ทนายขอแรงคือทนายความที่ศาลจัดไว้ให้กับจำเลยหรือผู้ต้องหาในคดีอาญาซึ่ง รัฐต้องหาทนายความ ให้เมื่อเข้าตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้โดยหากจำเลยไม่มีทนายความและมีความต้องการแต่งตั้งทนายความ
ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 134/1 ในคดีที่มีโทษประหารชีวิตหรือคดีที่ผู้ต้องหาอายุไม่เกิน 18 ปีในวันนี้ที่พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหา ก่อนเริ่มถามคำให้การให้พนักงานสอบสวนถามผู้ต้องหาว่ามีทนายความหรือไม่ ถ้าไม่มีให้รัฐดำเนินการจัดหาทนายความให้
ในคดีที่มีอัตราโทษจำคุกก่อนเริ่มถามคำให้การให้พนักงานสอบสวนถามผู้ต้องหาว่ามีทนายความมาหรือยัง ถ้าไม่มีทนายความ และผู้ต้องหาต้องการทนายความให้รัฐจัดหาทนายความให้
ทนายขอแรง จะลงชื่อไว้ที่ศาลยุติธรรม เมื่อจำเลยถูกฟ้องเป็นคดีอาญา ดังที่กล่าวไว้ข้างต้น แล้วเมื่อเข้าเงื่อนไขทางกฎหมาย และจำเลยต้องการทนายความ จึงสามารถ แต่งตั้งทนายขอแรงเข้ามาดำเนินคดีในชั้นศาลได้
ทนายขอแรงดำเนินการในชั้นดำเนินคดี ไม่ใช่การปรึกษากฎหมายเบื้องต้นทั่วไป ดังนั้นหากเป็นการปรึกษาคดีแพ่งทั่วไป ทนายขอแรงจะไม่ได้เกี่ยว กับเรื่องราวจุดนี้
ผู้ที่จะเป็นทนายขอแรงได้จะต้องมีคุณสมบัติทนายขอแรงตามที่ศาลกำหนดไว้ ไม่ใช่ว่าเป็นได้ทุกคน
ส่วนเรื่องค่าตอบแทนนั้น ตามปกติทนายขอแรงศาลจะเป็นผู้กำหนดค่าตอบแทนให้ทนายขอแรงในการทำคดี