ความรู้สู่ประชาชน

ตาวาวในเด็กเล็กสำคัญอย่างไร ?

พญ.ชัญญานุช พลายพิชิต

นพ.ธัญวิชญ์ เรืองรัตน์

อ.พญ.สุขุมาล ธนไพศาล

ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ตาวาวคืออะไร ?

ตาวาว คือ การที่เห็นรูม่านตาสีขาวมีลักษณะคล้ายตาแมว มักเห็นได้ชัดในที่แสงน้อยหรือเวลากลางคืน โดยปกติรูม่านตาจะมีสีดำ หากรูม่านตามีสีขาวจะถือว่ามีความผิดปกติ

สาเหตุของตาวาวเกิดได้จากอะไรบ้าง ?

สาเหตุของตาวาวในเด็กเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• ต้อกระจกแต่กำเนิด

• เลือดออกในวุ้นตา

• วุ้นตาติดเชื้อ

• โรคจอตาผิดปกติในทารกเกิดก่อนกำหนด

• ภาวะหลอดเลือดในวุ้นตาไม่สลายตัว

• จอตาลอกหลุด

• โรคมะเร็งจอตาชนิดเรติโนบลาสโตมา ซึ่งโรคมะเร็งจอตานั้นเป็นสาเหตุที่อาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้

ต้องทำอย่างไรเมื่อพบว่าลูกน้อยมีอาการตาวาว ?

โรคต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุของอาการตาวาวล้วนมีความสำคัญ บางโรคส่งผลให้เกิดความบกพร่องทางการมองเห็นจนเกิดตาบอดถาวรได้ และบางโรคอาจทำให้อันตรายจนสูญเสียชีวิตได้หากได้รับการรักษาที่ช้าเกินไป การรักษาภาวะตาวาวในเด็กนั้นควรรักษาตามโรคที่เป็นสาเหตุ เพราะฉะนั้นเมื่อพบว่าเด็กมีอาการดังกล่าว จึงควรรีบส่งพบจักษุแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุต่อไป

ในบทความนี้ขอพูดถึงสาเหตุของตาวาวที่เป็นสาเหตุให้ถึงแก่ชีวิตได้ คือ โรคมะเร็งจอตาชนิดเรติโนบลาสโตมา

มะเร็งจอตาคืออะไร ?

มะเร็งจอตาชนิดเรติโนบลาสโตมา (retinoblastoma) คือ มะเร็งที่เกิดจากการเจริญเติบโตที่ผิดปกติของเซลล์ในจอตา ซึ่งพบมากที่สุดในบรรดามะเร็งชนิดต่าง ๆ ของลูกตาในเด็ก มักพบในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี โรคมะเร็งจอตานั้นอาจพบในตาข้างเดียวหรือทั้ง 2 ตาก็ได้ อุบัติการณ์ของโรคไม่แตกต่างกันตามเพศและเชื้อชาติ โดยพบ 1 คน ในเด็กปกติทุก ๆ 20,000 คน

โรคมะเร็งจอตานั้นเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของยีนบนโครโมโซมคู่ที่ 13 โดยอาจพบประวัติคนในครอบครัวเป็นหรือไม่พบก็ได้ ดังนั้นถ้าพบว่าผู้ป่วยเป็นมะเร็งจอตา จึงจำเป็นต้องตรวจตาของพ่อแม่และพี่น้องตามสายเลือดด้วย

อาการและอาการแสดงที่สามารถพบได้ในโรคมะเร็งจอตานั้นมีอะไรบ้าง ?

นอกจากอาการตาวาว ยังสามารถพบอาการอื่นๆในโรคนี้ได้ ได้แก่ ตาเข ตาแดง ปวดตา เห็นเลือดออกในตาดำ เห็นหนองในตาดำ ตาโปน หนังตาบวมแดง เป็นต้น

ต้องตรวจพิเศษอะไรบ้างเมื่อสงสัยโรคมะเร็งจอตา ?

การตรวจเพิ่มเติมนอกจากการตรวจตาอย่างละเอียดแล้ว มีความจำเป็นจะต้องถ่ายภาพลูกตาและสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเพิ่มเติมเพื่อประเมินความรุนแรงของโรคและนำมาสู่การรักษาที่เหมาะสม

โรคมะเร็งจอตารักษาได้อย่างไรบ้าง ?

การรักษาโรคมะเร็งจอตานั้นขึ้นอยู่กับระยะของโรค

• ในระยะเริ่มต้นที่ยังไม่มีการกระจายของมะเร็งออกนอกจอตาอาจจะรักษาด้วยการยิงเลเซอร์ หรือให้ยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือด

• หากมีการกระจายของมะเร็งออกนอกจอตาหรือไปยังอวัยวะข้างเคียง จักษุแพทย์จะปรึกษากับบิดามารดาเพื่อพิจารณาให้ยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือดดำ หรืออาจผ่าตัดลูกตานั้นออกเพื่อป้องกันการกระจายและเพื่อการวินิจฉัยทางชิ้นเนื้อที่แน่นอน เพื่อทำการวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

อย่างไรก็ตาม เมื่อรักษาจนก้อนมะเร็งยุบตัวเล็กลงหรือหายไปแล้ว ผู้ป่วยยังต้องมาติดตามการรักษาเป็นระยะ เนื่องจากโรคมะเร็งจอตาชนิดนี้อาจกลับมาเป็นซ้ำได้