Lekcja 1 (31 III 2020)

Dowiesz się, jakie są choroby układu wydalniczego oraz poznasz ich przyczyny i objawy. Scharakteryzujesz sposoby zapobiegania chorobom układu wydalniczego.

Gdy chorują nerki, niedomaga cały organizm – zwłaszcza kości, mięśnie i mózg. Jedna nerka bez wyraźnych konsekwencji może pracować za dwie. Jeśli jednak chorują obie, konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.

Aby zapobiec zakażeniom bakteryjnym układu moczowego, należy:

• dbać o codzienną higienę i często zmieniać bieliznę; ogranicza to ryzyko wniknięcia bakterii do dróg moczowych;

• nosić luźną, oddychającą bieliznę, co zapobiega otarciom naskórka i zmniejsza ryzyko infekcji;

• chronić organizm, szczególnie nerki, przed wychłodzeniem, co zapobiega obniżeniu odporności;

• w razie infekcji gardła, zatok, migdałków doprowadzić do wyleczenia choroby i zlikwidowania źródła bakterii;

• dbać o regularne opróżnianie pęcherza; zapobiega to gromadzeniu się i rozwojowi bakterii w pęcherzu moczowym.

Na prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego wpływa również dieta. Należy ograniczyć spożycie soli, produktów zawierających dużo szczawianów (szczawiu, rabarbaru) oraz wapnia, który jest bardzo niebezpieczny dla osób cierpiących na przewlekłą niewydolność nerek. Wspomniane związki utrudniają zwrotne wchłanianie wody oraz sprzyjają powstawaniu osadów i kamieni. Ważne jest, aby pić 2‑2,5 l płynów dziennie. W ten sposób wypłukane zostaną osady soli mineralnych i bakterii. Niedobór wody prowadzi do wytwarzania zagęszczonego moczu i może być przyczyną uszkodzenia nerek.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 157 i zapisz odpowiedź na zadanie 1 strona 160 w zeszycie.

Bakteryjne zakażenia układu moczowego (zapalenie nerek, pęcherza, cewki moczowej) mogą być skutkiem przewlekłych, niedoleczonych infekcji gardła, zatok, migdałów i zębów. Zakażeniom cewki i pęcherza moczowego wywołanym bakteriami kałowymi sprzyjają złe nawyki higieniczne. Częściej dotyczą one kobiet niż mężczyzn, ponieważ ich cewka moczowa jest krótsza i położona blisko odbytu. Z kolei na kamicę nerkową częściej zapadają mężczyźni. W nerkach tworzą się różnej wielkości kamienie moczowe, nierozpuszczalne osady soli, blokujące drogi moczowe, które przesuwając się w kierunku pęcherza moczowego wywołują silny ból. Leczenie polega na ich usunięciu. Kamienie mogą zostać na przykład rozkruszone za pomocą ultradźwięków i wraz z moczem wydalone na zewnątrz.

2. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 157 - 159 o chorobach układu wydalniczego. Wypisz je w zeszycie, wyjaśnij na czym polega dializa.

Analiza składu moczu jest jednym z podstawowych nieinwazyjnych badań diagnostycznych. Dostarcza istotnych informacji na temat stanu zdrowia człowieka, umożliwia wykrycie wielu chorób. Główne parametry moczu poddawane analizie to:

• dobowa ilość wydalanego moczu – zmniejszone wydalanie może mieć wiele przyczyn, np. małą ilość spożywanych płynów, gorączkę, biegunkę; zwiększone wydalanie moczu może się pojawić przy pobieraniu dużych ilości płynów, substancji moczopędnych, diecie wysokobiałkowej albo niewydolności nerek;

• barwa – zmiana zabarwienia następuje na przykład pod wpływem barwników zawartych w pokarmach (np. w burakach) i w przebiegu chorób wątroby;

• odczyn – prawidłowy mieści się między 4,5 -7,5 pH; niższy niż 4,5 jest przy diecie zawierającej dużo białka, a wyższy niż 7,5 gdy spożywamy produkty pochodzenia roślinnego; nieprawidłowe wartości odczynu mogą świadczyć o zakażeniu bakteryjnym czy obecności kamieni nerkowych.

