Jak przygotowac dzieci do Ramadamu ?

źródło, przekład: Sarah Umm Yakoub

Wiele aspektów Ramadanu - post, modlitwy, wartości moralne, jałmużna, czytanie Koranu, Eid, rodzina - dostarcza nam możliwości edukacyjnych. Mając swoje dzieci lub będąc nauczycielem łatwo zauważysz, że edukacja nie jest łatwym, automatycznym procesem. Dzieci zwykle nie są pustymi kartami, które zapisane zostają przez wyłącznie to, co im powiemy. Wymagane jest od nas zarówno energia jak i stosowanie odpowiednich technik w celu osiągnięcia optymalnego efektu. Poniższe rady mają na celu przemianę umysłu i wspomnień twojego dziecka w czasie tegorocznego Ramadanu:1) Pozwól dziecku na aktywne uczestnictwo"Główny cel edukacji to nie wiedza, lecz działanie."

(Herbert Spencer)

Dzieci uczą się poprzez 'robienie'. Uczeń zapamięta 75% lekcji, jeśli zdobywa wiedzę poprzez ćwiczenia, w porównaniu do 5% poprzez słuchanie i 10% poprzez czytanie. Jeśli np. chcesz nauczyć dziecko czym jest zakat to pozwól mu uczestniczyć w wyliczeniu kwoty tej jałmużny, zdecydować komu przeznaczyć pieniądze i w faktycznym ich wysyłaniu. Działanie i implementacja mogą mieć miejsce podczas samego procesu uczenia, niekoniecznie później.

Prorok zwykł przyprowadzać do meczetu swoje wnuki - Hasana i Husejna - kiedy ci byli jeszcze małymi dziećmi i nie wiedzieli jak się modlić. Koncept staje się realny i ważny kiedy dziecko samo coś przeżywa, a nie tylko czyta czy słucha o czymś. Dzieci zwykle pamiętają takie przeżycia i nawet po latach opowiadają, jak to od dziecka pomagały wyliczać wysokość zakatu.

2) Zadbaj o emocjonujące wrażenia

Kiedy dzieci emocjonalnie zaangażują się w jakieś ćwiczenie, to rzadko chcą je przerwać. Gry video i telewizja bazuje właśnie na emocjach dziecka. Jako rodzice/nauczyciele możemy wykorzystać ten mechanizm do konstruktywnej nauki.

Opowiadania, piosenki, prace plastyczne i gry są bardzo atrakcyjne dla dziecka. Kiedy jest ono podekscytowane, łatwiej utrzymać jego zainteresowanie przedmiotem i przekazać wiedzę. Podobnie jak dorośli zapamiętują emocjonujące wydarzenia ze swojego życia, tak dzieci łatwiej zapamiętują pojęcia, które poznały poprzez zabawę i zaangażowanie emocjonalne.

Nie boj się więc 'rozweselić' swój program nauczania; możesz napisać piosenkę o Eid, przygotować pudełko na hadisy odnośnie postu, zorganizować komediowe noce podczas Ramadanu, albo poczytać opowieści z czasów Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Jeśli dzieciom się to spodoba to chętnie będą wracały do takiej formy nauki.

3) Pokaż im cel działania

Uczniowie często narzekają: "dlaczego musimy to robić?" lub "to ćwiczenie jest bezsensowne". Niestety, nazbyt często słyszą w odpowiedzi: "bo ja tak ci każę" lub "bo musisz i już", albo jeszcze gorzej: "dostaniesz nowy odtwarzacz CD jeśli skończysz czytać tę książkę".

Dzieci podobnie jak my, nie widząc celu lub wagi określonej czynności tracą motywację by ja dokończyć. Aby uniknąć takich sytuacji w sprawach modlitwy czy postu, upewnij się że rozumieją cel tych działań. Zanim rozpoczniesz lekcje, opowiesz o tradycjach związanych z Eid, czy zaczniesz czytać historie Towarzyszy Proroka wytłumacz dlaczego to robisz i jaki to ma sens i wartość dla dziecka.

Przypominaj maluchowi, że wszelkie akty czci robi dla zadowolenia Allaha, nie rodzica. Wytłumacz dlaczego powinniśmy czcić Allaha i jak każda czynność - nawet pomoc w domu czy odrobienie lekcji - pomaga nam osiągnąć ten cel. Jeśli dziecko modli się tylko po to, by tobie sprawić przyjemność, to kiedy ciebie nie będzie zniknie również jego chęć i motywacja do modlitwy. Jeszcze gorsza sytuacja tworzy się kiedy dziecko pości w Ramadanie lub przeczyta cały Koran w zamian za materialną nagrodę (jak np. odtwarzacz CD); wtedy prawdopodobnie nigdy nie rozwinie w sobie czystej miłości do Allaha i wewnętrznej potrzeby do komunikacji z Nim. W ten sposób uczy się jedynie jak cenić materialne nagrody i kiedy ich zabraknie nie widzi celu by czynić dobro. Pomóż swojemu dziecku zrozumieć, ze muzułmanin niekoniecznie musi zostać wynagrodzony w tym życiu. Czasem trzeba poczekać na większą i lepszą nagrodę życia przyszłego.

4) Podkreślaj najważniejsze zasady

"Edukacja to jest to, co pozostaje po tym, jak zapomnieliśmy wszystko czego nauczyliśmy się w szkole."

