Công dụng của bồ kết là gì? Cách dùng hiệu quả

Bồ kết là loại quả rất quen thuộc với người dân ở những vùng nông thôn, quả dùng làm dầu gội trị gàu, giúp tóc óng mượt hơn. tuy nhiên không nhiều người biết hiệu quả tốt của cây bồ kết với sức khỏe rất tuyệt vời, trong y học cổ truyền được ứng dụng nhiều trong bài thuốc chữa trị bệnh.

Cây bồ kết là gì?

Tên tiếng Anh: Fructus Gleditschiae

Họ: Vang (Caesalpiniaceae)

tên gọi thông thường khác: Chùm kết, bồ kếp, tạo giáp, tạo giác, trư nha tạo giác.

Là loại cây sống trong thời gian dài năm, thân có gai, hạt giống hình hạt đậu tuy nhiên có kích cỡ to thêm. Mỗi quả bồ kết trung bình có từ 30 đến 40 hạt. Hạt bồ kết có chứa một lượng lớn dầu thực vật.

Bởi vậy, khi chưa có dầu gội như ngày nay, phụ nữ Việt Nam xưa kia thường coi đây như một loại thảo dược hữu hiệu giúp chị em có một mái tóc đen và óng ả.

Phân loại bồ kết

Bồ kết tây

Bồ kết tây mang Tên quốc tế là Albizzia lebbek Benth, nguồn gốc của cây là từ châu Á nhiệt đới và Australia, có chùm hoa đẹp và thường được trồng để lấy bóng mát.

Là cây thân gỗ, cao trung bình 10 đến 15m, phân cành nhánh nhiều, thưa, màu xám trắng. Bồ kết tây có lá kép lông chim 2 lần, màu xanh nhạt, với 10 đến 18 đôi lá phụ hình bầu dục thuôn đều cả 2 đầu.

Hoa phát triển trên một cuống ngắn và mọc thành cụm ở nách lá. Quả bóng, dẹt, nổi rõ các hạt, có màu vàng rơm. Loài cây này mọc lên từ hạt, sinh trưởng rất khỏe.

Bồ kết ba gai

Danh pháp khoa học là Gleditsia triacanthos, đây là một loài cây thân gỗ, lá sớm rụng bắt nguồn từ miền đông Bắc Mỹ.

Bồ kết ba gai chủ yếu được phát hiện trong những nơi đất ẩm ướt ven những thung lũng sông từ đông nam Nam Dakota kéo dãn về phía nam tới New Orleans và miền trung Texas và về phía tây tới trung Pennsylvania.

Công dụng của bồ kết

Quả bồ kết (tạo giác – Fructus Gleditschiae), là quả bồ kết chín khô. Sử dụng sống hoặc tẩm nước cho mềm, sấy khô, khi dùng phải bỏ hạt. Có khi lại được đốt thành than, tán bột.

Hạt bồ kết (tạo giác tử – Semen Gleditschiae), là loại hạt được phơi hay sấy khô sau khoảng thời gian lấy ra từ quả bồ kết chín.

Gai bồ kết (tạo thích, tạo giác thích – Spina Gleditschiae), là gai thu hoạch được ở thân cây bồ kết, đem đi phơi hay sấy khô hoặc cắt mỏng mảnh rồi phơi hoặc sấy khô. Nước sắc gai bồ kết có công dụng ức chế tụ cầu vàng do trong nó có chứa những thành phần kháng khuẩn và nấm.

Theo y học cổ truyền, bồ kết vị tính hơi ôn, vị cay mặn, có độc, vào 2 kinh Phế, ruột già. Có hiệu quả tốt thông khiếu, sát trùng, tiêu đờm; làm cho nhảy mũi. Dùng chữa cấm khẩu, trúng phong, tiêu thực, đờm suyễn, ích tinh, sáng mắt

Hạt bồ kết: trong những sách cổ nói hạt bồ kết không độc, tính ôn, vị cay. Đây là vị thuốc có công dụng thông đi ngoài, bí kết, điều trị mụn nhọt. Liều dùng 5 đến 10g bằng cách sắc uống.

