Bệnh lậu: Triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Bệnh lậu là gì?

Bệnh lậu (tên tiếng anh là gonorrhea) là một bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Bệnh lậu là một trong những bệnh xã hội phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt ở nhóm người trẻ trong độ tuổi từ 18 đến 50 - giai đoạn có hoạt động tình dục mạnh mẽ.

Vi khuẩn lậu chủ yếu lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn với người mang mầm bệnh. Khi xâm nhập vào cơ thể, lậu cầu khuẩn có thể tấn công niệu đạo ở nam giới, cổ tử cung ở nữ giới, trực tràng, họng hoặc kết mạc mắt. Từ đó gây viêm nhiễm tại các vị trí này với triệu chứng như tiểu buốt, tiểu mủ, đau rát khi quan hệ, tiết dịch bất thường, đau họng kéo dài hoặc viêm đỏ mắt.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng triệu ca mắc bệnh lậu mới, cho thấy mức độ lây lan nhanh và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Triệu chứng bệnh lậu ở nam và nữ

Triệu chứng bệnh lậu ở nam và nữ có thể khác nhau, và nhiều trường hợp diễn tiến âm thầm mà không có biểu hiện rõ ràng. Tỷ lệ trường hợp không triệu chứng chiếm đến 50 - 70% ở nữ giới.

Ở nam giới, triệu chứng thường xuất hiện rõ rệt sau 2 - 7 ngày kể từ khi nhiễm vi khuẩn. Biểu hiện phổ biến gồm tiểu buốt, cảm giác nóng rát khi đi tiểu, chảy mủ màu trắng, vàng hoặc xanh ở đầu dương vật, đau hoặc sưng tinh hoàn (thường ở một bên), và đôi khi đau rát khi quan hệ tình dục. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây viêm mào tinh hoàn, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Ở nữ giới, triệu chứng thường mờ nhạt hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác. Một số dấu hiệu bao gồm khí hư bất thường, có màu vàng hoặc mủ, tiểu buốt, tiểu rắt, chảy máu âm đạo bất thường ngoài kỳ kinh, đau vùng chậu hoặc đau khi quan hệ tình dục. Nếu để lâu không điều trị, bệnh có thể gây viêm vùng chậu, tắc vòi trứng và vô sinh.

Ngoài ra, cả nam và nữ đều có thể bị nhiễm lậu ở họng hoặc hậu môn nếu quan hệ bằng đường miệng hoặc hậu môn với người mắc bệnh, gây viêm họng, đau rát, hoặc tiết dịch hậu môn.

Nguyên nhân gây bệnh lậu

Nguyên nhân gây bệnh lậu là do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae. Đây là một loại vi khuẩn hình cầu và tồn tại thành từng cặp - do đó có tên gọi khác là song cầu khuẩn hoặc lậu cầu. Vi khuẩn này có khả năng sinh sôi nhanh chóng trong môi trường ẩm ướt của cơ thể con người, đặc biệt là tại niêm mạc sinh dục, trực tràng, họng và mắt.

Vi khuẩn lậu lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn với người đã nhiễm bệnh, bao gồm đường âm đạo, hậu môn và miệng. Ngoài ra, phụ nữ mang thai bị lậu có thể truyền bệnh cho con trong lúc sinh thường, gây viêm kết mạc mắt sơ sinh.

Do có khả năng kháng thuốc cao và lây lan nhanh, lậu cầu là một trong những tác nhân gây bệnh được cảnh báo trên toàn cầu. Vậy nên việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.

Biến chứng nguy hiểm do bệnh lậu nếu không điều trị kịp thời

Ở nam giới, lậu có thể gây viêm mào tinh hoàn. Khi tinh hoàn bị viêm hoặc tổn thương nghiêm trọng sẽ làm gián đoạn quá trình sản xuất và vận chuyển tinh trùng. Từ đó có thể dẫn đến vô sinh nếu không điều trị kịp thời.

Ở nữ giới, vi khuẩn lậu có thể lan ngược lên gây viêm vùng chậu (PID), làm tổn thương tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng. Tình trạng này có thể dẫn đến vô sinh, mang thai ngoài tử cung hoặc đau vùng chậu mãn tính.

Ngoài ra, phụ nữ mang thai bị lậu có thể truyền bệnh cho con trong lúc sinh, gây viêm kết mạc mắt sơ sinh, thậm chí dẫn đến mù lòa.

Hơn nữa, cả nam và nữ đều có thể bị nhiễm lậu lan rộng toàn thân. Vi khuẩn sẽ gây nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm các khớp, tim, màng não và đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Trong nhiều trường hợp, lậu còn là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV nếu quan hệ tình dục không an toàn.

