Η ανυψωτική δύναμη της μουσικής

Στις μέρες μας, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας, η μουσική επενδύει διαρκώς την καθημερινότητά μας. Πολλοί ακούνε μουσική στο αυτοκίνητό τους, στο σπίτι τους (ιδιαίτερα όταν κάνουν μπάνιο), στο σχολείο (όταν πραγματοποιείται κάποια γιορτή και όχι μόνο) ή και χωρίς να το επιδιώκουν, περνώντας απλώς έξω από μαγαζιά ή κάποιο… γηροκομείο! Ναι, γηροκομείο! Γιατί η ακρόαση μουσικής, εκτός από ευεργετική για την ψυχική υγεία, παρουσιάζει σημαντικά σωματικά οφέλη όπως μείωση της αρτηριακής πίεσης και βελτίωση της αναπνοής, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα επωφελής για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον προκαλεί η επίδραση της μουσικής  στους ασθενείς που πάσχουν από άνοια και αλτσχάιμερ, όπως διαφαίνεται χαρακτηριστικά από την περίπτωση μιας γηραιάς -πρώην-μπαλαρίνας από την Ισπανία.

Αλτσχάιμερ και μουσική

Η Ένωση Αλτσχάιμερ σημειώνει ότι η μουσική μπορεί να είναι μια σημαντική μορφή θεραπείας για ασθενείς με άνοια και νόσο του Αλτσχάιμερ. Σύμφωνα με μια μελέτη, η παροχή προσωπικών λιστών μουσικής στους ασθενείς είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανάγκης για φαρμακευτική αγωγή κατά 60%, ενώ έχει αποδειχθεί πως η μουσική ενισχύει σημαντικά τη νευρογένεση. Παράλληλα, πέρα από το θεραπευτικό κομμάτι έχει διαπιστωθεί ότι η νόσος του Αλτσχάιμερ εξαπλώνεται στις διάφορες περιοχές του εγκεφάλου ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοτίβο, με τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μουσική μνήμη και επεξεργασία (π.χ. η παρεγκεφαλίδα) να παραμένουν σχεδόν ανεπηρέαστες μέχρι ένα αρκετά μεταγενέστερο στάδιο της νόσου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ασθενείς που ενδεχομένως να μην  έχουν αντίληψη του χώρου, του χρόνου ή και της ίδιας τους της ταυτότητας να αντιδρούν σε οικεία για αυτούς μουσικά ερεθίσματα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Marta Cinta, μιας πρώην μπαλαρίνας από την Ισπανία που έπασχε από τη νόσο Αλτσχάιμερ.

H ιστορία της Marta Cinta - Πώς ένα βίντεο γηροκομείου έγινε viral στο TikTok

Το 2020 κυκλοφόρησε ένα βίντεο μέσα από ένα γηροκομείο, στο οποίο μια ηλικιωμένη γυναίκα με αλτσχάιμερ, φανερά καταβεβλημένη και καθηλωμένη σε αναπηρικό αμαξίδιο, καθώς της βάζουν να ακούσει απόσπασμα από τη «Λίμνη των Κύκνων» του Τσαϊκόφσκι ξεκινά να χορεύει σαν ένας γηραιός αλλά περήφανος κύκνος.  Το βίντεο συγκίνησε και προσέλκυσε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των χρηστών του TikTok (και όχι μόνο) συγκεντρώνοντας όλο και περισσότερες προβολές, με τον κόσμο να θέλει να μάθει περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία της γυναίκας. Ποια ήταν λοιπόν; Στην Κούβα την έλεγαν Rosamunda. Στη Μαδρίτη και τη Νέα Υόρκη, Marta Cinta, αλλά στην ισπανική της ταυτότητα φαινόταν ως Marta González Saldaña. Μπορεί να μη γνωρίζουμε ποιο ακριβώς ήταν τελικά το όνομά της, όμως είμαστε βέβαιοι για την ιδιότητα της, η οποία δεν ήταν άλλη από αυτή της χορεύτριας και συγκεκριμένα της μπαλαρίνας.

Το βίντεο τραβήχτηκε το 2019 όταν ήταν περίπου 95 ετών, λίγο καιρό πριν αφήσει την τελευταία της πνοή, αλλά δημοσιεύθηκε έναν χρόνο αργότερα. Παρόλο που η Marta λόγω της ασθένειάς της είχε σοβαρά θέματα επικοινωνίας και αντίληψης, ξεχνώντας πολλές φορές και τα πιο στοιχειώδη πράγματα, στο άκουσμα της αγαπημένης της μουσικής δεν χρειάστηκε παρά ελάχιστα δευτερόλεπτα για να εκτελέσει ξανά τη χορογραφία που έκανε για χρόνια ως μπαλαρίνα, όχι μόνο ακολουθώντας πιστά τις κινήσεις, αλλά και έχοντας την ίδια κομψότητα, περηφάνια και φυσικά πάθος, όπως προδίδει άλλωστε το βλέμμα της και οι εκφράσεις του προσώπου της. 

Νομίζω πως αξίζει να παρακολουθήσετε κι εσείς το βίντεο και να εμπνευστείτε από τη δύναμη της Marta αλλά και της μουσικής: 

Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω μια τελευταία επισήμανση με αφορμή την περίπτωση της Marta. Η μουσική είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα συναισθήματα και την ψυχή μας και γι’ αυτόν τον λόγο, όπως συμβαίνει με όλες τις τέχνες, μπορεί να παραμένει άφθαρτη στον χρόνο. Συνεπώς, ας μην ξεχνάμε να εντάσσουμε στη ζωή μας τη μουσική και γενικότερα την τέχνη, αφού είναι γεγονός πως σχεδόν τίποτα άλλο δεν μπορεί να προσφέρει παρόμοια πνευματική ανάταση. Κι αν κάποιοι το αμφισβητούν αυτό, ας δούνε το παράδειγμα της Marta, η οποία χάρη στη δύναμη της μουσικής μπόρεσε να μεταμορφωθεί ξανά σε κύκνο για να πετάξει μια τελευταία φορά, έστω και από το αναπηρικό της αμαξίδιο…

Πηγές:

https://www.balletherald.com/ballerina-with-alzheimers-marta-cinta/

https://www.nm.org/healthbeat/healthy-tips/emotional-health/music-as-medicine-alzheimers-dementia