Gai bồ kết: tính ôn không độc, có vị cay. Chữa ác sang, làm thông sữa, tiêu ung nhọt. Liều dùng 5 đến 10g dưới dạng thuốc sắc.

Trong cây bồ kết, rất nhiều bộ phận có chứa độc tính như: quả, lá, vỏ cây và hạt. Độc tính trong các bộ phận kể trên của loại cây này chỉ chỉ xuất hiện khi chúng còn tươi. Bởi vậy, khi làm thuốc chúng ta cần sao hay nướng thật vàng hoặc đốt thành than để loại bỏ hết độc tố.

Ngộ độc bồ kết thường có các triệu chứng như: nôn ói, nóng rát ở cổ, tức ngực; tiếp sau đó đau đầu, tiêu chảy, tay chân rã rời, mệt mỏi, tiêu ra nước có bọt.

Ngày nay, một trong các bệnh viện dùng bồ kết để thông khoan, chữa bí đi ngoài và không trung tiện được sau khoảng thời gian mổ, chữa tắc ruột; có thể sử dụng cho trẻ em cả người lớn, thường chỉ sau 5 phút là tháo phân ngay.

Cách thực hiện giản dị như sau:

Bồ kết lấy quả, nướng thật vàng, đừng để còn sống hay nướng quá cháy, bỏ hột đi rồi nghiền thành bột nhỏ.

Lấy ống thông, đầu có bôi vaselin hay dầu, rồi chấm vào bột bồ kết, tiếp sau đó đưa vào hậu môn sâu độ 3 đến 4cm, cứ thế làm 3 đến 4 lần cho bột vào trong hậu môn, sau 2 đền 5 phút người mắc bệnh đi ngoài được.

Trường hợp hậu sau phẫu thuật không trung tiện được 2 đến 5 ngày, người bệnh bị trướng bụng, bí đại trung tiện, có khi nôn ra máu và nôn mửa liên tục; làm như trên chỉ sau 2 phút trung tiện và đi ngoài được ngay.

Bài thuốc chữa trị bệnh từ cây bồ kết

1. Trị trẻ nhỏ bị chốc đầu, rụng tóc

Quả bồ kết đốt thành than, nghiền nhỏ rửa thật sạch vết chốc, rồi dùng than bồ kết đắp lên.

2. Trị trẻ nhỏ chốc đầu, lở ngứa do nấm

Bồ kết ngâm vào nước nóng rửa thật sạch nơi thương tổn, tiếp sau đó lấy bột bồ kết đã đốt tồn tính tán bột và rắc vào.

3. Trị trúng phong cấm khẩu

Quả bồ kết bỏ hạt, dùng vỏ nướng cháy nghiền thành bột, uống 0,5 đến 1g/ngày. Khi sắc thì dùng 5 đến 10g quả bồ kết bỏ hạt sắc uống.

4. Trị méo miệng do trúng gió

Lấy 10 quả bồ kết nướng giòn, nghiền nhỏ mịn, trộn sền sệt với loại dấm tốt. Miệng méo về bên phải thì đắp má bên trái và trái lại. Đến khi khô thì hòa thêm dấm cho vừa dẻo để đắp tiếp. Đối với người mới bị bệnh thì cách này rất có công dụng.

5. Điều trị kinh giản, co giật, đờm ngược lên nghẹt cổ, miệng sùi đờm dãi, hoặc hen phế quản, đờm kéo lên khò khè nghẹt thở

Sử dụng bồ kết đốt tồn tính và phèn phi lượng đều bằng nhau, trộn lẫn đều, hòa vào nước cho uống mỗi lần 0,5g, ngày uống 3 đến 6g cho tới lúc hạ đờm xuống được hoặc nôn ra đờm thì ngừng.

