QUIZ XI. TERMINOLOGIA LITERATUROZNAWCZA. Dla uczniów szkół (ponad)podstawowych.
POLECENIE: zapoznaj się z kolejnymi definicjami i wskaż pojęcie, które te definicje opisują.
1. Zestawienie właściwości dwóch zjawisk w celu ukazania ich podobieństw.
A. Porównanie. B. Hiperbola. C. Narracja. D. Alegoria.
2. Dłuższa wypowiedź sceniczna jednej postaci skierowana np. do widowni.
A. Epitet. B. Sonet. C. Powieść. D. Monolog.
3. Zestawienie słów, w efekcie czego fraza otrzymuje nowe znaczenie.
A. Stylizacja. B. Metafora. C. Epika. D. Pytanie retoryczne.
4. Ukazanie cech opisywanych faktów, osób lub zjawisk tak, by te ostatnie miały przesadny wymiar.
A. Dramat. B. Hiperbola. C. Narrator. D. Komedia.
5. Nadanie tekstowi charakteru wypowiedzi dawnej wskutek zastosowania słów lub stylu, typowych dla minionych czasów.
A. Epifora. B. Rym. C. Archaizacja. D. Sonet.
6. Utwór łączący opis i refleksję w ścisłej, kunsztownej formie, a jego treść mieści się w 14 wersach.
A. Narracja. B. Liryka. C. Sonet. D. Parodia.
7. Zespół czynników, składających się na tok opowiadania, ukazujący zdarzenia, postaci i świat przedstawiony.
A. Elegia. B. Narracja. C. Dramat. D. Satyra.
8. Wyraz określający właściwość dowolnego obiektu.
A. Epitet. B. Ballada. C. Przypowieść. D. Powieść.
9. Przedstawienie sceniczne, w którym dominuje komizm, a zamyka happy end.
A. Oda. B. Tragedia. C. Komedia. D. Hymn.
10. Nawiązanie do znanego tekstu lub innego przejawu dorobku kulturowego ludzkości.
A. Traktat. B. Nowela. C. Sonet. D. Aluzja.
11. Obszerny utwór prozatorski, ukazujący wielowątkową akcję.
A. Liryka. B. Powieść. C. Aforyzm. D. Fraszka.
12. Utwór osnuty wokół konfliktu ukazywany poprzez interakcję działających (na scenie) postaci.
A. Dramat. B. Narrator. C. Lament. D. Bajka.
13. Postać uosabiająca pojęcie lub ideę abstrakcyjną.
A. Przypowieść. B. Alegoria. C. Groteska. D. Ironia.
14. Pytanie, na które odpowiedź jest oczywista bądź zbędna.
A. Pytanie retoryczne. B. Liryzm. C. Lament. D. Ballada.
15. Świadome naśladowanie innego stylu językowego w całości bądź fragmencie wypowiedzi.
A. Epifora. B. Alegoria. C. Stylizacja. D. Epitafium.
16. Niezbyt długi utwór klasyczny, regularny i podniosły, sławiący ideę, bohatera, zdarzenie.
A. Epos. B. Oda. C. Komedia. D. Przypowieść.
17. Dominanta sposobu wyrażania treści w utworze literackim, często typowa m.in. dla autora, nurtu itp.
A. Styl. B. Lament. C. Rym. D. Fabuła.
18. Utwór lub jego część deformująca (w sposób humorystyczny, krytyczny) dający się rozpoznać inny tekst (kultury).
A. Parodia. B. Aluzja. C. Aforyzm. D. Hymn.
19. Utwór z jednoznacznym przesłaniem moralnym.
A. Przypowieść. B. Nowela. C. Esej. D. Fraszka.
20. Raczej krótkie teksty charakteryzujące się sporą ekspresją. Rodzaj literacki.
A. Komedia. B. Liryka. C. Parabola. D. Tragedia.
21. Forma dramatyczna, przedstawiająca nie dający się przezwyciężyć konflikt, stąd i bohaterowie utworu ponoszą klęską.
A. Ballada. B. Oda. C. Tragedia. D. Epitafium.
22. Wypowiedź, jednocząca żywioły przeciwstawne, np. komizm i tragizm.
A. Liryzm. B. Parodia. C. Epika. D. Groteska.
23. Środek stylistyczny szczególnie podkreślający przekaz, zaznaczając jego istotę poprzez powagę ujęcia.
A. Ironia. B. Alegoria. C. Emfaza. D. Komedia.
24. Utwór poetycki, podniosły, sławiący najczęściej osobę lub bóstwo, rzadziej ideę (np. ojczyznę).
A. Fraszka. B. Hymn. C. Przypowieść. D. Epilog.
25. Zabieg językowy (literacki), polegający na zastąpieniu np. konkretnego obiektu uogólniającym określeniem, który jednak pozostaje w oczywistym związku z tym obiektem.
A. Metonimia. B. Narracja. C. Komizm. D. Epigramat.
26. Opowieść z niewielką liczbą postaci i zdarzeń, ograniczona do uproszczonej fabuły, zamkniętej wyraźnym punktem kulminacyjnym.