W moczu zdrowego człowieka nie powinny znajdować się:

• bakterie – dopuszczalna jest jedynie ich śladowa ilość; większa może być sygnałem infekcji bakteryjnej, niewłaściwego pobrania próbki moczu lub jej nieprawidłowego przechowywania;

• glukoza – jej obecność w moczu może świadczyć o niezdolności nerek do odzyskiwania cukru z moczu pierwotnego albo o podwyższonym poziomie cukru we krwi (cukrzycy);

• czerwone ciałka krwi – pojawiają się w moczu w przypadku uszkodzenia nerek, zapalenia cewki moczowej lub innych narządów wyprowadzających;

• białka – ich obecność może być spowodowana dużym wysiłkiem fizycznym, gorączką lub uszkodzeniem kłębuszków nerkowych.

Zagraj jako powtórzenie dwóch układów https://learningapps.org/view6704661

Na następnej lekcji sprawdzian

Lekcja 2 (7 IV 2020)

Skopiuj link do sprawdzianu quizizz.com/join?gc=033046

albo otwórz

joinmyquiz.com

i wprowadź ten kod

033046

Ważne ! Aktywny tylko w dniu lekcji! Pamiętaj o rejestracji!

Lekcja 3 (21 IV 2020)

Poznasz budowę i funkcje układu dokrewnego. Dowiesz się, czym są hormony. Scharakteryzujesz główne gruczoły dokrewne i wydzielane przez nie hormony. Poznasz skutki niedoboru oraz nadmiaru wybranych hormonów.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 165 i przerysuj tabelę do zeszytu.

Układ dokrewny utrzymuje w równowadze środowisko wewnętrzne organizmu, przystosowuje go do zmieniających się warunków, reguluje procesy przemiany materii, kontroluje wzrost i rozwój. Zbudowany jest z gruczołów dokrewnych, zwanych inaczej gruczołami hormonalnymi lub gruczołami wydzielania wewnętrznego. Odbywa się w nich produkcja i wydzielanie hormonów. Gruczoły dokrewne są silnie ukrwione i pozbawione własnych przewodów wyprowadzających, dlatego hormony trafiają bezpośrednio do krwi. Działają one w bardzo małych stężeniach i tylko na komórki docelowe, do których docierają wraz z krwią. Komórki te posiadają specyficzne receptory – cząsteczki białek (rzadziej tłuszczów), z którymi łączą się hormony, by zlecić komórce docelowej rozpoczęcie lub zakończenie określonego procesu. W wyniku połączenia hormonu z receptorem komórka docelowa rozpoczyna lub kończy określony proces zależny od właściwego hormonu.

Najważniejszym zadaniem ustroju jest zachowanie równowagi organizmu (homeostazy) przy zmieniających się warunkach środowiska. Jest to przede wszystkim zadanie hormonów. Są one wydzielane przez gruczoły dokrewne prawie przez cały czas. Dlatego we krwi w tym samym czasie znajduje się wiele różnych hormonów. Mogą one równocześnie oddziaływać na jeden lub wiele narządów i regulować przebieg jednego lub kilku procesów fizjologicznych. Poziom wydzielanych hormonów podlega całodobowej kontroli sprawowanej przez 2 nadrzędne gruczoły dokrewne: podwzgórze i przysadkę mózgową. Podwzgórze wraz z przysadką mózgową regulują m.in. pracę tarczycy. Podwyższony poziom hormonów tarczycy (m.in. tyroksyny) we krwi jest dla podwzgórza i przysadki sygnałem, by wstrzymać produkcję hormonów stymulujących funkcję wydzielniczą tarczycy. I odwrotnie – gdy poziom hormonów tarczycy we krwi jest zbyt niski, podwzgórze i przysadka uwalniają hormony, które pobudzają tarczycę do ich wydzielania. Taki mechanizm regulacyjny nazywa się ujemnym sprzężeniem zwrotnym. Zasada ujemnego sprzężenia zwrotnego jest bardzo prosta – odchylenie danej wielkości od pożądanego poziomu powoduje włączenie mechanizmów przywracających ją do normy. Na tej zasadzie opiera się regulacja większości procesów w organizmie, co pozwala na zachowanie homeostazy.

