ความรู้สู่ประชาชน
รู้จักต้อเนื้อและต้อลม
พญ.พิชชาภา ศรีสุริยจันทร์
พญ.ณิชกานต์ ศรีแสนปาง
รศ.พญ.อรพิน อนุตรพงษ์พันธ์
ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ต้อลมกับต้อเนื้อคืออะไร ? เหมือนกับต้ออื่นๆ ไหม ?
ต้อลม (Pinguecula) คือ ก้อนเนื้อนูนสีขาวเหลืองบริเวณเยื่อบุตาขาวข้าง ๆ กระจกตาหรือตาดำ หากก้อนเนื้อลามเข้ามาบริเวณกระจกตาหรือตาดำ จะเรียกว่า ต้อเนื้อ (Pterygium)ซึ่งจะมีลักษณะเป็นแผ่นเนื้อสีแดงหรือชมพู ไม่สัมพันธ์กับต้อหินหรือต้อกระจก
ต้อลมกับต้อเนื้อ เหมือนเนื้องอกไหม ? อันตรายไหม ?
ต้อลมและต้อเนื้อเป็นก้อนเนื้อที่ไม่อันตราย ไม่ใช่มะเร็ง แต่อาจเกิดการอักเสบได้ และหากเป็นมากอาจลุกลามมาบริเวณตาดำจนบดบังการมองเห็น
สาเหตุของต้อลมและต้อเนื้อ
เกิดจากการเสื่อมสภาพของเยื่อบุตาขาว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการโดนแสงแดดหรือแสงอัลตราไวโอเลต (UV) เป็นเวลานาน จะยิ่งกระตุ้นการเกิดต้อลมและต้อเนื้อ
อาการของต้อลมและต้อเนื้อ
อาการแรกเริ่มส่วนใหญ่ มักไม่มีอาการ เพียงแต่สังเกตเห็นเนื้อเยื่อผิดปกติ หากมีอาการอักเสบอาจทำให้รู้สึกเคืองตา ตาแดง คันตา แสบตา น้ำตาไหล รู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตาได้
ต้อลมและต้อเนื้ออาจมีขนาดใหญ่ขึ้นได้ แต่จะค่อยๆ โตอย่างช้าๆ ต้อเนื้อที่เป็นมากอาจลุกลามเข้ามาบริเวณกระจกตาหรือตาดำทำให้การมองเห็นแย่ลงได้
รักษาต้อลมและต้อเนื้อ ต้องผ่าตัดทุกรายไหม ?
หากไม่มีอาการแสดง อาจปล่อยทิ้งไว้โดยไม่มีอันตราย แต่จำเป็นต้องหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นเพื่อไม่ให้ลุกลามมากขึ้นและป้องกันการอักเสบ
ไม่จำเป็นต้องผ่าตัดทุกราย หากมีอาการเพียงเล็กน้อยอาจใช้เพียงยาหยอดตา เช่น ยาลดการอักเสบระยะสั้น และน้ำตาเทียมเพื่อบรรเทาอาการ แต่ไม่ทำให้ต้อเนื้อหรือต้อลมที่มีอยู่หายไป
การผ่าตัด จะทำในกรณี
การอักเสบเป็นมากจนไม่สามารถใช้ยาช่วยบรรเทาได้
ต้อเนื้อลุกลามจนมีผลต่อการมองเห็น
ก้อนเนื้อใหญ่มากจนทำให้กลอกตาลำบาก
ก้อนเนื้อดึงรั้งกระจกตาจนทำให้เกิดสายตาเอียง
เพื่อความสวยงาม
อย่างไรก็ตามการผ่าตัดลอกต้อเนื้อนั้น แม้จะสามารถนำต้อเนื้อออกหมดได้ แต่ก็สามารถกลับมาเป็นซ้ำได้
ป้องกันต้อลมและต้อเนื้อ
หลีกเลี่ยงแสงแดด โดยสวมแว่นกันแดดหรืออุปกรณ์ป้องกันแสงอัลตราไวโอเลต (UV) ที่เป็นปัจจัยกระตุ้นการเกิดต้อลมและต้อเนื้อ รวมทั้งหลีกเลี่ยงลม ฝุ่น ควัน ที่จะเป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดอาการเคืองและอักเสบของต้อลมและต้อเนื้อมากยิ่งขึ้น