Sluierdans –  zeven sluiers

Sluierdans – de dans met zeven sluiers

Alleen al het woord roept meteen een beeld uit duizend-en-één nachten op van een gesluierde danseres die op (Oosterse) muziek traag en sierlijk één voor een haar sluiers afneemt. Striptease avant la lettre.

Het echte ontstaan van de dans blijft versluierd. Er zijn amper geschreven bronnen over (gekend). We trachten een tipje van de sluier op te lichten.

Een oorspronkelijke sluierdans zou een mystieke tempeldans geweest zijn, gebaseerd op een Babylonisch verhaal van Ishta over geboorte en wedergeboorte.

Volgens Homerus leent de Griekse godin Hera van Aphrodite, de godin van de liefde een geborduurde gordel die ze samen met haar kwastengordel draagt om haar echtgenoot Zeus te verleiden. En met succes.

Venus zou soms gesluierd zijn. En ook haar priesteres of de heptástolos omhult zich blijkbaar met zeven (hepta) kledinglagen (stolos).

Een ‘sluierdans’ komt voor in het theaterstuk Salomé dat Oscar Wilde in 1891 schreef. Salomé (in het Hebreeuws de vrederijke) is de in het Bijbelverhaal Marcus 6:14-29 (Matt. 14:6) niet met name genoemde dochter van Herodes Filippus en Herodias.
Tetrarch Herodes Antipas vraagt zijn 15-jarige stiefdochter Salomé voor hem te dansen op een feest. In ruil mag zij van hem verlangen wat zij wil. Zij zegt toe de ‘dans van de zeven sluiers’ te doen en eist daarvoor (ook op vraag van haar moeder Herodias) het hoofd van Johannes de Doper.
(In de bijbel hoort de naam bij een ander personage. Salomé was een van de vrouwen die het lichaam van Christus na zijn dood met specerijen inwreven.)

De Franse kunstschilder Gustave Moreau is de eerste die de 'Dans met de zeven sluiers' heeft afgebeeld. Hij was geobsedeerd door de figuur van Salomé. Hij maakte wel een honderdtal portretten van haar.

Het meest besproken stripteasenummer uit de wereldgeschiedenis is ook een bekende en recentere sluierdans.

Mata Hari (Maleis voor Oog van de dageraad, zon. Echte naam: Margaretha Geertuida Zelle) werd in 1876 geboren in Leeuwarden en werd een exotische danseres en spionne in dienst van de Duitsers (en de Fransen?). Haar artistieke stripact maakte haar vanaf 1905 beroemd en rijk. Tijdens de eerste wereldoorlog werd zij schuldig bevonden aan spionage tegen de Franse staat en daarvoor geëxecuteerd op 15 oktober 1917. Haar tot de verbeelding sprekende leven is minstens 12 maal verfilmd, en nog vaker onderwerp in de literatuur.

De geheimzinnige dans met de zeven sluiers blijft een omfloerst en tot de verbeelding sprekend mysterie.
Het begrip ‘zeven sluiers’ wordt achteraf vaak gebruikt en ingevuld vanuit mystiek of religie. Bijvoorbeeld in de vorm van te onderkennen remmingen, of terug te vinden waarden als onschuld, trots..

In onze cultuur wordt de (witte) sluier tegenwoordig enkel (soms) nog gebruikt bij een huwelijk. Hiervoor zijn drie mogelijke redenen te vinden.
Toen bruiden nog geschaakt werden bij een vijandige stam zouden ze tijdens de vlucht onherkenbaar gemaakt zijn met een doek die pas vlak voor de ceremonie weggehaald werd.
Of de bruid droeg een sluier om minder herkenbaar te zijn voor de boze geesten. De sluier mocht er pas af in de kerk.
De sluier is een teken van ondergeschiktheid aan de man. Als de bruid haar echtgenoot de sluier liet weghalen, dan gaf zij daarmee aan dat zij zich schikte naar zijn dominantie. Haalde zij hem zelf weg, dan toonde zij zo haar onafhankelijkheid.
(Daarnaast is bruidssluier (Fallopia) natuurlijk ook nog een mooie, uitbundig groeiende klimplant.)