6. Trị ho

Bồ kết 1g, đại táo 4g, quế chi 1g, sinh khương 1g, cam thảo 2g, nước 600ml, sắc còn 200ml chia uống 3 lần/ngày.

7. Hỗ trợ giảm đường huyết

phía phần nằm trong gai và trái bồ kết có một trong các chất giúp hạ glucose máu vô cùng hữu hiệu tốt, tuy không tác động mạnh và nhanh như insulin, tuy nhiên nó có khả năng giúp lượng đường huyết trong máu người mắc bệnh giảm một kiểu từ từ, ổn định mà không khiến ra hạ huyết áp quá đột ngột.

Chất keo của hạt bồ kết tươi có chứa một trong các chất glycosid, đường tự nhiên, protein… giúp hòa tan chất xơ và ổn định đường huyết.

Bệnh nhân tiểu đường có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô trái bồ kết hãm nước rồi uống dần để trị bệnh. trong những lúc uống hàng ngày cần chú ý liều dùng cần phù hợp với lượng đường huyết để tạo ra hiệu quả tốt nhất khi sử dụng.

8. Trị phụ nữ sưng vú

40g gai bồ kết thiêu tồn tính, 4g bạng phấn. Hai vị đều nghiền nhỏ, trộn lẫn đều, sử dụng 4g mỗi lần uống

9. Phòng bệnh cho sản phụ

Rải một lượt quả bồ kết cùng mọt chút muối lên 1 chậu than củi đốt cháy đỏ dùng xông cho sản phụ

10. Trị sâu răng, nhức răng

Bồ kết lấy quả nghiền nhỏ, đắp vào chân răng, nhổ đi nếu chảy nước dãi; chúng ta cũng có thể sử dụng bột bồ kết đốt tồn tính nhét vào chân răng.

Ta cũng có thể lấy quả bồ kết nướng cháy đen, bẻ vụn rồi ngâm với rượu trắng (4 phần rượu, 1 phần bồ kết). Sau 1 ngày, 1 đêm thì mang thuốc này ra ngậm, nhổ đi rồi lại ngậm, làm vài ngày là khỏi hẳn.

11. Trị nghẹt mũi, nghẹt thở hoặc viêm xoang

Đốt quả bồ kết, mũi sẽ thông và dễ thở hơn sau khoảng thời gian xông khói vào mũi.

12. Thông mũi, tỉnh não

Hãm nước từ trái bồ kết tươi hoặc phơi khô nghiền nhỏ và pha nước uống, mùi vị và hương thơm của bồ kết giúp sảng khoái tinh thần, thông khí; giúp thông tắc mũi, ngạt mũi.

13. Trị kiết lỵ kéo dãn không khỏi

Lấy 50g hạt bồ kết sao vàng hơi sém, nghiền thành bột mịn, trộn với hồ nếp, hoàn viên to bằng hạt ngô. Ngày uống 10 đến 12 viên, chia làm 2 lần sáng, chiều.

14. Trị bí đi ngoài

Lấy 3 đến 6g hạt bồ kết sắc đặc rồi uống.

15. Trị bí đi ngoài

Bồ kết lấy 200 hạt không sâu, không mọt, tẩm sữa rang vàng, nghiền nhỏ mịn, hòa với mật, làm thành viên to bằng hạt đậu,uống sau bữa ăn khoảng nửa giờ, mỗi lần uống 30 viên.

16. Trị bí đi ngoài, tắc ruột hoặc bụng trướng sau mổ không trung tiện được, hoặc phù ứ nước

Sử dụng bồ kết đốt tồn tính tán bột, trộn với dầu mè hoặc dầu đậu phộng tẩm vào bông để vào trong hậu môn, làm vài lần sẽ thông đi ngoài và trung tiện được.

17. Trị trẻ nhỏ bị đầy bụng

Hứng khói bồ kết được đốt trên bếp than vào bàn tay hoặc lá trầu rồi ép vào bụng trẻ.