Na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego regulowany jest też poziom glukozy we krwi. Gdy jest on za wysoki, dochodzi do wydzielania insuliny. Hormon ten powoduje przekształcenie glukozy w glikogen, który odkładany jest w wątrobie, wskutek czego stężenie glukozy we krwi maleje. Insulina jest produkowana tak długo, aż zostanie osiągnięty optymalny poziom cukru we krwi. Gdy stężenie glukozy we krwi nadmiernie spadnie, włącza się inny mechanizm. Wydzielany jest hormon glukagon, który uwalnia glukozę, kierując rozkładem glikogenu. Innym przykładem utrzymania homeostazy są procesy termoregulacyjne. Uczucie gorąca uruchamia mechanizmy zmierzające do obniżenia ciepłoty ciała, np. pocenie się. Gdy temperatura ciała spadnie, wydzielanie potu zostaje zahamowane.

Nieprawidłowa czynność wydzielnicza gruczołów dokrewnych może powodować zaburzenia równowagi w organizmie. Gdy gruczoł dokrewny wydziela za mało hormonów, mówimy o niedoczynności gruczołu, a gdy za dużo – o jego nadczynności. O chorobach przeczytaj - strona 170-172 lub obejrzyj prezentację

https://prezi.com/p/v01aiighwpag/zaburzenia-funkcjonowania-ukadu-dokrewnego/

Praca domowa: zadanie 3 strona 172

Skopiuj link do poprawy sprawdzianu quizizz.com/join?gc=070825

albo otwórz

joinmyquiz.com

i wprowadź ten kod

070825

Ważne ! Aktywny tylko w dniu lekcji! Pamiętaj o rejestracji!

Lekcja 4 (5 V 2020)

Poznasz funkcje układu nerwowego. Dowiesz się, z jakich części składa się układ nerwowy. Wyjaśnisz, jak odbywa się przewodzenie impulsów nerwowych.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 173 - 176 lub obejrzyj prezentację i zapisz notatkę (w dowolnej formie).

https://view.genial.ly/5e733a298fe5dc0f232780d0/presentation-budowa-i-rola-ukladu-nerwowego

Możesz też przeczytać temat https://epodreczniki.pl/a/uklad-nerwowy/D7nf5jx0A

Lekcja 5 (8 V 2020)

Dowiesz się, z jakich części składa się mózgowie i jakie pełni funkcje. Poznasz budowę i funkcje rdzenia kręgowego.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 177 - 180 lub obejrzyj prezentację i zapisz notatkę (w dowolnej formie).

https://view.genial.ly/5e74f4332c17980dc04098bb/learning-experience-didactic-unit-osrodkowy-uklad-nerwowy

Możesz też przeczytać temat https://epodreczniki.pl/a/czynnosci-osrodkowego-ukladu-nerwowego/DU2EodONh

Praca domowa: zadanie 5 strona 180

Na następnej lekcji kartkówka - układ dokrewny i nerwowy

Lekcja 6 (12 V 2020)

Poznasz budowę i funkcje obwodowego układu nerwowego. Dowiesz się, czym jest łuk odruchowy. Nauczysz się odróżniać odruchy warunkowe i bezwarunkowe.

Kartkówka quizizz.com/join?gc=202664

albo otwórz

joinmyquiz.com

i wprowadź ten kod

202664

Ważne ! Aktywny tylko w dniu lekcji! Pamiętaj o rejestracji! Podpisz się!

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 181 - 184

2. Możesz też przeczytać lekcję https://epodreczniki.pl/a/odruchy-bezwarunkowe-i-warunkowe/D1GGZ5Pra

3. Zapisz notatkę o odruchach w formie tabeli (porównanie).

Praca domowa: zadanie 2 strona 184

Lekcja 7 (15 V 2020)

Dowiesz się, jakie czynniki wywołują stres. Wyjaśnisz, jak radzić sobie ze stresem. Określisz znaczenie snu w funkcjonowaniu organizmu. Poznasz wybrane choroby układu nerwowego.

