การเล่นลูกมือบนหรือการเซตลูกบอล เป็นการเล่นด้วยนิ้วมือของมือทั้งสองข้าง พร้อม ๆ กัน ใช้เ่ลนเพื่อรอจังหวะใช้เป็นลูกหยอด ใช้ส่งให้เป็นลูกตบและใช้รับลูกเสิร์ฟที่มาไม่แรง
ดังนั้นการเล่นลูกมือบนจึงเป็นเทคนิคในการสร้างเกมการรุกของการแข่งขันผู้เล่นที่เป็นคนเล่นจึงเป็นคนสําคัญที่สุด
1. ท่าเตรียมก่อนเซต
หันหน้าไปยังทิศทางที่ลูกพุ่งมา เท้าทั้งสองแยกห่างกันประมาณ 1 ช่วงไหล่ หรือกว้างกว่าช่วงไหล่เล็กน้อย ยืนให้ปลายเท้าเสมอกันหรือให้เท้าใดเท้าหนึ่งเป็นเท้านำก็ได้ ยกส้นเท้าขึ้นเล็กน้อย ย่อเข่า แขม่วท้อง โน้มตัวไปข้างหน้าเล็กน้อย ผ่อนไหล่ตามสบาย ไม่เกร็ง ยกมือทั้งสองขึ้นในลักษณะการเซต ข้อศอกปล่อยตามธรรมชาติ ตามองดูลูกบอล
2. จุดกระทบลูกบอล
โดยทั่วไปให้ส่งลูกจากระดับใบหน้า ให้ลูกบอลอยู่ห่างใบหน้าราว 1 ช่วงลูกบอล ลักษณะการยกของมือจะอยู่ในระดับใดยังขึ้นอยู่กับลูกที่มาและจุดมุ่งหมายของผู้เซต ตำแหน่งของมือที่สัมผัสลูกบอลจึงเปลี่ยนไป ดังนี้
2.1 การเซตลูกไปข้างหน้า ยกมืออยู่ตรงหน้าผาก
2.2 การเซตลูกไปข้างหลัง ยกมืออยู่ตรงศีรษะ
2.3 การเซตลูกไปด้านข้าง ยกมือไว้เหนือไหล่
2.4 การเซตลูกไกล ยกมือบริเวณหน้าอก
2.5 การเซตลูกเรียดพุ่ง ยกมือบริเวณคางหรือหน้าอกหรือหน้าผาก
2.6 การกระโดดเซต ชูมือเหนือศีรษะเล็กน้อย
3. ลักษณะของมือและนิ้ว
ขณะมือจะสัมผัสลูกบอล ควรหันข้อมือไปข้างหลังเล็กน้อย กางมือออก นิ้วมืองอเป็นรูปครึ่งวงกลมปลายนิ้วก้อยอยู่ข้างหน้า นิ้วหัวแม่มือเป็นนิ้วที่รองรับลูกบอล นิ้วนางเป็นนิ้วที่ใช้ออกแรงและช่วยควบคุมทิศทางของลูกบอล นิ้วชี้และนิ้วกลางเป็นนิ้วที่ช่วยนิ้วนาง โดยทำงานสัมพันธ์กันลักษณะของนิ้วหัวแม่มือ ขณะจะเซตลูกบอล มี 3 แบบ คือ
3.1 นิ้วหัวแม่มือชี้ตรงเข้าหากัน
3.2 นิ้วหัวแม่มือตั้งเฉียงขึ้น
3.3 นิ้วหัวแม่มือชี้ลงสู่พื้น
การเซตโดยทั่วไปใช้แบบนิ้วหัวแม่มือชี้ตรงเข้าหากัน และแบบตั้งเฉียงขึ้น แต่ในกรณีที่เซตลูกไปข้างหลัง จะใช้แบบนิ้วหัวแม่มือชี้ลงสู่ที่พื้น
4. การใช้แรงเซตลูกบอล
ก่อนเซตลูกบอล นิ้วมือควรปล่อยตามสบาย ไม่เกร็ง ผ่อนนิ้วและข้อมือเล็กน้อย ขณะเซตต้องอาศัยแรงจากการยันพื้น ยืดขา ยืดตัว และแรงส่งจากนิ้วมือ ข้อมือ แขนท่อนล่าง ขณะมือสัมผัสลูกบอลให้เกร็งนิ้วและข้อมือเล็กน้อย การออกแรงมากหรือน้อยแล้วแต่ระยะทางที่ส่งลูกบอลออกไป การเซตในระยะใกล้ใช้แรงจากนิ้วมือ ข้อมือและแขนท่อนล่าง สำหรับระยะไกลต้องใช้แรงจากลำตัวและขาช่วยเซตด้วย (อุทัย สงวนพงศ์, 2534, น.3)
บรรณานุกรม
อุทัย สงวนพงศ์. (2534). คู่มือวอลเลย์บอล. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์.
โรงเรียนสุรศักดิ์มนตรี
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 2
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