ก่อนดำเนินการแก้ปัญหาใดๆ ควรมีการวิเคราะห์ปัญหา และวางแผนโดยถ่ายทอดความคิดในการแก้ปัญหาออกมาเป็นลำดับขั้นตอนก่อน-หลัง เพื่อให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ และสามารถตรวจสอบความถูกต้องได้ การแสดงวิธีแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ทำได้โดยถ่ายทอดความคิดเป็นข้อความและการเขียนผังงาน

การถ่ายทอดความคิดเป็นข้อความ

เป็นการถ่ายทอดความคิดเป็นลำดับ โดยคำนึงถึงการทำงานก่อนและหลังด้วยการอธิบายเป็นข้อความ เริ่มต้นแก้ปัญหาโดยการนำปัญหามาวิเคราะห์ แสดงข้อมูลที่รับเข้ามาหรือข้อมูลที่โจทย์กำหนดให้ จากนั้นกำหนดการแก้ปัญหาที่เลือกใช้ และแสดงผลลัพธ์ที่ได้

การเขียนผังงาน

มีลักษณะคล้ายกับการถ่ายทอดความคิดเป็นข้อความ แต่ต่างกันที่การเขียนผังงานจะมีการใช้สัญญลักษณ์ และมีคำอธิบายอยู่ในสัญลักษณ์นั้น เพื่อสื่อความหมายว่าทำงานอะไร โดยสัญลักษณ์แต่ละแบบจะมีความหมายต่างกัน การเขียนผังงานจะมีจุดเริ่มต้น และจุดจบของผังงาน มีสัญลักษณ์สี่เหลี่ยมแสดงการทำงานต่างๆ และใช้ลูกศรเป็นสัญลักษณ์แสดงความต่อเนื่องของการทำงาน

แต่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จะใช้สัญลักษณ์ผังงานไม่เยอะมาก เช่น

การทำผังงาน อาจจะใส่สีสันเพื่อเพิ่มความน่าสนใจเข้าไปได้ตามต้องการ

การถ่ายทอดความคิดเป้นข้อความ

1. กำหนดราคาสมุดเล่มละ 10 บาท

2. เลือกสมุดจำนวน 5 เล่ม

3. กำหนดราคาดินสอแท่งละ 2 บาท

4. เลือกดินสอจำนวน 3 แท่ง

5. คำนวณ ค่าใช้จ่าย = (ราคาสมุด x จำนวนสมุด) + (ราคาดินสอ x จำนวนดินสอ)

6. นับจำนวนเงิน

7. จ่ายเงิน

การถ่ายทอดความคิดเป็นข้อความหรือผังงาน เป็นการแสดงวิธีการแก้ปัญหา ซึ่งจะช่วยให้มองเห็นการทำงานทั้งหมดได้ชัดเจน ทั้งนี้ผู้แก้ปัญหาอาจาเลือกการถ่ายทอดความคิดแบบใด แบบหนึ่ง มาประกอบการแก้ปัญหาก็ได้