Obejrzyj prezentację i wykonaj wszystkie polecenia zapisane na czerwono.

Lekcja 8 (19 V 2020)

Skopiuj link do sprawdzianu quizizz.com/join?gc=5489491

albo otwórz

joinmyquiz.com

i wprowadź ten kod

5489491

Ważne ! Aktywny tylko w dniu lekcji! Pamiętaj o rejestracji! Podpisz się!

Lekcja 9 (22 V 2020)

Dowiesz się, czym są zmysły. Poznasz budowę oka. Wyjaśnisz, jak działa narząd wzroku człowieka. Dowiesz się, jak powstaje obraz. Określisz przyczyny powstawania wad wzroku. Poznasz choroby oczu.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 195 - 199 lub obejrzyj prezentację

https://view.genial.ly/5e9ed5c943a2920da1d65dfe/presentation-budowa-dzialanie-i-higiena-oka

2. Przeczytaj o zmysłach, wykonaj doświadczenia https://epodreczniki.pl/a/wech-smak-dotyk/DHTWGaxHD

https://epodreczniki.pl/a/inne-zmysly-tez-sa-wazne/DzbCn316

Praca domowa: zadanie 3 i 4 strona 210

Lekcja 10 (26 V 2020)

Dowiesz się, z jakich części składa się ucho człowieka. Poznasz funkcje poszczególnych elementów ucha. wyjaśnisz, w jaki sposób ucho odbiera dźwięki i jak działa zmysł równowagi. Wyjaśnisz, jaki jest wpływ hałasu na narząd słuchu.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 200 - 207

2. Możesz też przeczytać temat https://epodreczniki.pl/a/ucho---narzad-sluchu-i-rownowagi/D12hc0UM9

3. Zagraj https://learningapps.org/view7361014

Praca domowa - zadanie 3 i 4 strona 202

Dla chętnych - Omów wpływ hałasu na zdrowie człowieka (w dowolnej formie np. prezentacja)

Lekcja 11 (29 V 2020)

Poznasz budowę męskiego i żeńskiego układu rozrodczego. Scharakteryzujesz funkcje męskich narządów płciowych i funkcje narządów żeńskiego układu rozrodczego. Dowiesz się, jak zbudowana jest gameta męska i żeńska oraz na czym polega ich rola.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 215 - 220 lub obejrzyj prezentacje

https://view.genial.ly/5e96f282043e350e09fdf038/horizontal-infographic-review-meski-uklad-rozrodczy

https://view.genial.ly/5e9fe77815db6d0db10b256e/horizontal-infographic-review-zenski-uklad-rozrodczy

Możesz też przeczytać lekcję https://epodreczniki.pl/a/zenski-i-meski-uklad-rozrodczy/D13CyPZ3o

Praca domowa - Zapisz w zeszycie jako notatkę męskie i żeńskie cechy płciowe

Lekcja 12 (2 VI 2020)

Skopiuj link do sprawdzianu quizizz.com/join?gc=2345465

albo otwórz

joinmyquiz.com

i wprowadź ten kod

2345465

Ważne ! Aktywny tylko w dniu lekcji! Pamiętaj o rejestracji! Podpisz się czytelnie!

Lekcja 13 (5 VI 2020)

Poznasz etapy cyklu miesiączkowego, rozwoju zarodkowego i płodowego człowieka. Określisz funkcje błon płodowych i łożyska. Wyjaśnisz, na czym polega ciąża bliźniacza. Poznasz czynniki wpływające na przebieg ciąży oraz rozwój zarodka i płodu. Przedstawisz przebieg ciąży i porodu.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 221 - 223 lub przeczytaj lekcję

https://epodreczniki.pl/a/funkcjonowanie-zenskiego-ukladu-rozrodczego/D4ImaEp1T

2. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 224 - 229 lub przeczytaj lekcję https://epodreczniki.pl/a/rozwoj-zarodkowy-i-plodowy-czlowieka/D1B8G14kZ

3. Obejrzyj film

Praca domowa - 1. Opisz rolę łożyska.

