การทำธุรกิจ หมายถึง การงานประจำเกี่ยวกับการทำมาหากิน ค้าขายแลกเปลี่ยน จากความหมายดังกล่าว ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงได้ ระบุพัฒนาการของการทำมาหากินไว้เป็นระดับ ตั้งแต่ (1) ทำให้พออยู่พอกิน (2) ทำให้อยู่ดีมีสุข และเข้าสู่ (3) ความมั่งมีศรีสุข การทำมาหากิน ค้าขาย แลกเปลี่ยนหรือที่เรียกว่า ธุรกิจนั้น จำเป็นที่จะต้องมีแผนในทุกระดับ เช่น
จากโครงสร้างแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทั้ง 3 ระดับ ตั้งแต่ทำเพื่อให้พอเพียงกับการดำรงชีวิตให้อยู่รอดไม่อดอยาก ไปสู่การยกระดับความคิดการกระทำใช้ชีวิตอยู่ดีมีสุข ซึ่งจะต้องมีรายได้ เพื่อมาพัฒนาความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และการส่งบุตรหลานเข้ารับการศึกษา และระดับสุดท้ายที่คนส่วนใหญ่ควรจะก้าวไปให้ถึงความมั่งมีศรีสุขที่สัมพันธ์กับสภาพเป็นจริงของตนเอง ซึ่งจะต้องเรียนรู้ระบบธุรกิจที่มีความซับซ้อนขึ้นไป
การจัดทำแผนธุรกิจในการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นการเรียนรู้เพื่อการขยายอาชีพให้เป็นไปตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในระดับมั่งมีศรีสุขที่มีแผนงานโครงการขยายอาชีพ สร้างรายได้พอเพียงไปสู่ความมั่นคงได้ มีกรอบแนวคิดตามหลักความมีเหตุผล ความพอดี มีภูมิคุ้มกัน ความรอบรู้ และคุณธรรมดังนี้
เป็นการประยุกต์ความมีเหตุผลที่จะทำให้การขยายอาชีพประสบผลสำเร็จ ต้องการองค์ประกอบในการขยายอาชีพมาวิเคราะห์ด้วยตัวแปรด้านตนเอง สังคม วิชาการ มาหาเหตุผลให้กับตนเอง ดังนี้
เป็นการนำผลการคิดวิเคราะห์เหตุผลที่จะนำไปสู่ความสำเร็จมาคิดสังเคราะห์ กำหนดแผนทิศทางธุรกิจให้มีความถูกต้องพอดีกับสภาพที่เป็นจริงของตนเอง สังคม และวิชาการ โดยมีกรอบแนวคิดของการกำหนดทิศทางธุรกิจตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
เป็นการประยุกต์หลักภูมิคุ้มกันของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาวิเคราะห์กลยุทธ์ของแต่ละพันธกิจออกมาเป็นแผนกลยุทธ์ที่ถูกต้อง ธุรกิจมีความปลอดภัย โดยมีกรอบแนวคิดดังนี้
เป็นการประยุกต์หลักแห่งความรอบรู้ที่จะนำไปสู่ความสำเร็จของการจัดการของอาชีพ ด้วยว่าเกณฑ์องค์ประกอบในระบบการบริหารจัดการคุณภาพกับแผนงานด้านต่างๆ ที่จะนำไปสู่การปฏิบัติการว่าจะต้องเกี่ยวข้องกับความรู้อะไรที่เราจะต้องแสวงหาความรู้ให้เกิดความรอบรู้พอเพียงที่จะใช้ขับเคลื่อนธุรกิจไปสู่ความสำเร็จโดยมีกรอบดังนี้
เป็นการประยุกต์หลักแห่งคุณธรรมที่จะสร้างความเข้มแข็งให้กับการดำเนินธุรกิจที่ประกอบด้วยความขยันขันแข็ง ความประหยัดใช้ทรัพยากร ความซื่อสัตย์ต่อการดำเนินงาน และความอดทนต่อการควบคุมประคับประคองธุรกิจ โดยมีกรอบแนวคิดดังนี้
การดำเนินการธุรกิจตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตั้งแต่ระดับทำให้พออยู่พอกินพ้นความอดอยาก แบ่งปันผู้ที่ยังอดอยากได้ก้าวไปสู่การสร้างความอยู่ดีมีสุขที่จะต้องเพิ่มผลผลิต สร้างรายได้ให้พอเพียงกับการดำรงและพัฒนาคุณภาพชีวิต และเก็บออมสร้างทุนเพื่อก้าวย่างไปสู่ความมั่งมีศรีสุขที่สามารถขยายธุรกิจออกไปสู่ตลาดการแข่งขัน สร้างงานสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนของตนเอง เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจชองชุมชน
การดำเนินธุรกิจตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง หากพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างหลักเศรษฐกิจพอเพียงกับขั้นตอนทางธุรกิจจะสรุปได้ว่า
1. การเริ่มต้นธุรกิจจะต้องเริ่มต้นที่ความมีเหตุมีผล ซึ่งเป็นเรื่องของข้อมูลสารสนเทศต่าง ๆ ที่ผู้ทำธุรกิจจะต้องศึกษาความต้องการ แสวงหาความเข้าใจจนบอกได้ว่าจะทำอะไร เพราะอย่างไร
2. เมื่อรู้ว่าทำอะไร อย่างไร ก็จะต้องกำหนดความพอดีของภารกิจที่จะทำแต่ให้สัมพันธ์กับสภาพชีวิต ทุนต่างๆ ที่มีอยู่ไม่ทำอะไรเกินเลยจนสร้างความเดือนร้อนสู่ความล้มเหลวให้กับตนเอง
3. เมื่อรู้ว่าทำอะไรแค่ไหน จะต้องทำอย่างมีภูมิคุ้มกันให้ปลอดภัยไม่ล้มเหลว ด้วยการวางเป้าหมายการดำเนินงานและความคาดหวังต่างๆ ในรูปแบบธุรกิจให้สอดคล้องกับจุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส อุปสรรคต่างๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความติดยึดในตัวเราให้ถ่องแท้
4. เมื่อกำหนดเป้าหมายความคาดหวังต่างๆ ของธุรกิจที่คาดว่ามีความปลอดภัยไม่ล้มเหลวชัดเจนแล้ว ก็ถึงขั้นตอนการปฏิบัติการในธุรกิจ จะต้องทำแผนปฏิบัติการเข้าสู่การปฏิบัติจริง ขั้นตอนนี้จะต้องใช้องค์ความรู้ต่างๆ ในรูปของสหวิทยาการ ผู้ประกอบอาชีพจะต้องมีความรอบรู้ด้วยการแสวงหาความรู้ ทดลองตรวจสอบความรู้อย่างกระจ่างทุกด้านที่จะนำเข้ามาใช้ดำเนินการ
5. การดำเนินปฏิบัติการสู่ความสำเร็จให้ผู้ประกอบการจะต้องยืนอยู่บนฐานคุณธรรมที่เริ่มจากความขยัน ความประหยัด ความซื่อสัตย์และความอดทน