Το πολύπλευρο ζάρι της Μαρίνας Σάττι
Κωνσταντίνα Κουρκουλή (Γ'2), Γιώργος Καλαντζής (Β'1)
Κωνσταντίνα Κουρκουλή (Γ'2), Γιώργος Καλαντζής (Β'1)
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε το φαινόμενο «ZARI», μελετώντας τις αντιδράσεις και των ξένων και τον διχασμό τον Ελλήνων. Θα αλλάξει άραγε η φανατισμένη -κυρίως αρνητική- στάση των Ελλήνων (ότ)αν η ελληνική αποστολή κατακτήσει μία αξιοπρεπή θέση; Για να αναλύσουμε όλα τα παραπάνω το άρθρο αυτό γράφεται σε δύο μέρη, το “προ-eurovision” και το “μετά-eurovision”.
7 Μαρτίου βγήκε το θεαματικό και αμφιλεγόμενο βίντεο-κλιπ του τραγουδιού, τότε άρχισε το χάος σε τηλεοπτικά πάνελ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!
Τρίτη 24 Οκτωβρίου ανακοινώθηκε από την ΕΡΤ πως η Μαρίνα Σάττι θα εκπροσωπήσει την χώρα μας στον 68ο διαγωνισμό Eurovision. Η επιλογή αυτή φάνηκε να χαροποιεί ιδιαίτερα το κοινό, γεμίζοντας το ελπίδα. Και πώς να μην χαρούμε μαθαίνοντας ότι η επερχόμενη συμμετοχή μας θα είναι μία τόσο έμπειρη και ξεχωριστή μουσικός. Ας γνωρίσουμε, όμως, την Μαρίνα Σάττι καθώς αν και είχε σημειώσει τρομερή επιτυχία με τραγούδια όπως οι «Κούπες», η «Μάντισσα» και το «Σπίρτο και Βενζίνη» εμφανιζόταν σπάνια στον τηλεοπτικό φακό.
Η πασίγνωστη πλέον τραγουδίστρια γεννήθηκε το 1986 και μεγάλωσε στην Αθήνα και την Κρήτη ενώ έχει καταγωγή και από το Σουδάν. Σε ηλικία 7 ετών, αγαπώντας ήδη την μουσική τέχνη, ξεκίνησε μαθήματα σε Ωδείο. Έπειτα πέρασε στην Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, γεγονός που της επέτρεψε να ξανά ζήσει στην χαοτικά μαγευτική πρωτεύουσα. Ξεκινάει, παράλληλα, σπουδές στο θέατρο στην Ανώτατη Σχολή Δραματικής Τέχνης "Βεάκη" και στην "Κεντρική Σκηνή" αλλά και σπουδές jazz μουσικής στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. Το 2011 αποφοίτησε από το διεθνούς φήμης Berklee College of Music, όπου σπούδασε με υποτροφία Ενορχήστρωση και Παραγωγή. Το 2018 ψηφίστηκε ως "Γυναίκα μουσικός της χρονιάς" από τους αναγνώστες του περιοδικού Votre Beaute. Η Μαρίνα έχει όπως φαίνεται και στις δημιουργίες της ιδιαίτερο πάθος για την παράδοση και την παραδοσιακή μουσική τόσο από την Ελλάδα όσο και από τα Βαλκάνια και την Ανατολή. Αξιοσημείωτες συνεργασίες της καλλιτέχνιδας είναι αυτή με τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Φοίβο Δεληβοριά, τον Γιώργο Νταλάρα και άλλους. Τέλος, χρόνια πριν την συμμετοχή της στην Eurovision συμμετέχει σε φεστιβάλ και δίνει συναυλίες σε χώρες του εξωτερικού με επιτυχία.
Το βιογραφικό της έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για να την γνωρίσετε καλύτερα συνιστώ ανεπιφύλακτα το σχετικό ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη.
Οι αντιδράσεις ξεκίνησαν από το πρώτο λεπτό κυκλοφορίας του βίντεο κλιπ του κομματιού και ήταν κάθε άλλο παρά ψύχραιμες. Αν και το γεγονός αυτό αρχικά με παραξένευε νομίζω δικαιολογείται καθώς τόσο το κομμάτι όσο και το βίντεο που το συνοδεύει είναι ξεχωριστά, πρωτότυπα και γιατί όχι και εκκεντρικά. Ας ξεκινήσουμε με την ανάλυση του βίντεο.
Στο βίντεο διάρκειας 3 λεπτών και 28 δευτερολέπτων προβάλλεται κατά πολλούς η σύγχρονη Ελλάδα που διατηρεί τα παραδοσιακά της στοιχεία όμως δεν είναι όπως την φαντάζονται οι τουρίστες που επιμένουν στο πρότυπο της Αρχαίας Αθήνας. Κατά τα λεγόμενα άλλων προσβάλλεται και υποτιμάται το Ελληνικό στοιχείο και η κουλτούρα μας. Τι ακριβώς δείχνει το πολυσυζητημένο βίντεο κλιπ; Δείχνει ανθρώπους να διασκεδάζουν στο πολυσυλλεκτικό κέντρο της Αθήνας περιπαίζοντας ταυτόχρονα τα στερεότυπα που θέλουν τον λαό μας να φωνάζει “OΠΑ” και να γλεντάει με κάθε δυνατή ευκαιρία.
