi những hậu quả nghiêm trọng mà bệnh có thể gây ra. Việc chủ động xét nghiệm định kỳ, quan hệ tình dục an toàn và giữ lối sống lành mạnh không chỉ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

Xem thêm:

Xét nghiệm STD TPHCM

STD là gì

Các bệnh lây qua đường tình dục

Bệnh lây truyền qua đường tình dục

Các bệnh xã hội

Những bệnh lây qua đường tình dục