18. Hỗ trợ tiêu hóa

Trong thành phần của trái bồ kết có chứa nhiều chất vitamin E, protein, glycosid (một loại có tính chất tẩy rửa nhẹ giống vậy thuốc xổ).

Tuy có độc tuy nhiên Glycosid lại có công dụng xúc tiến tiêu hóa, tăng lực co bóp cho ruột non, dạ dày và trực tràng, giúp ích trong việc hòa tan những chất xơ, hấp thụ thức ăn được ra mắt giản dị dễ làm.

Bởi vậy, bồ kết được dùng làm trị một trong các bệnh liên quan tới đường tiêu hóa, kiết lỵ, trẻ em bị đầy hơi và khá hiệu quả trong chống rối loạn tiêu hóa.

19. Trị trĩ

Dùng 15 quả bồ kết vào đun nóng với nước và đổ ra chậu, đợi tới khi nước bớt nóng, có thể thò tay vào được thì cho bệnh nhân ngồi vào chậu để ngâm. tới khi nước nguội thì lấy tay đẩy búi trĩ cho thụt vào và băng lại để giữ cố định.

Cùng lúc dùng 5 quả bồ kết tẩm sữa nướng giòn, nghiền nhỏ mịn, hòa với mật, đường đặc cho vừa dẻo. Viên hỗn hợp trên thành từng hạt như hạt đậu, dùng 20 viên/ngày, uống hết chỗ thuốc đó thì ngừng.

20. Trị giun kim

Sử dụng bồ kết đốt tồn tính tán bột, trộn với dầu mè hoặc dầu đậu phộng tẩm bông để vào trong hậu môn, mỗi ngày một lần, 3 ngày liên tiếp, làm vào buổi tối.

21. chữa trị mụn trứng cá nhọt sưng tấy, đau nhức

Đem 4 đến 8g gai bồ kết sắc uống hàng ngày.

22. Trị quai bị

Quả bồ kết dùng một lượng vừa đủ, đốt thành than, tán bột mịn, trộn đều với dấm thanh. Dùng bông thấm thuốc này đắp lên chỗ quai bị, đợi khoảng 20 đến 30 phút thì thay thuốc 1 lần.

23. Trị trứng cá, tàn nhang

Dùng 1 chén nhỏ hạt bồ kết cùng 40g hạnh nhân đem đi tán mịn. Lấy 1 muỗng hỗn hợp trên pha ít nước cho sền sệt rồi apply lên chỗ có tàn nhang và trứng cá vào buổi tối trước khi đi ngủ. rửa thật sạch vào buổi sáng sau khoảng thời gian ngủ dậy.

24. Trị ghẻ lở lâu năm

Đem 10 quả bồ kết nhét vào bao tử heo (đã rửa thật sạch), buộc kín và nấu chín. Khi ăn, chỉ ăn phần bao tử heo còn lại bồ kết thì bỏ đi. sau khoảng thời gian dùng thuốc này, người bệnh sẽ bị đi ngoài tuy nhiên không khiến nguy hiểm.

25. chữa trị mụn trứng cá nhọt bọc không vỡ mủ

Dùng 5 đến 10g gai bồ kết nấu nước uống. Ta có thể phối hợp gai bồ kết với cam thảo và kim ngân hoa, mỗi vị 2- 8g, sắc nước uống.

Ông bà ta xưa kia còn có kinh nghiệm sử dụng gai bồ kết cùng quả bồ hòn đốt thành than, tán bột mịn, trộn với bồ hóng bếp và nhựa thông làm cao dán nhọt cho rút mủ rất tốt.

Cách nấu bồ kết gội đầu trị rụng tóc

Hương nhu và bồ kết

Sự kết hợp của hai loại thảo dược này sẽ giúp mái tóc dày dặn và óng ả hơn. Hương nhu trắng có chứa chiết xuất tinh dầu, làm nhẹ và thông thoáng da đầu, giúp ra mồ hôi, sảng khoái khi gội đầu, giúp tăng lưu thông khí huyết dưới da, kích thích mọc tóc mới.

