Tijdperken
Ieder mens leeft een bepaalde tijd. Gedurende die tijd gebeurt er van alles. Grote gebeurtenissen zoals een oorlog en kleine gebeurtenissen zoals geboorte, huwelijk, overlijden. Grote gebeurtenissen zijn eigenlijk een verzameling van kleine gebeurtenissen.
Ik heb op basis van grote gebeurtenissen de tijd in tijdperken ingedeeld.
Grote gebeurtenissen hebben een eigen pagina binnen een tijdperk, met een samenvatting van wat er gebeurde en relevante jaartallen.
Of soms vallen ze in twee of meer tijdperken.
Zie daarvoor Vensters
Kleine gebeurtenissen worden per jaartal genoemd op de pagina van het tijdperk.
Lijst van tijdperken:
Van-1555-tot-1648 Tachtigjarige Ooor
Van-1648-tot-1672 Eerste stadhouderloos tijdperk
Vensters:
Staatsgreep Willem II 1650. Willem II probeert de macht in de Republiek te behouden, maar sterft.
Eerste Engelse Oorlog 1652 - 1654. Met de Akte van Navigatie belemmert Engeland de handel van de Republiek, en dit leidt tot oorlog.
Tweede Engelse Oorlog 1665 - 1667. Zeeoorlog tussen Engeland en de Republiek. Tocht naar Chatam. Groot enthousiasme in de Republiek.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Jan van Riebeeck
Overstromingen 1164 - 1916. 1651 Sint-Pietersvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1672-tot-1702 Willem III
Vensters:
Kalender 1582 - 1700. In 1582 aanvaardden oa Holland en Zeeland de Gregoriaanse kalender. Friesland deed dat pas in 1701. Dat betekent dat er tot 28 februari 1700 10 dagen verschil zat tussen de datum in Holland en die in Friesland. 29 Februari 1700 was in Friesland wel een schrikkeldag, in Holland niet.
Hollandse Oorlog 1672 - 1678. Oorlog met Engeland, Frankriijk, Munster en Keulen. De oorlog begon met het rampjaar 1672. De troepen van Bommen Berend vielen Oost-Nederland binnen, en trokken op tot Heerenveen en Groningen. Verder kwamen ze niet.
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Negenjarige oorlog 1688 - 1697. Van 1688 tot 1697. Vrede van Rijswijk.
Overstromingen 1164 - 1916. 1675 Allerheiligenvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1702-tot-1747. Tweede stadhouderloos tijdperk.
Vensters:
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Stellenbosch en Hugenoten
Oostenrijkse successieoorlog 1740 - 1748. 1740-1748: Frankrijk en Pruisen tegen de Republiek, Oostenrijk en Engeland. Als Frankrijk het zuiden binnenvalt wordt Willem IV stadhouder.
Overstromingen 1164 - 1916. 1703 Decemberstorm, 1717 Kerstvloed
Homoprocessen 1730 - 1866. Processen tegen homoseksuelen.
Volkstellingen 1744 - 1796. De volkstellingen van 1744 (met vrijwillige belastingtoezegging) en 1796
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1747-tot-1795. Willem IV en V
Vensters:
Oostenrijkse successieoorlog 1740 - 1748. 1740-1748: Frankrijk en Pruisen tegen de Republiek, Oostenrijk en Engeland. Als Frankrijk het zuiden binnenvalt wordt Willem IV stadhouder.
Psalmberijming 1773 1773. In 1773 werd in opdracht van de Staten-generaal een nieuwe psalmberijming ingevoerd. Daardoor ontstonden rellen.
Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog 1775 - 1783. Het opleggen van belastingen en het ontnemen van rechten leidde tot deze oorlog
Vierde Engels Nederlandse oorlog 1780 - 1784. Oorlog tussen Engeland en de Republiek. Slag bij de Doggersbank (1781). Einde van de Republiek als grote mogendheid.
Bataafse revolutie 1783 - 1795. De tijd van conflicten tussen Patriotten en Orangisten. Met in Friesland patriotten in Franeker, Bolsward en Sneek.
Homoprocessen 1730 - 1866. Processen tegen homoseksuelen.
Pachtersoproer 1748. Een oproer met als oorzaak het verpachten van het innen van belastingen start in Groningen en verspreid zich via Friesland naar Amsterdam
Belastingen 1749 - 1750. Belastingen in Friesland, speciaal de quotisatie van 1749.
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1795-tot-1815. Franse tijd.
Vensters:
Bataafse Republiek 1795 - 1801. De Franse revolutie in Nederland - zonder terreur. 1797 Kollumer oproer.
Bataafs gemenebest 1801 - 1806. De Republiek wordt gecentraliseerd
Koninkrijk Holland 1806 - 1810. Het koninkrijk Holland onder Lodewijk Napoleon
Annexatie 1806 - 1813. Napoleon annexeert de republiek. Met verplichte keuze achternaam ((1811) en de tocht naar Rusland (1812)
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Engeland bezet Zuid-Afrika
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Koning Willem I en II 1815 - 1848
Vensters:
Overstromingen 1164 - 1916. Stormvloed van 1825
Belgische opstand 1830 - 1839. De Belgische opstand leidde tot een onafhankelijk België.