Όσον αφορά το ίδιο το τραγούδι, καθώς τελικά εκείνο θα παρουσιαστεί στην Αρένα του Μάλμο, πρόκειται για μία σύνθεση με κάθε έννοια του όρου. Αν συμφωνούν σε κάτι οι επικριτές και οι οπαδοί του είναι το γεγονός ότι αποτελεί ένα κολλάζ ήχων, εικόνων και πολιτισμών. Όπως και το κανονικό ζάρι έχει πολλές πτυχές έτσι και το ZARI έχει την σοβαρή και την ειρωνική πτυχή του, τη βαλκανική, την ελληνική και την πιο δυτική, την παραδοσιακή και τη μοντέρνα καθώς και τους 9 δημιουργούς του. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα κομμάτι με αντιθέσεις που πολύ λογικά προκάλεσε και διαμετρικά αντίθετες γνώμες. Άλλωστε, η ίδια η Μαρίνα Σάττι έχει δηλώσει: «Είναι ωραίο που αρέσει αλλά και δεν αρέσει. Δεν θα προτιμούσα να μην τους έχει κάνει τίποτα. Επομένως, χαίρομαι που το κομμάτι έχει επικοινωνηθεί.»
Προσωπικά, στο σημείο αυτό θα ήθελα να σχολιάσω ότι ακούγοντας και τα υπόλοιπα κομμάτια της Μαρίνας, το πάντρεμα παράδοσης και σύγχρονων στοιχείων είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και επιτυχές καθώς η ίδια τα αγαπά.
Δείτε την εντυπωσιακή συναυλία της Μαρίνας Σάττι στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων και πάρτε μια γεύση από την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δισκογραφία της.
Παρά τις εγχώριες αμφιβολίες το τραγούδι και το βίντεο δέχτηκαν πληθώρα θετικών σχολίων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το παράδειγμα του γλυκύτατου Ισπανού youtuber “Lavadom” στον οποίο άρεσε τόσο πολύ το ZARI και η Μαρίνα Σάττι που μετά από το βίντεο-αντίδραση που έκανε για το κομμάτι έπαθε «κόλλημα». Συγκεκριμένα, ο Lavadom έκανε άλλα 10 βιντεο με τραγούδια της Μαρίνας και τελικά ταξίδεψε στην χώρα μας με κύριο στόχο να τη συναντήσει.
Αποσπάσματα από την αντίδραση του Lavadom
Σίγουρα δεν είναι τέλεια, σίγουρα όμως είναι πολύ καλή. Αν και πολλοί απογοητευτήκαμε από το ότι η Ελλάδα έμεινε εκτός δεκάδας, καθώς μετά από χρόνια ένα ελληνικό τραγούδι της Eurovision κάνει αίσθηση και αγαπιέται από τόσο κόσμο, δεν πρέπει να ξεχνάμε κάποια πράγματα:
Η Ελλάδα κατέκτησε την 8η θέση στο κοινό και τη 14η στις επιτροπές. Αχ αυτές οι επιτροπές…
Η Ελλάδα καταφέρνει να προκριθεί φέτος στον τελικό μετά από έναν αποκλεισμό. Η πρόκριση δεν είναι καθόλου εύκολο έργο στη Eurovision, με τη Λετονία και τη Γεωργία να περνούν φέτος στον τελικό για πρώτη φορά μετά από 6 χρόνια και τη -σατανισμένη- Ιρλανδία για πρώτη φορά μετά από 4 χρόνια.
Η Ελλάδα από το 2012 έχει βρεθεί μόλις 3 φορές στη δεκάδα (2013, 2021, 2022), ας μη θεωρούμε λοιπόν τη δεκάδα ούτε εύκολη, ούτε δεδομένη. Άλλωστε, στη Eurovision οι συγκυρίες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, οπότε ας αναφερθούμε και σε αυτές που μας επηρέασαν φέτος.
Οι τρεις συμμετοχές μας που βρέθηκαν στην πρώτη δεκάδα
Γειτονικές μας χώρες με συγγενή μουσικά ακούσματα, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Βόρεια Μακεδονία, που σίγουρα θα εκτιμούσαν το Zari περισσότερο από χώρες της Δυτικής Ευρώπης, δυστυχώς απουσίαζαν από τον φετινό διαγωνισμό.
Ο διαγωνισμός φέτος ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστικός, με πολλές “top 10 material” συμμετοχές.
