ความรู้สู่ประชาชน

โรคตาแห้งคืออะไรและทำไมจึงสำคัญ ?

พญ.พนิตา ค้าขาย

นพ.ศรัณย์ กรองทอง

ผศ.พญ.พัฒนารี ล้วนรัตนากร

ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

หากท่านกำลังประสบปัญหาแสบเคืองตา ตาแดง หรือโดนลมและจ้องแสงไฟแล้วน้ำตาไหล ให้ระวังภาวะตาแห้ง โรคตาแห้งเป็นโรคที่พบได้บ่อยและมีปัจจัยเสี่ยงหลากหลาย หากปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้รบกวนคุณภาพชีวิต โดยที่คุณไม่รู้ตัว

โรคตาแห้งเป็นโรคที่เกิดขึ้นจากการที่สมดุลของน้ำตาที่หล่อเลี้ยงลูกตาทำงานผิดปกติหรือสูญเสียไป

เช่น การที่น้ำตามีความข้นกว่าปกติ หรือต่อมไขมันเปลือกตาทำงานผิดปกติ มีการอุดตัน ทำให้ไม่สามารถผลิตไขมันมาเคลือบผิวดวงตาได้ ชั้นน้ำตาจะระเหยเร็วกว่าปกติจนเกิดอาการตาแห้ง ซึ่งหากเป็นมากก็จะรบกวนการมองเห็นเป็นบางเวลาและทำให้รู้สึกระคายเคืองตาได้ มีอาการแสบเคือง คันตา ตื่นเช้ามารู้สึกไม่สบายตา ตาขาวอักเสบและแดง เป็นต้น ในรายที่เป็นรุนแรงอาจจะมีแผลที่กระจกตา มีการดึงรั้งของเปลือกตาเข้ามาได้

สาเหตุของโรคตาแห้ง

• • • ต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน (meibomian gland dysfunction: MGD)

    • ความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย

    • การใส่คอนแทคเลนส์

    • อาการภูมิแพ้ที่ตาซึ่งอาจเกิดจากสิ่งแวดล้อมที่มีฝุ่น ควัน มลภาวะ

    • โรคภูมิคุ้มกันของร่างกายผิดปกติ

    • พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การจ้องหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือสมาร์ทโฟนเป็นเวลานาน

    • การใช้ยาบางประเภท เช่น ยาคุมกำเนิด ยาแก้แพ้ ยาต้านซึมเศร้า ยารักษาสิว

สิ่งที่สำคัญเกี่ยวกับโรคตาแห้งคือการรักษาเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุดนั้นจะต้องอาศัยหลายวิธีร่วมกัน

• ปรับพฤติกรรมและลดปัจจัยเสี่ยง เช่น การลดจ้องจอคอมพิวเตอร์ ลดการใช้คอนแทคเลนส์

• การใช้น้ำตาเทียม เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นและหล่อลื่นดวงตา โดยจะต้องใช้ให้เหมาะสม หากจำเป็นต้องหยอดถี่ (มากกว่าวันละ6 ครั้ง) จะต้องใช้น้ำตาเทียมชนิดที่ไม่มีสารกันบูดเท่านั้น

• การดูแลความสะอาดเปลือกตา เป็นสิ่งที่สำคัญและจำเป็นมาก เนื่องจากกลไลการตาแห้งของผู้ป่วยมักจะมาจากการที่ต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน ไขมันที่สร้างออกมาไม่สามารถคลุมผิวเปลือกตาได้ การรักษาเพื่อให้ต่อมเหล่านี้ทำงานได้เป็นปกติ จึงเป็นหลักสำคัญของรักษาภาวะตาแห้งของคนไข้ โดยทำได้ดังต่อไปนี้

1. 1. 1. 1. 1. 1. ทำความสะอาดเปลือกตาด้วยการเช็ดเปลือกตา สามารถทำได้ด้วยน้ำเกลือล้างตา น้ำผสมแชมพูอ่อนโยน (เช่น แชมพูสระผมเด็กอ่อน) หรือผลิตภัณฑ์พิเศษเพื่อการทำความสะอาดเปลือกตา

               2. ประคบอุ่นเปลือกตา โดยใช้อุปกรณ์ เช่น ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่น เจลประคบร้อน ไข่ต้มอุ่นๆ ห่อด้วยผ้าหรือพลาสติก โดยอุปกรณ์ที่ใช้จะต้องอุ่นพอดี ไม่ร้อนเกินไป ประคบที่เปลือกตาสองข้างเป็นเวลาประมาณ 10-15 นาที

               3. นวดกดรีดไขมันตามแนวการวางตัวของต่อมไขมันที่เปลือกตา เพื่อรีดไขมันที่คั่งค้างให้ออกมา

ขั้นตอนการใช้น้ำอุ่นและไข่ต้มสุกเพื่อขจัดสิ่งสกปรกรอบดวงตา

1. ล้างมือให้สะอาด

2. เตรียมผ้าสะอาด 1 ผืนชุบน้ำอุ่นพอหมาด

3. นำผ้าที่เตรียมไว้ห่อไข่ต้มสุกอุ่นๆ ทดสอบอุณภูมิความร้อนโดยการลองแตะผ้าที่หลังมือให้รู้สึกอุ่นๆ ไม่ร้อนจนเกินไป ความร้อนที่พอเหมาะจะช่วยให้ฝุ่นละอองและสิ่งสกปรกต่าง ๆ หลุดออกโดยง่าย อีกทั้งช่วยทำความสะอาดต่อมไขมัน ลดปัญหาต่อมไขมันอุดตันบริเวณเปลือกตาอีกด้วย

4. หลับตาผ่อนคลายไม่เกร็งกล้ามเนื้อตา ผ้าห่อไข่ที่เตรียมไว้วางลงบนเปลือกตาทิ้งไว้ประมาณ 15 นาที

ขั้นตอนการสครับเปลือกตาด้วยตนเอง

1. ล้างมือให้สะอาด

2. ผสมน้ำอุ่นและน้ำสบู่อ่อน ๆ ประมาณ 2-3 หยดเข้าด้วยกัน

3. จุ่มก้านสาลีลงในน้ำที่เตรียมไว้จากนั้นดึงเปลือกตาล่างลงแล้วใช้ก้านสำลีที่ชุบน้ำสบู่อ่อน ๆ เช็ดทำความสะอาดเบา ๆ บริเวณขอบตาและโคนขนตา

4. ห้ามเช็ดบริเวณขอบตาด้านในและระมัดระวังไม่ให้นิ้วมือหรือสำลีสัมผัสดวงตา

5. ขณะทำความสะอาดเปลือกตาบนให้มองลงด้านล่างและเช็ดทำความสะอาดในลักษณะเดียวกันกับการเช็ดขอบตาล่าง

6. ระหว่างการทำความสะอาดรอบ ๆ ดวงตานี้ ฝุ่นผงหรือแบคทีเรียจะถูกกำจัดออกไป

7. ล้างบริเวณรอบ ๆ ดวงตาด้วยน้ำเย็นและทำความสะอาดดวงตาอีกข้างหนึ่งในวิธีเดียวกัน