Bồ kết và hương nhu khi phối hợp có hiệu quả tốt giúp tóc óng mượt, đen tuyền và kháng khuẩn, chống oxy hóa, chữa trị cũng như phòng chống rụng tóc sau sinh vô cùng hữu hiệu tốt.

Hương nhu cùng bồ kết đã nướng đem bỏ vào nồi, đun nóng cho tới lúc nhão nhoẹt. Vớt bỏ phần xác, rồi tiếp tục đun nước tới khi thu được sản phẩm dạng dung dịch cô đặc thì ngừng.

Khi dùng cần pha loãng cùng chút nước ấm rồi massage da đầu và tóc trong 5 phút rồi xả lại với nước thật sạch.

Gội đầu bằng bồ kết không tạp chất

Đem 300g quả bồ kết khô nấu với một lượng nước vừa đủ để tạo ra thể gội đầu. Khi gội cần pha thêm nước lạnh và gội đều đặn hàng ngày.

Ông bà ta thường dùng và xe đây như một phương thuốc trị rụng tóc đơn và hiệu quả nhất.

Lưu ý khi sử dụng cây bồ kết

Gội đầu bằng bồ kết tóc bị bết

Cần đính chính lại, bồ kết không khiến bết tóc do phía phần nằm trong thảo dược này có các thành phần kháng nấm và kháng khuẩn. Nguyên nhân bết tóc có thể do da đầu nhiều dầu, sử dụng hóa chất nhiều nên có sự chuyển biến đột ngột về pH sẽ dẫn tóc sẽ bết trong thời gian đầu sử dụng.

Tóc sẽ mượt và sạch hơn khi ta dùng lá bưởi, vỏ bưởi, lá sả, hương nhu nấu cùng với quả bồ kết – đây là cách gội đầu bằng bồ kết kiểu truyền thống lâu đời rất mang nét đặc trưng riêng và chủ yếu.

Tóc sẽ không còn xảy tới bết và cũng sẽ thơm hơn nếu trong lần xả cuối, ta dùng thêm nước cốt chanh hoặc giấm táo.

Và tóc cũng sẽ đỡ bết hơn nếu khi nấu ta loại bỏ đi hạt bồ kết (do trong hạt loại quả này có chứa rất nhiều tinh dầu.

Nên giảm số quả bồ kết xuống vì nếu như khách hàng dùng nhiều bồ kết trong một lần gội thì cũng sẽ làm tóc dễ bết hơn.

Ta sẽ hạn chế được tối đa nhất những yếu điểm của mỗi loại thảo dược khi kết hợp chúng với nhau và phát huy được nhiều nhất những lợi ích của chúng mang lại.

Gội bồ kết có giảm rụng tóc không

Đối với căn bệnh rụng tóc thì bồ kết là một loại thảo dực tuyệt vời.

Chúng ta có rất nhiều cách trị rụng tóc tại nhà với bồ kết, tuy nhiên có 3 phương pháp sử dụng chủ yếu là: sử dụng bồ kết không tạp chất, kết tương thích với hương nhu hoặc kết tương thích với sả và vỏ bưởi.

Nước bồ kết vào mắt có sao không

Đừng để nước bồ kết dây vào mắt bởi vì nó sẽ khiến mắt bạn cay đỏ, khó chịu. Tuy nhiên, bồ kết không hề gây nguy hiểm.

Khi dính phải nên dùng khăn sạch thấm nước làm sạch mắt cho đến khi hết cảm giác khó chịu.

Có nên tắm bồ kết cho trẻ sơ sinh

Khi tắm cho trẻ sơ sinh cần pha thật loãng và tránh dây vào mắt bởi vì da trẻ rất mỏng mảnh và nhạy cảm, rất dễ bị kích ứng với các tác nhân bên ngoài.

