ความรู้สู่ประชาชน

โรคเบาหวานขึ้นจอตา

พญ.อริสรา แก้ววิเชียร

นพ.ธีรธัช ศรีบุญนาค

รศ.พญ.สุธาสินี สีนะวัฒน์

ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

หากคุณมีโรคเบาหวาน คุณคิดว่าตนเองมีปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคเบาหวานขึ้นจอตาเหล่านี้หรือไม่?

1. คุณเป็นโรคเบาหวาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคุณเป็นโรคนี้มานานระยะหนึ่งแล้วและมีค่าระดับน้ำตาลสูง (น้ำตาลสะสมสูงกว่า 7%)

2. คุณมีโรคร่วมอื่น ๆ เช่น ความดันโลหิตสูง โรคไตวาย โรคไขมันหรือคอเรสเตอรอลในเลือดสูง โรคอ้วน

3. คุณมีภาวะตั้งครรภ์

4. คุณมีพฤติกรรมที่ทำให้สุขภาพแย่ลง เช่น สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

คุณจะรู้ได้อย่างไรว่าคุณมีโรคเบาหวานขึ้นจอตาแล้ว?

โรคเบาหวานขึ้นจอตาอาจทำให้คนไข้มีอาการตามัว การมองเห็นเงาดำลอยไปมา มองเห็นภาพบิดเบี้ยวหรือขนาดภาพเปลี่ยนแปลงไป จาก ค่าสายตาที่เปลี่ยนแปลง จุดภาพชัดบวม หลอดเลือดอุดตันทำให้จุดภาพชัดและจอตาขาดเลือด เลือดออกในตา พังผืดดึงรั้งจอตา ต้อกระจกและต้อหิน เป็นต้น หากผู้ป่วยโรคเบาหวานมีการมองเห็นผิดปกติ ควรรีบมารับการตรวจรักษาโดยจักษุแพทย์

อย่างไรก็ตาม โรคเบาหวานขึ้นจอตาระยะแรก มักจะไม่แสดงอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย ดังนั้น ผู้ป่วยควรมารับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานขึ้นจอตาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อได้รับการวินิจฉัยโรคอย่างถูกต้องและรับการรักษาอย่างทันท่วงที

ผู้ป่วยโรคเบาหวานควรรับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานขึ้นจอเมื่อไหร่?

1. ผู้ป่วยเบาหวานทุกคนควรได้รับการตรวจตาทันทีเมื่อได้รับการวินิจฉัยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 หรือ 5 ปีหลังจากได้รับการวินิจฉัยโรคเบาหวานชนิดที่ 1

2. หญิงตั้งครรภ์ที่มีโรคเบาหวาน ควรตรวจตาทันทีที่ทราบว่าตั้งครรภ์หรือภายใน 3 เดือนแรกของอายุครรภ์

ผู้ป่วยโรคเบาหวานควรปฏิบัติตัวอย่างไรเพื่อป้องกันการเกิดโรคเบาหวานขึ้นจอตา ?

1. เลิกสูบบุหรี่ และเลิกการดื่มแอลกอฮอล์

2. ควบคุมอาหารที่มีแป้งและน้ำตาล รวมทั้งรับประทานยารักษาโรคเบาหวานอย่างสม่ำเสมอ

3. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด โดยอาจใช้เครื่องวัดน้ำตาลแบบพกพาเพื่อการตรวจติดตามระดับน้ำตาลในเลือด อย่างใกล้ชิด

4. ควบคุมระดับความดันโลหิตให้ต่ำกว่า 140/90 มิลลิเมตรปรอท

5. ควบคุมระดับไขมันในเลือด

6. พบจักษุแพทย์เพื่อตรวจคัดกรองโรคเบาหวานขึ้นจอตาเป็นประจำทุกปี

การรักษาโรคเบาหวานขึ้นจอตามีวิธีใดบ้าง ?

หากพบโรคเบาหวานขึ้นจอตา จักษุแพทย์จะนัดตรวจตาเป็นระยะตามระดับความรุนแรงของโรค ถ้าผู้ป่วยมีจุดภาพชัดบวมจากเบาหวานขึ้นจอตา การรักษาคือการฉีดยาเข้าวุ้นตา การยิงแสงเลเซอร์เป็นการรักษามาตรฐานของโรคเบาหวานขึ้นจอตาระยะที่มีหลอดเลือดงอกผิดปกติในจอตา ถ้าโรคลุกลามจนมีเลือดออกในตาหรือพังผืดดึงรั้งจอตา จึงให้การรักษาด้วยการผ่าตัด

ผลการรักษาขึ้นกับความรุนแรงหรือระยะของโรค โรคเบาหวานขึ้นจอตาระยะรุนแรงจะเกิดการขาดเลือดของจอตามาก แม้ให้การรักษาอย่างเต็มที่แล้ว การมองเห็นก็มักไม่ดี ดังนั้น การตรวจคัดกรองพบโรคเบาหวานขึ้นจอตาตั้งแต่ระยะแรกย่อมทำให้ได้ผลการรักษาที่ดีกว่า