เอคโค่หัวใจมีประโยชน์หลายอย่าง เราจะรู้ว่าหัวใจมีโครงสร้างและขนาดเป็นยังไงครับ? มีการทำงานผิดปกติอะไรบ้างหรือเปล่า? เป็นโรคหัวใจโตไหม เราจะวัดขนาดออกมาได้ละเอียดเป็นระดับมิลลิเมตรเลย

สวัสดีครับ ยินดีต้อนรับเข้าสู่ DRK channel กับผม หมอเต้ กิจจา วันนี้เราจะมาคุยกันถึงการตรวจการทำงานของหัวใจ โดยวิธีการทำเอคโค่หัวใจครับ

เอคโค่หัวใจคืออะไร ?

การทำเอคโค่หัวใจ หรือที่เราเรียกกันสั้นๆว่า เอคโค่ (Echo) ชื่อเต็มคือ Echocardiogram เป็นการตรวจการทำงานของหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เทคโลโนยีจะคล้ายๆการทำอัลตราซาวด์ (Ultrasound) แต่จะเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง โดยเราจะใช้หัวตรวจ (probe) ส่องไปที่บริเวณหน้าอก ก็จะเห็นภาพและการทำงานหัวใจเต้นแสดงอยู่บนหน้าจอได้เลยครับ

การตรวจเอคโค่หัวใจเจ็บมั้ยนะ ?

การทำเอคโค่หัวใจไม่เจ็บเลยครับ เราก็แค่ใช้ตัวหัวตรวจ (probe) นี้แตะที่บริเวณหน้าอกนะครับ หัวตรวจก็จะส่งขึ้นเสียงส่องเข้าไปในหน้าอกของเรา แล้วสะท้อนกลับมาให้เราเห็นเป็นภาพบนหน้าจอเลย แล้วคนไข้ที่ได้รับการตรวจเอคโค่เค้าก็จะสามารถมองเห็นภาพหัวใจตัวเองเต้นขยับได้แบบเรียวไทม์เลยครับ เดี๋ยวเราจะทำให้ดูกันนะครับ ไม่เจ็บเลย ^_^

การตรวจเอคโค่จะรู้อะไรบ้าง ?

ทำเอคโค่หัวใจ เราจะรู้การทำงานของหัวใจหลายอย่างเลยครับ เดี๋ยวเราจะมาเล่ากันให้ดูเป็นข้อๆนะครับ

อย่างแรกเลยแล้วเราจะรู้ว่าหัวใจมีขนาดเป็นยังไง และรูปร่างของมันมีลักษณะผิดปกติอะไรบ้างหรือเปล่า เป็นโรคหัวใจโตไหม เราจะวัดขนาดออกมาได้ละเอียดเป็นระดับมิลลิเมตรเลย

สิ่งที่สองนะครับเราก็จะรู้ว่าการทำงานของหัวใจปกติหรือเปล่า จะรู้ว่าหัวใจของเราตอนบีบตัวทำงานได้กี่% (systolic function) ตอนที่เรานั่งอยู่เฉยๆแบบนี้ หรือว่าเรานอนอยู่แบบนี้หัวใจของเราจะทำงานอยู่ที่ประมาณครึ่งหนึ่งนะครับ คือประมาณ 50-60% ถ้ามันทำงานอ่อนเกินไปเราก็จะรู้ว่าหัวใจทำงานลดลงหรือเปล่าครับ หรือว่าหัวใจเหนื่อยอยู่ทำงานมากขึ้นผิดปกติ หรือหัวใจบีบตัวเร็วเกินไปหรือเปล่า สรุปเราก็จะรู้หมดนะครับว่าหัวใจเนี่ยทำงานปกติหรือไม่ และถ้าหัวใจทำงานลดลง เราก็จะรู้ว่ามันลดลงจากสาเหตุอะไรอีกด้วย

สาเหตุอย่างหนึ่งที่ทำให้หัวใจทำงานลดลง ที่เจอได้บ่อยมากก็คือเรื่องของ เส้นเลือดหัวใจตืบตัน (coronary heart disease) ถ้ามีเส้นเลือดหัวใจตืบตัน หัวใจของเราจะทำงานลดลงกว่าปกติได้นะครับ โดยเฉพาะถ้าตีบเยอะเยอะ ถ้าตีบเยอะมากหรือมีจุดที่เส้นเลือดอุดตัน หัวใจของเราจะทำงานลดลงโดยเฉพาะถ้าลดลงชัดเจนต่ำกว่า 40% มักจะมีปัญหาแน่นอน ต้องเช็คเพิ่มเติมแบบละเอียดต่อไปครับ