Cách chẩn đoán bệnh lậu chính xác

Để chẩn đoán bệnh lậu chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm chuyên biệt.

Trước tiên, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch tiết từ niệu đạo (ở nam), cổ tử cung (ở nữ), hậu môn hoặc họng. Tùy theo vị trí nghi ngờ nhiễm bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định tiến hành xét nghiệm phù hợp. Phổ biến nhất là phương pháp nhuộm Gram soi trực tiếp và nuôi cấy vi khuẩn.

• Nhuộm Gram và soi dưới kính hiển vi để phát hiện song cầu lậu.

• Nuôi cấy vi khuẩn nhằm xác nhận chính xác chủng vi khuẩn và đánh giá độ nhạy cảm với kháng sinh.

Ngoài ra, kỹ thuật PCR (xét nghiệm sinh học phân tử) giúp phát hiện DNA của lậu cầu với độ chính xác và nhạy cao. Đây được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh lậu hiện nay.

Phác đồ điều trị bệnh lậu hiệu quả

Phác đồ điều trị bệnh lậu hiện nay chủ yếu dựa vào kháng sinh nhằm tiêu diệt vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), liệu trình phổ biến bao gồm tiêm Ceftriaxone kết hợp với thuốc uống như Azithromycin hoặc Doxycycline.

Phác đồ truyền thống thường áp dụng là tiêm một liều duy nhất Ceftriaxone 500mg, kết hợp với uống Azithromycin liều duy nhất 1g.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng Doxycycline uống trong 7 ngày liên tiếp để thay thế hoặc bổ sung.

Một điều quan trọng cần lưu ý rằng: Tuyệt đối không được tự ý dừng thuốc, cần tuân thủ đúng liệu trình và nên điều trị đồng thời cho bạn tình để ngăn ngừa nguy cơ tái nhiễm.

Cách phòng ngừa bệnh lậu hiệu quả và an toàn

Các chuyên gia y tế hướng dẫn chi tiết cách phòng ngừa nhiễm bệnh lậu như sau:

• Sử dụng bao cao su đúng cách trong tất cả các hình thức quan hệ tình dục. Bao gồm quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn và miệng.

• Duy trì mối quan hệ tình dục với một bạn tình không nhiễm bệnh.

• Tránh quan hệ tình dục khi có dấu hiệu nhiễm trùng, như tiểu buốt, chảy mủ, đau khi quan hệ… 

• Tránh dùng chung khăn tắm, đồ lót, vật dụng cá nhân có thể tiếp xúc với dịch tiết sinh dục.

• Khám và xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục định kỳ, đặc biệt nếu có nhiều bạn tình hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh lậu hoặc sau khi có hành vi nguy cơ, chẳng hạn như quan hệ tình dục không an toàn với người lạ hoặc người có biểu hiện bệnh lý.

Đặc biệt là khi có những triệu chứng nghi ngờ bệnh lậu thì cần đi khám ngay. Chẳng hạn như tiểu buốt, tiểu rát, chảy mủ ở bộ phận sinh dục, đau khi quan hệ, tiết dịch bất thường, đau họng kéo dài (nếu quan hệ bằng miệng) hoặc đau hậu môn.

Ngay cả khi không có triệu chứng rõ ràng, người từng quan hệ tình dục với người mắc bệnh lậu hoặc có bạn tình đang điều trị cũng nên đi xét nghiệm sớm để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu.

Trong quá trình thăm khám với bác sĩ, bạn cần trung thực cung cấp tiền sử quan hệ tình dục để bác sĩ chẩn đoán chính xác.

Đồng thời kiêng quan hệ tình dục cho đến khi quá trình điều trị hoàn tất hoặc sau khi được bác sĩ khuyến cáo là an toàn để quan hệ. Điều này nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị cũng như hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.

Nhìn chung, bệnh lậu là một bệnh lây truyền qua đường tình dục rất nguy hiểm cần được điều trị sớm. Hãy chủ động bảo vệ bản thân bằng lối sống tình dục an toàn, kiểm tra sức khỏe định kỳ và nâng cao nhận thức để đẩy lùi bệnh lậu một cách bền vững.

Diag

Địa chỉ: 414-420 Đường Cao Thắng, Phường 12, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Số điện thoại: 19001717

Xét nghiệm lậu TPHCM

Bệnh lậu

Chlamydia có phải lậu

Biểu hiện bệnh lậu ở nữ

Dấu hiệu của bệnh lậu ở nữ

Vi khuẩn lậu