โครงสร้างของตัวตนที่แท้จริงมีการทำงานที่สอดประสานกันทั้งทางบวกและทางลบที่ทำให้คนเรามีความแตกต่างกัน คนที่ประสบความสำเร็จมักจะเป็นบุคคลที่มีความสามารถควบคุมกายและใจให้อยู่กับสมมติค่านิยมของสังคมชุมชนได้ ผู้ที่ไม่สามารถควบคุมได้มักจะเป็นบุคคลที่ตกอยู่ในสภาพคล้อยตามความอยากของกายและใจ พึ่งพาตนเองได้จากความคิดดังกล่าวอาจสรุปได้ว่าองค์ประกอบทั้ง 5 ประการนี้ สามารถพัฒนายกระดับคุณค่าขึ้นได้ด้วยตนเองด้วยการเรียนรู้ทำความรู้จัก และรู้เท่าทันตลอดเวลา
เป็นองค์ประกอบของอวัยวะต่าง ๆ ทั้งภายนอกและภายใน ทำหน้าที่สอดประสานกันพร้อมทำงานตามที่ใจสั่งการ โดยคุณภาพของการกระทำเป็นตัวบ่งชี้สมรรถภาพทางใจ
เป็นองค์ประกอบแรกของใจที่จะตอบสนองออกมาเป็นความรู้สึกพอใจ ความรู้สึกเฉย ๆ และความรู้สึกไม่พอใจต่อสภาวะแวดล้อมที่เป็นอยู่
เป็นองค์ประกอบของใจที่ทำหน้าที่จดจำหรือลืมความรู้สึกต่าง ๆ ที่กระทบเข้ามาทั้งทางบวกและทางลบ
เป็นองค์ประกอบของใจ ทำหน้าที่คิดปรุงแต่งสร้างสรรค์ออกมาเป็นทางบวกหรือทางลบ
เป็นองค์ประกอบสุดท้ายที่ทำหน้าที่รับรู้จากการเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การรู้รส และการสัมผัส
ปฏิบัติการวิเคราะห์ทำความเข้าใจตัวตน
จากความเข้าใจในองค์ประกอบของตัวตนที่แท้จริง เป็นความเข้าใจแบบรู้จำได้ แต่ความรู้ ความเข้าใจต้องเกิดจากภายในตัวตนที่แท้จริงของเราด้วยตนเอง โดยมีขั้นตอนดังนี้
1. องค์ประกอบที่เราจะเรียนรู้ต้นแบบด้านการนึกคิดตรึกตรองจากตัวเราเอง คือ
1.1 ความรู้สึก
1.2 การจำได้ หมายรู้
1.3 การคิดปรุงแต่ง
1.4 การรับรู้
2. การเตรียมการ ควรใช้สถานที่สงบ สภาพอากาศสิ่งแวดล้อมสบาย ๆ มีสิ่งรบกวนน้อย
3. วิธีการ กระทบสิ่งสนใจ ใจเราจะเกิดความรู้สึก ชอบ – ไม่ชอบ หรือเป็น ความสุข – ความทุกข์ หรือ
3.2 การจำได้ หมายรู้ ให้ผู้เรียนนึกถึง บุคคล เหตุการณ์ที่เราพึงพอใจ หรือไม่พอใจ เราจะนึกเห็นเป็นภาพในใจ ปรากฎการณ์นั้นเป็นสิ่งที่เรามีความจำได้หมายรู้
3.3 การคิดปรุงแต่ง ให้ผู้เรียนมองหรือฟังเสียง บุคคล สถานที่ สิ่งแวดล้อมต่าง ๆ จะเกิดความรู้สึก จากนั้นปรุงแต่งต่อไปว่าสิ่งที่คิดนั้น จะเป็นทางบวกหรือทางลบ ปรากฏการณ์นี้จะเป็นการนำสิ่งที่รับรู้มาประมวลกับประสบการณ์เดิม ผลการปรุงแต่งมักจะอาศัยความจำได้หมายรู้ของประสบการณ์เดิม
3.4 การรับรู้ ให้ผู้เรียนสังเกต การมอง การฟังของตนเอง จะเป็นกระบวนการต่อเนื่อง