Afscheiding 1834. In 1834 scheidde een deel van de leden van de Nederlands Hervomde Kerk zich af. De eerste was de gemeente van Ulrum waar ds. Hendrik de Cock predikant was, omdat deze predikant geschorst werd vanwege de weinig bijbelse opvattingen in de kerk. Vele afscheidingen volgden.
Schoolstrijd 1806 - 1857. Onderwijs en schoolstrijd tot de onderwijswet van 1857. Orthodox Christelijk en Rooms-katholiek onderwijs was verboden.
Koningshuis 1815 - 2000. Wllem I en Willem II
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Grote trek
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1848-tot-1914 Willem III en zo
Vensters:
Grondwet 1848 1848. De Grondwetsherziening van 1848 legde de basis voor het huidige stelsel van parlementaire democratie in Nederland. Sedert deze herziening der Nederlandse Grondwet is niet langer de koning, maar zijn de ministers verantwoordelijk voor het beleid. De Tweede Kamer der Staten-Generaal kreeg veel meer invloed en wordt bovendien rechtstreeks - weliswaar voorlopig nog door een beperkte groep kiezers - gekozen.
Aprilbeweging 1853. In 1848 vond een Grondwetherziening plaats. Eén van de gevolgen was dat de Rooms-Katholieke Kerk de bisschoppelijke hiërarchie kon herstellen. Dat gebeurde in 1853. De Aprilbeweging van 1853 was het protestantse en conservatieve protest tegen het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland.
Landbouwcrisis 1878 - 1895. De landbouwcrisis in Europa tussen 1878 en 1895 ontstond als gevolg van de import van goedkoop graan en andere landbouwproducten uit de VS en Canada waardoor de prijzen van landbouwproducten sterk daalden.
Mechanisatie 1850 - 2000. Mechanisatie en automatisering in het boerenbedrijf.
Doleantie en vervolg 1886. De Doleantie is de benaming voor een kerkscheuring die in 1886 plaatsvond onder leiding van dominee Abraham Kuyper.
Arbeidersbeweging en Vakbonden 1837 - 2006. Een arbeidersbeweging is een brede volksbeweging, geworteld in de arbeidersklasse (proletariaat), waarvan aangenomen wordt dat zij de noden/belangen/wensen van de arbeiders in het algemeen vertegenwoordigt. Vakbonden zijn daarvan een belangrijk onderdeel.
Schoolstrijd 1857 - 1917. Onderwijs en schoolstrijd van 1857 tot de gelijkstelling in 1917. Voor Christelijk onderwijs moest geld bijeengebracht worden.
Vrije universiteit 1880 - 2000. De geschiedenis van de Vrije Universiteit, opgericht door Abraham Kuiper.
Zuivelfabrieken in Friesland 1887 - 2000. De ontwikkeling van de zuivelfabrieken
Koningshuis 1815 - 2000. Willem III, Emma, Wilhelmina
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Boerenoorlogen
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van-1914-tot-1945 De Wereldoorlogen.
Vensters:
Eerste Wereldoorlog 1914 - 1918. Van de moord op Frans Ferdinand via Belgische vluchtelingen in Nederland tot de instorting van Duitsland. In Balk werden 4000 vluchtelingen gehuisvest.
Overstromingen 1164 - 1916. Stormvloed van 1916, vooral rond de Zuiderzee. Friesland had er weinig van te lijden.
Voorspel Tweede Wereldoorlog 1923 - 1939. Met de opkomst van Hitler
Tweede Wereldoorlog 1939 - 1945. Van de aanval op Polen tot de atoombommen op Japan.
Vrijmaking 1944. Scheuring in de Gereformeerde Kerk over de betekenis van de doop.
Koningshuis 1815 - 2000. Wilhelmina, Juliana
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog.
Vensters:
De Europese Unie en haar voorgangers 1951 - 2006. De Europese Unie en haar voorgangers: de Europese gemeenschap van Kolen en Staal (1951) en de Europese Economiscche Gemeenschap (1957)
Golfoorlog 1991. De Golfoorlog was de oorlog van 1990-1991, waarbij Irak Koeweit veroverde, en door een coalitie o.l.v. de Verenigde Staten weer werd verjaagd.
Onafhankelijkheid van Indonesië 1936 - 1949. De onafhankelijkheid van Indonesië en het vervolg.
Israël 1922 - 2006. Over het ontstaan van de staat Israël en zijn verdere lotgevallen. En over de andere staten uit het Midden-Oosten.
Joegoslavië 1846 - 2000. Over het ontstaan en het uiteenvallen van Joegoslavië
Koningshuis 1815 - 2000. Wilhelmina, Juliana, Beatrix
Koude Oorlog 1945 - 1990. De Koude Oorlog was een periode van gewapende vrede tussen de communistische en de kapitalistische wereld van 1945 - 1990.
Ruimtevaart 1957 - 2000. 1957 de Spoetnik. 1969 Neil Amstrong op de maan. 1998 ISS: samenwerking.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Apartheid
Zuivelfabriek Langweer 1908 - 1953. De zuivelfabriek te Langweer en de fraude.
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog.