Κριτική

Το βιβλίο «Η Ελληνίδα σκλάβα» εισάγει τον αναγνώστη στα ενδότερα της ελληνικής επανάστασης, που είναι πτυχές άγνωστες στο ευρύτερο ελληνικό κοινό και τον πληροφορεί για την κατάσταση στην Αμερική του 19ου αιώνα που επίσης είναι άγνωστη στον μέσο Έλληνα, αλλά πολύ ενδιαφέρουσα για να την ανακαλύψει κανείς. Οι χαρακτήρες, αν και όχι πλήρως αναπτυγμένοι όλοι, είναι φορτισμένοι από συναίσθημα πλαισιώνοντας εύστοχα την ταραγμένη επικρατούσα κατάσταση. Η ύπαρξη πολλών επιστολών μεταξύ του Κέρτις και του πατέρα του ή της συζύγου του και η εναλλαγή της αφήγησης μεταξύ των ηρώων τονίζει την ψυχοσύνθεση του καθενός δείχνοντάς μας την ιστορία και το υπόβαθρο του κάθε χαρακτήρα ατομικά. Ενδιαφέρουσα βρήκα, επίσης, την ενσωμάτωσης της παράλληλης ιστορίας που αφορά στις μάγισσες, αναπόσπαστο κομμάτι της Αμερικανικής κουλτούρας, που πέρα από επιπλέον ιστορική πληροφορία λειτουργεί ως αρωγός στην καλύτερη ανάδειξη του κοινωνικού προβληματισμού στο θέμα της υποβάθμισης του γυναικείου φύλου. Ακόμη, σημαντικός είναι και ο επιτονισμός κοινωνικών δυσλειτουργιών της εποχής οι οποίες είναι διαχρονικές, καθώς παρατηρούνται και σήμερα, όπως ο ρατσισμός, η θυματοποίηση που προκαλεί ο πόλεμος και η κοινωνική διαστρωμάτωση. Τέλος, το γεγονός ότι το κείμενο είναι χωρισμένο σε μικρά κεφάλαια καθιστά την ανάγνωση πιο ομαλή και ευχάριστη, βοηθώντας κάποιον που είναι καινούριος στον κόσμο των λογοτεχνικών βιβλίων να μυηθεί στη διαδικασία.

Παρ’ όλα αυτά κατά την άποψή μου υπάρχουν και κάποια σημεία που υστερούν, όπως η εναλλαγή των αφηγητών, που μολονότι πολύ ευρηματική ιδέα, δεν είναι ιδιαίτερα αισθητή υφολογικά, καθώς ο τρόπος που μιλούν τα πρόσωπα είναι σε γενικές γραμμές ο ίδιος. Επιπλέον, σε μερικά σημεία δεν υπάρχει συνοχή, καθώς εντοπίζονται σημεία αμιγώς στορικής αφήγησης και άλλα έντονα λογοτεχνικού χαρακτήρα με πλήθος σχημάτων λόγου και συμβολισμών, τα οποία πράγματι ξεχώρισα. Τα παραπάνω όμως δεν υπτην αξία του μυθιστορήματος.

Συνοψίζοντας, θα συνιστούσα την «Ελληνίδα σκλάβα» σε κάποιον που ενδιαφέρεται για την ιστορία και θέλει να εμβαθύνει στην περίοδο όπου εκτυλίσσεται η πλοκή του βιβλίου, αλλά και σε όποιον άλλο του προσελκύσει το ενδιαφέρον καθώς καλύπτει διαχρονικές κοινωνικές δυσκολίες.

Ελένη Σιδηροπούλου

Η «Ελληνίδα Σκλάβα» διαφέρει από το τυπικό μυθιστόρημα και για αυτό αξίζει να το διαβάσει κανείς. Αρχικά, βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα και εμπνέεται από σκοτεινές πτυχές της ιστορίας, για τις οποίες δε μαθαίνουμε στο σχολείο και σίγουρα γίνονται πιο ενδιαφέρουσες μέσα από τον λογοτεχνικό λόγο και τα προσωπικά βιώματα των ηρώων. Για παράδειγμα, στους διαλόγους των δύο σκλάβων, της Γαρυφαλλιάς και της Ζοζεφίν αποτυπώνεται υπέροχα το βίωμα της σκλαβιάς και το ψυχολογικό της αποτύπωμα. Επίσης, διαβάζοντας το μυθιστόρημα αυτό μαθαίνουμε για γεγονότα της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας με τρόπο ενδιαφέροντα, μέσα από τα μάτια ενός διπλωμάτη της εποχής.

Επίσης, η Γρίβα έχει επιλέξει όλοι οι ήρωες της ιστορίας να είναι ταυτόχρονα και αφηγητές. Έτσι, μέσα από τις εξομολογήσεις της Γαρυφαλλιάς, τις επιστολές που ανταλλάσσει ο Φίλιπ με τους συγγενείς του στην Αμερική και την αφήγηση των αδελφών του Φίλιπ, παίρνουμε μια σφαιρική εικόνα του βιώματος της σκλαβιάς, του ρόλου ενός διπλωμάτη υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του τρόπου που αντιλαμβάνεται ένας προοδευτικός Αμερικανός πολίτης της εποχής τη σκλαβιά και τις κοινωνικές διακρίσεις. Αν και η αλλαγή του ύφους ανάμεσα στους αφηγητές δεν είναι πάντα ξεκάθαρη, αυτός ο πρωτότυπος τρόπος αφήγησης κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον και συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου της συγγραφέα, να φέρει δηλαδή στο προσκήνιο αφανείς ήρωες της παγκόσμιας ιστορίας. 

Θα πρότεινα την «Ελληνίδα Σκλάβα» σε όλους όσους θέλουν να μάθουν για γεγονότα της ιστορίας που αν και νομίζουμε ότι έχουμε αφήσει πίσω μας, φαίνονται να επανέρχονται στη σύγχρονη πραγματικότητα. Σε συνδυασμό με τη βιωματικότητα και τις συναισθηματικές εξομολογήσεις, το μυθιστόρημα της Άννας Γρίβα απευθύνεται τελικά σε κάθε σημερινό αναγνώστη.

Καλαντζής Γιώργος