2. Wyjaśnij na czym polega ciąża bliźniacza.

Lekcja 14 (9 VI 2020)

Poznasz cechy oraz przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego dojrzewania człowieka. Scharakteryzujesz etapy rozwoju człowieka.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 230 - 234 lub obejrzyj prezentację i zapisz notatkę (w dowolnej formie).

https://view.genial.ly/5eba786c0be9a20d6818f68d/interactive-content-od-urodzenia-do-starosci

Praca domowa - zadanie 6 strona 234

Lekcja 15 (16 VI 2020)

Poznasz podstawowe zasady zapobiegania chorobom przenoszonym drogą płciową. Porównasz naturalne metody antykoncepcji ze sztucznymi metodami.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 235 - 240 i zapisz notatkę.

Choroby układu rozrodczego:

- rzeżączka (infekcja bakteryjna, która jest przyczyną bólu narządów płciowych, gorączki, bezpłodności, a także zagraża płodowi, jeśli kobieta jest w ciąży)

- kiła (choroba bakteryjna, której pierwszym objawem jest guzek na narządach płciowych, później wysypka, bóle głowy, gorączka. Nieleczona może prowadzić do chorób wielu narządów oraz śmierci)

- rzęsistkowica (jest chorobą zakaźną wywoływaną przez protista rzęsistka pochwowego, przenoszonego przez kontakty seksualne lub używając cudzego ręcznika)

- toksoplazmoza

- rak szyjki macicy

- rak sutka (piersi)

- rak prostaty

- AIDS

Są przenoszone drogą płciową, można się nimi zarazić podczas stosunku płciowego. Aby temu zapobiec należy:

- dbać o higienę osobistą (mycie narządów płciowych i noszenie czystej bielizny)

- dochować wierności partnerowi

- regularnie chodzić do ginekologa (kobiety)

2. Porównaj naturalne i sztuczne metody antykoncepcyjne

Dla chętnych https://view.genial.ly/5ead5ccc32376f0d7de42318/game-breakout-higiena-i-choroby-ukladu-rozrodczego

Lekcja 16 (19 VI 2020)

Wyjaśnisz pojęcie "homeostaza". Omówisz współdziałanie narządów i układów organizmu człowieka dla utrzymania równowagi wewnętrznej. Wyjaśnisz pojęcie "zdrowie" i "choroba". Poznasz drogi zakażenia wybranymi chorobami zakaźnymi oraz sposobami zapobiegania tym chorobom.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 245 - 252 lub obejrzyj prezentacje i zapisz notatkę (pojęcie homeostazy, zdrowia, choroby).

https://view.genial.ly/5edcdc2c9543960d59dbf769/interactive-content-rownowaga-wewnetrzna-organizmu-homeost

https://view.genial.ly/5ec11e8e8e243b0d5a334f6d/presentation-choroby-efekt-zaburzenia-homeostazy

https://epodreczniki.pl/a/choroby-zakazne-i-pasozytnicze/D18LkaAxm

Praca domowa - wykonaj zadanie 2 i 3 strona 252

Dla chętnych - 4 lub 5 strona 252

Lekcja 17 (23 VI 2020)

Poznasz przykładowe używki i ich wpływ na zdrowie człowieka. Przedstawisz negatywny wpływ niektórych substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka.

1. Zapisz temat w zeszycie. Przeczytaj informacje z podręcznika strona 253 - 256 lub obejrzyj prezentację

https://view.genial.ly/5745c21c1c71d3591ca9057b/interactive-content-uzaleznie

https://epodreczniki.pl/a/uzaleznienia/Do63k2pYq

https://epodreczniki.pl/a/uzywki-czym-sa-i-dlaczego-sa-szkodliwe/DBfMArZu2

https://epodreczniki.pl/a/uzywki/DZAyrLb62