1. หลักการทั่วไปในการประเมินและวิจารณ์งานทัศนศิลป์

การวิจารณ์ หมายถึง การแสดงความคิดเห็นต่อสิ่งหนึ่งสิ่งใดตามความรู้ ความเข้าใจจากประสบการณ์ของผู้วิจารณ์ พร้อมทั้งให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมต่อสิ่งที่พบเห็น ไม่ว่าจะเป็นการชื่นชม หรือกล่าวชี้แนะต่อผลงานนั้น

ทั้งนี้ การวิจารณ์จะต้องมีเหตุมีผล เพื่อมุ่งหวังปรับปรุงผลงานที่เกิดจากการสร้างสรรค์นั้นๆ ให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยสุจริตใจและต้องมีความสุภาพ

วงจรการประเมินและวิจารณ์

การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการประเมินและวิจารณ์งานทัศนศิลป์จะต้องรับรู้ถึงองค์ประกอบ หรือวงจรที่เกี่ยวข้องกับการวิจารณ์ที่มีความสัมพันธ์กันอย่างต่อเนื่อง ดังนี้

1. ศิลปิน เป็นผู้ทำหน้าที่สร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ขึ้นมาด้วยความตั้งใจ ตามความคิด จินตนาการ และทักษะของ ประการสำคัญ คือ ศิลปินจะต้องเป็นผู้ที่มีโลกทัศน์ที่กว้างขวาง มีความเข้าใจในชีวิตมนุษย์และปรัชญาการดำเนินชีวิตของมนุษย์

2. ผลงาน คือ รูปแบบของผลงานที่ศิลปินใช้เป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิด และอารมณ์ความรู้สึกของตนเองออกมา ซึ่งภาษาทางทัศนศิลป์เป็นภาษาที่เกิดจากการมองเห็น หรือจากการสัมผัสด้วยตา ทั้งนี้ ทัศนธาตุจะเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ถูกเห็นในงานทัศนศิลป์ ซึ่งลักษณะของทัศนธาตุมีหลายแบบ แต่ละแบบก็จะสะท้อนให้เห็นถึงความหมายที่ถูกถ่ายทอดออกมา เช่น

รูปแบบการประเมินได้รับการพัฒนาเทคนิคการประเมินให้ก้าวหน้าขึ้นมาก โดยเฉพาะแนวทางการตัดสินคุณค่าของผลงานภายใต้บริบทของสังคมวัฒนธรรม เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งการจะนำเทคนิคและวิธีการประเมินคุณค่าแบบใดแบบหนึ่งมาใช้ผู้ประเมินจะต้องเลือกใช้ให้เหมาะสม ดังนี้

1. การประเมินเพื่อความชื่นชม เป็นการประเมินคุณค่าผลงานทัศนศิลป์โดยใช้ความรู้สึกส่วนตัวโดยมุ่งเน้นการแสดงความคิดเห็นในเชิงคุณค่าให้ผู้อื่นรับรู้หรือแลกเปลี่ยนทัศนะระหว่างกัน ไม่ได้หวังให้เกิดผลต่อผลงานทัศนศิลป์นั้นมากนัก

2. การประเมินเพื่อปรับปรุงและพัฒนาผลงาน เป็นการประเมินคุณค่าของผลงานโดยอาศัยหลักการประเมินควบคู่ไปกับการวิจารณ์และการแสดงความคิดเห็นอย่างมีเหตุผล ผู้ประเมินคาดหวังให้ได้ประโยชน์จากการประเมินในด้านต่างๆ ที่มีผลต่อการปรับปรุงแก้ไขและพัฒนาผลงาน