Albert Einstein

Zapytaj sam siebie ile pamiętasz cytatów czy formułek ze swojego podręcznika do 7-tej klasy? Pięć, czety a może wcale. Powiedzmy sobie szczerze - większość z nas pamięta niewiele detali z nauczania szkolnego. Dzieci nie zapamiętają wszystkich szczegółów dotyczących fiqh, zakatu, łudu czy salat - i nie muszą! Skup się więc na głównych ideach, np. na świadomości tego, że Allah zawsze nas obserwuje, że zasady islamu opierają się na Koranie i Sunnie, że modlitwa jest sposobem na oczyszczanie samych siebie itd. Przypominaj im o tych ideach często i w różnoraki sposób. Kiedy te podstawy zagoszczą na dobre w umyśle dziecka, to będzie ono mogło z łatwością nauczyć się związanych z nimi detali.

Pomóż maluchowi w nauce zdobywania informacji. Pokaz mu gdzie znaleźć informacje których potrzebuje lub kogo o nie zapytać. Dzieci będą lepiej przygotowane jeśli znają już podstawy i wiedzą gdzie szukać szczegółowych informacji. Zapamiętywanie każdej regułki będzie tylko stratą czasu - ich i twojego.

5) Pozwól im być liderami

Dziecko często poważniej podchodzi do powierzonej mu funkcji niż dorosły. Prorok Muhammad mianował dowódcą armii muzułmańskiej Usamę ibn Zaida, który był wtedy młodym chłopcem, a w szeregach wojska byli starsi i bardziej doświadczeni od niego. Jednak Wysłannik Allaha docenił zdolności przywódcze młodzieńca potrzebne do pełnienia tej funkcji.

Wyznacz dzieciom jakieś zadania, a sam usuń się ze sceny. Może to być na przykład powierzenie jednemu dziecku funkcji budzenia rodziny na poranny suhur, innemu uaktualnianie czasu na wieczorny iftar, bądź zaplanowanie budżetu na świąteczne upominki. Pozwól im wybrać funkcję jaką chciałyby pełnić.

Pamiętaj również o tym, że każdy najlepiej uczy się na własnych błędach i pozwól je dziecku czasem popełniać. Kiedy raz wyjdzie w mroźny dzień bez kurtki, samo zauważy, że postąpiło nierozsądnie i nie będzie konieczności przypominania mu o tym następnym razem. Naucz dziecko odpowiedzialności za zdobywanie wiedzy. Jeśli zapyta: "czy mycie zębów przerywa mój post?" to odpowiedź "nie/tak" będzie wystarczająca, ale nie zaowocuje chęcią do nauki. Zamiast tego zapytaj w odpowiedzi: "Jak myślisz, gdzie możemy znaleźć odpowiedz? Poszukajmy jej razem". Tak wiec dobrym rozpoczęciem Ramadanu byłby samodzielny projekt - co przerywa post, a co nie. Jeśli dzieci same odnajdą odpowiedź, to prawdopodobnie zapamiętają ją na dłużej, a przynajmniej będą wiedziały gdzie szukać potrzebnych informacji w przyszłym roku.

"Tylko ta osoba, która wie jak zdobywać wiedzę i z niej korzystać jest naprawdę wykształcona."

Carl Rogers

6) Zaraźliwy entuzjazm

Dzieci łatwo zarażają się naszym entuzjazmem. Pokaż im swoje zainteresowanie i emocje jakie wiążą się z danym tematem. Pokaż im, że nie możesz się doczekać rozpoczęcia miesiąca postu. Przestrzegaj czasu modlitw i pokazuj swoją radość na to spotkanie z Allahem. Udekoruj dom z okazji świąt. Prorok Muhammad zwykł nauczać, dając innym dobry przykład. Jego charakter i postępowanie motywowało ludzi do okazywania miłości i naśladowania go. Podobnie postępujmy z naszymi podopiecznymi - jeśli zauważą ile miłości i zaangażowania wkładamy w nasze akty czci, same tez tak będą postępować.

7) Połącz naukę z miłością

Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zawsze ciepło witał dzieci - brał je na ręce, przytulał i całował. Abu Huraira przekazał, że pewnego razu al-Aqra'b Habis zobaczył Proroka całującego swojego wnuka Hasana. Al-Aqra'b powiedział:

"Mam dziesięcioro dzieci, ale jeszcze nigdy nie pocałowałem żadnego z nich", na co Wysłannik (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) odparł: "Temu, kto nie okazuje miłosierdzia (swoim dzieciom), nie będzie ono również okazane."

(zbiór hadisów Muslima)

Okazuj dziecku miłość, nie bacząc na to, jak sobie radzi. Jedne dzieci uczą się szybciej, inne wolniej, a przypominanie dziecku "zobacz, twoja kuzynka Amina już dawno nauczyła się tego rozdziału Koranu" obniży tylko jego poziom samooceny i zniechęci do dalszego działania. Zbyt częste współzawodnictwo może prowadzić do bezsilności i spadku motywacji w przypadku dziecka, które uczy się wolniej, bądź w inny sposób. Pozwól jemu samemu ocenić własne postępy i porównywać je raczej z jego poprzednim poziomem wiedzy, niż z innymi osobami.

Niech tegoroczny Ramadan będzie początkiem niezapomnianych i budujących przeżyć dla ciebie i twojego dziecka! Amin.

powrót do działu RAMADAN / powrót do spisu Kącika Rodziców

strona główna