Giải pháp tốt hơn hết là nên thử bằng việc dùng khăn chấm nước bồ kết apply lên da và trên vùng da nhỏ của bé. Có thể tắm toàn thân nếu không xảy ra dấu hiệu kích ứng.

Nước bồ kết có công dụng làm cho những vi khuẩn ẩn trú trong da bị tiêu diệt và giúp làn da bạn trở lại bình thường như lúc trước tiên, vì vậy cũng rất phù hợp cho những bệnh nhân vẩy nến dùng làm nước tắm.

Cho đến khi bệnh hoàn toàn suy giảm, bạn nên kiên trì tắm thường xuyên với nước bồ kết hàng ngày.

Vậy nên để có làn da khỏe mạnh và một mái tóc dày óng mượt làm cho ai cũng ngưỡng mộ thì hãy thường xuyên sử dụng nước bồ kết nhé những cô nàng

Ngoài ra, những đối tượng sau cũng cần lưu ý khi sử dụng bồ kết:

Nhiều bộ phận trong cây bồ kết như vỏ, lá, quả, hạt đều phải có độc, tuy nhiên độc tính chỉ cao khi sử dụng làm thuốc uống, còn nếu chỉ sử dụng ngoài da thì đối với sức khỏe sẽ không khiến ảnh hưởng gì.

Tuyệt đối không được dùng bồ kết (trái, lá, gai) cho phụ nữ có thai, vì trong bồ kết có chất tẩy rửa, tính a-xit nhẹ gây hưng phấn cổ tử cung dễ sảy thai, sinh non và ảnh hưởng không tốt tới thai nhi, khi sinh con ra dễ bị dị tật.

Không nên dùng bồ kết cho những người có tỳ vị yếu vì sẽ làm tức bụng, trướng bụng, bụng thường kêu óc ách, làm mất ngủ, rối loạn tiêu hóa, thưởng thức khó tiêu,…

Trong bồ kết có chứa chất kích thích, tẩy rửa,… cho nên, những người mắc bệnh liên quan tới đường tiêu hóa, bệnh dạ dày, tá tràng cũng không nên dùng sẽ làm cho bệnh nặng thêm.

Không nên dùng bồ kết khi đang đói vì có thể gây ngộ độc, say bồ kết. Những triệu chứng còn có thể nặng nề hơn đối với người có sức khỏe yếu như trẻ nhỏ và người già, dẫn tới những tín hiệu mỏi mệt như bị ngộ độc thực phẩm.

Vậy nên chúng ta cần cẩn trọng khi sử dụng bồ kết để phòng tránh những tác hại và cũng như phát huy hết những ích lợi của loại thảo dược này.

Cám ơn những bạn đã xem bài viết "25 công dụng của Cây Bồ Kết tốt cho sức khỏe người Việt" của công ty chúng tôi. Mong rằng bài viết hữu ích với bạn. Nếu thấy bài viết hay. Hãy chia sẻ bài viết "25 công dụng của Cây Bồ Kết tốt cho sức khỏe người Việt" cho mọi người cùng biết nhé.

Bài viết đang được chia sẻ trên hàng loạt các diễn đàn nổi tiếng như:

https://yolotheme.com/forums/users/namlimxanhrung/

https://webflow.com/namlimxanhrung

https://independent.academia.edu/namlimxanhrung

https://blip.fm/namlimxanhrung

https://www.topcv.vn/cong-ty/cong-ty-tnhh-nam-lim-xanh-rung/113384.html

https://timviec365.vn/cong-ty-tnhh-nam-lim-xanh-rung-co229771

https://hrchannels.com/cong-ty-tnhh-nam-lim-xanh-rung-30813-cpn

https://digg.com/@nam-lim-xanh-rung

https://github.com/namlimxanhrung

https://www.trepup.com/namlimxanhrung

https://gab.com/namlimxanhrung