Een hefboom is een mechanisme dat wordt gebruikt om een kracht of een beweging over te brengen.
Op de hefboom wordt door de gebruiker een bepaalde kracht (prestatie) uitgeoefend (trekken of duwen).
Via het draaipunt (spil) kan de hefboom scharnieren. Hierdoor kan (afhankelijk van wat er nodig is) de beweegrichting van de last, maar ook de beweegafstand van de last, beïnvloed worden.
Al naar gelang de onderlinge posities van deze grootheden zal een nieuwe kracht ontstaan op de last die groter of kleiner is.
We spreken hierdoor over hefbomen van de eerste, tweede en derde soort.
Hefbomen van de eerste soort of primaire hefbomen
SPIL tussen LAST en KRACHT
Een kleine kracht in combinatie met een grote beweging
wordt omgezet in
een kleine beweging die een grote last verplaatst.
Een kleine beweging in combinatie met een grote kracht
wordt omgezet in
een grote beweging die een kleine last verplaatst.
Hefbomen van de tweede soort of secundaire hefbomen
LAST tussen SPIL en KRACHT
Een kleine kracht in combinatie met een grote beweging wordt omgezet in
een kleine beweging die een grote last verplaatst.
Hefbomen van de derde soort of tertiaire hefbomen
KRACHT tussen SPIL en LAST
Een kleine beweging in combinatie met een grote kracht wordt omgezet in
een grote beweging die een kleine last verplaatst.
Archimedes
Het principe van de hefboom werd geformuleerd door de Griekse wis- en natuurkundige Archimedes. Hij berekende hoe hij met een hefboom de aarde zou kunnen optillen. Hij vertelde aan zijn landgenoten: "Geef mij een steunpunt en ik verplaats de aarde."
Optillen
Wist je dit?
Het Engelse woord voor hefboom is 'lever', het komt van het Franse werkwoord ‘levier’, dat ‘optillen’ betekent.