Ο διαγωνισμός φέτος ήταν επίσης πιο πολιτικός από ποτέ, με δύο χώρες, το Ισραήλ και την Ουκρανία, να κερδίζουν η κάθε μία πάνω από 300 πόντους από το κοινό. Έτσι, βρέθηκαν σε ψηλές θέσεις της δεκάδας δύο συμμετοχές που χωρίς πολιτικό υπόβαθρο, μάλλον θα στόχευαν για μια χαμηλή θέση της δεκάδας. Όταν, μάλιστα, η φετινή μας συμμετοχή στοχεύει κυρίως στο κοινό, το κόστος του φετινού πολιτικού χαρακτήρα της Eurovision, μάλλον ήταν σημαντικό.
Θα μπορούσαμε παρόλα αυτά να ανέβουμε ψηλότερα στον βαθμολογικό πίνακα; Κατά τη γνώμη μου ναι, με μια σκηνική εμφάνιση που να αναδείκνυε περισσότερο τον ζωντανό παλμό του κοινού όταν τραγουδούσε η Μαρίνα και που να έκανε το ιδιαίτερο και ασυνήθιστο Zari πιο «προσβάσιμο» και κατανοητό για τον μέσο θεατή, αλλά και για τις επιτροπές που είναι γνωστό ότι δεν εκτιμούν ιδιαίτερα το ασυνήθιστο.
Αν και στον βαθμολογικό πίνακα της Eurovision δε φέραμε εξάρες, η διαδρομή του Zari στις πλατφόρμες μάλλον το καθιστά την πιο επιτυχημένη μας συμμετοχή (τουλάχιστον) της τελευταίας δεκαετίας. Άλλωστε, η επιτυχία δεν κρίνεται μόνο από τη βαθμολογία.
Μέσα σε 3 μήνες από την κυκλοφορία του, έχει συγκεντρώσει συνολικά 28,5 εκατομμύρια προβολές στο YouTube και 21 εκατομμύρια streams στο Spotify, ξεπερνώντας κάθε άλλη ελληνική συμμετοχή στη Eurovision εκτός από το My Number One.
Επίσης, καμία άλλη ελληνική συμμετοχή των τελευταίων χρόνων δεν έχει κάνει τόση αίσθηση όσο η φετινή. Η έντονη παρουσία του Zari στα social media, ελληνικά και ξένα, ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Μετά την κυκλοφορία του, το Zari σκαρφάλωσε σε υψηλές θέσεις στα charts όχι μόνο της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και της Νορβηγίας, της Ολλανδίας, της Δανίας, κ.ά. Η έκπληξη βέβαια, ήρθε μετά τη Eurovision, όταν το Zari έγινε το πρώτο τραγούδι με ελληνικό στίχο που βρέθηκε στο Παγκόσμιο Viral 50 chart του Spotify, και μάλιστα στη 17η θέση, προκαλώντας τη συγκινητική αντίδραση της Μαρίνας σε story της στο Instragam.
Η μεγάλη άνοδος της Μαρίνας Σάττι μετά τη Eurovision είναι επίσης ενδεικτική της επιτυχίας του Zari. Η Μαρίνα είναι σήμερα η νούμερο 1 Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στο Spotify, αγγίζοντας τους 2,7 εκατομμύρια μηνιαίους ακροατές (ακολουθούν με μεγάλη διαφορά η Ελένη Φουρέιρα και ο τράπερ Light με περίπου 1,2 εκατομμύρια μηνιαίους ακροατές ο καθένας). Επίσης, το EP «P.O.P.» που κυκλοφόρησε η Μαρίνα μετά τη Eurovision έφτασε στην 8η θέση του παγκόσμιου chart καινούργιων album και έγινε το πρώτο ελληνικό album που μπαίνει στην πρώτη δεκάδα της αντίστοιχης λίστας του Ηνωμένου Βασιλείου!
Το εξώφυλλο του P.O.P.
Τέλος, το ελληνικό ενδιαφέρον για τη Eurovision έχει αναζωπυρωθεί για τα καλά, αφού ο διαγωνισμός έχει συζητηθεί σε κάθε παρέα, πράγμα που αποτυπώνεται στο ρεκόρ ποσοστό τηλεθέασης 70% για τον τελικό.
Η φετινή γιουροβιζιονική χρονιά είναι μια πολύ καλή νέα αρχή για την Ελλάδα. Το ενδιαφέρον των Ελλήνων επανήλθε μετά από χρόνια και το τραγούδι δεν πέρασε καθόλου απαρατήρητο ούτε εντός ούτε εκτός Ελλάδας, σε αντίθεση με τις συμμετοχές του 2021 και του 2022 που μάλλον θυμούνται ελάχιστοι, αν και μας έφεραν στη δεκάδα. Επίσης, μετά από πολλά χρόνια, είδαμε επιτέλους στη σκηνή της Eurovision τραγούδι με έντονο το ελληνικό στοιχείο. Αν η ΕΡΤ συνεχίσει με ενδιαφέρουσες επιλογές με ελληνικό στοιχείο, που έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν στον διαγωνισμό, πιθανότατα θα ζήσουμε ξανά εποχές 2000s.
Ευχαριστούμε που μας πήγες τάπα, Μαρίνα!