A. Fraszka. B. Nowela. C. Liryka. D. Pieśń.
27. Wypowiedź np. chwaląca z powodu właściwości, które są pozbawione jakiegokolwiek uzasadnienia (bądź również odwrotnie).
A. Ironia. B. Powieść. C. Porównanie. D. Oda.
28. Tekst lub jego fragment złożony z przytoczonych cytatów.
A. Patchwork. B. Plagiat. C. Centon. D. Autoplagiat.
29. Utwór słowno-plastyczny, zawierający motto, ilustrację i jej opis.
A. Grafika. B. Emblemat. C. Rycina. D. Stemmat.
30. Krótki utwór wierszowany zbliżony do aforyzmu.
A. Parodia. B. Sztuka. C. Epigramat. D. Liryzm.
31. Utwór złożony z trzech odrębnych części, jednak dzięki koncepcji autora łączących się ze sobą ze względu na tematykę, czas akcji itp.
A. Dylogia. B. Trylogia. C. Tetralogia. D. Trzylogia.
32. Uwagi niejako na marginesie sztuki teatralnej (wyłączone z partii mówionych), stanowiące rodzaj instrukcji inscenizacyjnych.
A. Marginalia. B. Didaskalia. C. Komentarze. D. Zalecenia.
33. Nadanie przedmiotom lub zjawiskom cech ludzkich.
A. Parabola. B. Personifikacja. C. Antropomorfizacja. D. Legitymizacja.
34. Krótki utwór (często wierszowany) o tematyce żałobnej.
A. Epitafium. B. Dramat. C. Bajka. D. Aforyzm.
35. Rodzaj literacki, mieszczący w sobie m.in. treny, epitafia, pieśni, zbiory utworów refleksyjnych.
A. Epika. B. Reportaż. C. Dramat. D. Liryka.
36. Odrębny język postaci wyraźnie różniący się od partii narracyjnych oraz wypowiedzi innych bohaterów.
A. Idiolekt. B. Liryzm. C. Bajka. D. Sonet.
37. Krótkie i zaskakujące zamknięcie np. utworu wierszowanego, cenione w dobie baroku.
A. Ironia. B. Puenta. C. Happy end. D. Alegoria.
38. Niedługi utwór najczęściej o postaciach zwierzęcych z jednoznacznym przesłaniem moralnym.
A. Bajka. B. Elegia. C. Farsa. D. Monolog.
39. Utwór łączący taniec, śpiew i dialog.
A. Powiastka. B. Lament. C. Opera. D. Pieśń.
40. Utwór najczęściej humorystyczny, żart literacki, ujęty zaledwie w kilka, kilkanaście wersów.
A. Nowela. B. Fraszka. C. Sonet. D. Satyra.
41. Wypowiedź krytyczna piętnująca opisywane wady, raczej bez wskazywania konkretnych osób, które te wady uosabiają.
A. Epigramat. B. Bajka. C. Ironia. D. Satyra.
42. Powieściowy opis np. pokoju bohatera w celu charakterystyki jego właściciela.
A. Charakterystyka pośrednia. B. Charakterystyka bezpośrednia. C. Deskrypcja. D. Charakterystyka świata przedstawionego.
43. Paralelizm znaczeniowy akcentuje podobieństwa, cechuje się powtórzeniami.
A. Odpowiedniość znaczeniowa. B. Paralelizm składniowy. C. Synonim. D. Paralelizm syntaktyczny.
44. Dodatek do utworu literackiego, zamieszczany na jego końcu – w przeciwieństwie do prologu, otwierającego tekst.
A. Puenta. B. Epilog. C. Podsumowanie. D. Wnioski.
45. Łączenie ognia z wodą, np. oceanu z brakiem wilgoci („suchy ocean”).
A. Inwersja. B. Elipsa. C. Trop. D. Oksymoron.
46. Motyw wędrowny, powracający w kulturze różnych epok, miejsce wspólne.
A. Paradoks. B. Genius loci. C. Topos. D. Plagiat.
47. Utwór łączący w sobie elementy liryki, epiki i dramatu, często odwołujący się do tematyki folklorystycznej i stąd czerpiący inspiracje.
A. Bajka. B. Musical. C. Ballada. D. Poezja dziadowska.
48. Powieść (także film) ukazująca detektywa, który tropi sprawcę zbrodni.
A. Kryminał. B. Powieść historyczna. C. Powieść łotrzykowska. D. Śledztwo.
49. Stosunkowo długi utwór epicki o tematyce dotyczącej jakiejś społeczności w szczególnym dla niej momencie historycznym.
A. Synteza. B. Powieść poetycka. C. Epos. D. Dzieło.
50. Bezpośredni zwrot do jakiegoś adresata, bóstwa, widzów, czytelnika.
A. Pars pro toto. B. Epifora. C. Anafora. D. Apostrofa.
Wersja interaktywna Quizu XI w jego wariancie. (31.07.2025)