ซึ่งหากเราพบว่าหัวใจทำงานลดลงดังกล่าว เราก็ต้องไปตรวจต่อว่า กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดไปเลี้ยงไหม (ischemic cardiomyopathy) การตรวจขั้นต่อไป แพทย์ก็จะพิจารณาครับว่าจะตรวจอะไรต่อไปดี จะต้องเดินสายพานต่อไหม (EST, exercise stress test) หรือว่าบางคนจะไปสแกนหัวใจดู โดยไปทำคอมพิวเตอร์หลอดเลือดหัวใจ (coronary CT-scan) หรือว่าต้องไปฉีดสีดูเส้นเลือดหัวใจเลย (coronary angiography) อันนี้ถามคุณหมอโรคหัวใจที่ดูแลเพื่อนๆแต่ละท่านเลยนะครับว่าควรทำอะไรต่อ

สำหรับสิ่งที่สามที่เราจะรู้นะครับ ก็คือการทำงานของลิ้นหัวใจ (valvular function) ปกติหัวใจของเรามีกี่ห้องนะครับ? ใช่แล้วครับ มีอยู่ 4 ห้อง เย้ๆดีใจ ตอบกันถูกทุกๆคนเลย ลิ้นหัวใจก็มีอยู่ 4 ลิ้นเหมือนกัน นะครับ ลิ้นหัวใจในแต่ละลิ้นก็จะมีการเปิด-ปิด-เปิด-ปิด เพื่อกั้นเลือดให้ไหลไปในทิศทางที่ถูกต้อง ป้องกันเลือดไหลย้อนกลับผิดทาง

ถ้าลิ้นหัวใจทำงานผิดปกติ อันแรกเลยคือลิ้นหัวใจตีบนะครับ (valvular stenosis) หมายความว่าลิ้นหัวใจมันเปิดได้ไม่กว้างพอ เท่ากับเกณฑ์ปกติของลิ้นนั้นๆ จะทำให้เลือดไหลออกจากหัวใจได้น้อยลง เราเรียกว่าลิ้นหัวใจตีบครับ

ส่วนอีกอันนึงคือลิ้นหัวใจรั่ว (valvular regurgitation) หมายความว่า ตอนที่ลิ้นหัวใจปิด แต่ปิดไม่สนิท เกิดมีรอยรั่วทำให้เกิดเลือดไหลย้อนกลับ การที่เลือดไหลย้อนกลับจะทำให้หัวใจต้องทำงานมากขึ้นกว่าปกติ คนไข้ก็อาจจะเหนื่อยได้ง่าย ดังนั้นการตรวจเอคโค่ จะเห็นเลยว่าลิ้นหัวใจรั่วหรือเปล่า และตีบหรือไม่ เราก็จะรู้ว่าในแต่ละลิ้นเนี่ยถึงเกณฑ์ที่จะต้องรักษายังไงต่อ ต้องพิจารณาผ่าตัดหรือเปล่า อันนี้เอคโค่หัวใจก็จะรู้เลย

สำหรับสิ่งที่สี่ เราก็จะรู้ว่าหัวใจมีความเสื่อมของการคลายตัวของหัวใจหรือเปล่า ภาษาอังกฤษเราเรียกว่า diastolic dysfunction

ปกติหัวใจของเราจะมีหน้าที่บีบเลือด สูบฉีดโลหิตไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกาย พอบีบเลือดเสร็จหัวใจก็จะคลายตัวเพื่อที่จะรับเลือด เตรียมตัวที่จะสูบฉีดโลหิตในรอบต่อไป การคลายตัวรับเลือดเราเรียกว่า diastolic function ซึ่งหากเมื่อเราอายุเยอะขึ้น กล้ามเนื้อหัวใจของเราก็จะมีการเสื่อมตัวลง ทำให้ความสามารถในการคลายตัวเพื่อรับเลือดเสื่อมลง การทำเอคโค่หัวใจ ก็จะรูุ้ถึงการเสื่อมของหัวใจในรูปแบบนี้ได้ด้วยครับ

หวังว่าคลิปนี้จะมีประโยชน์ต่อเพื่อนๆที่จะเข้ารับการตรวจเอคโค่บ้างนะครับ หากมีคำถามก็สามารถเขียนไว้ในช่องคอมเม้นต์ใต้คลิปเลยนะครับ ก่อนจากกันไปฝากเพื่อนๆช่วยกดติดตามช่องยูทูป DRK Channel เพื่อเป็นกำลังใจให้ผมด้วยนะครับ กดตามลิงค์นี้เลย พบกันใหม่คลิปหน้า สวัสดีครับ

https://www.youtube.com/channel/UCF3iOWwldQehnS5v7t6a9Rw/SeattleWebSearch?sub_confirmation=1

★☆★ ดีอาร์เค ชาแนล ★☆★

ช่องแห่งรอยยิ้ม อิ่มด้วยสาระ

โดยนายแพทย์ กิจจา จำปาศรี (หมอเต้ กิจจา)