- จะต้องเป็นพื้นไม้หรือพื้นปูนที่มีลักษณะเรียบ ไม่มีสิ่งกีดขวาง
- เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 9 เมตร ยาว 18 เมตร ความสูงจากพื้น
ประมาณ 7 เมตร มีบริเวณโดยรอบห่างจากสนามประมาณ 3 เมตร
- แต่หากเป็นสนามมาตรฐานในระดับนานาชาติ กำหนดให้รอบสนาม
ห่างจากสนามประมาณ 5 เมตร ด้านหลังห่าง 8 เมตร
และมีความสูง 12.5 เมตร
- เส้นรอบสนาม (Boundary lines) ทุกเส้นจะต้องกว้าง 5 เซนติเมตร
เป็นสีอ่อนตัดกับพื้นสนาม มองเห็นได้ชัดเจน
- เส้นแบ่งเขตแดน (Center line) ที่อยู่ตรงกลางสนาม จะต้องอยู่
ใต้ตาข่าย หรือตรงกับเสาตาข่ายพอดี
ตาข่าย
- จะต้องมีความสูงจากพื้น 2.43 เมตร กว้าง 1 เมตร ยาว 9.5 - 10 เมตร
- ตารางในตาข่ายกว้าง 10 เซนติเมตร ผู้ติดไว้กับเสากลางสนาม
- ตาข่ายสำหรับทีมหญิงสูง 2.24 เมตร
- เป็นทรงกลมมีเส้นรอบวงประมาณ 65-67 เซนติเมตร น้ำหนัก 260-280 กรัม
- ทำจากหนังสังเคราะห์ที่ยืดหยุ่นได้
- ซึ่งในการแข่งขันระดับโลกจะใช้ลูกบอล 3 ลูกต่อการแข่งขัน
เพื่อความต่อเนื่องหากบอลออกนอกสนาม
ผู้เล่น
- ในทีมจะต้องมีผู้เล่นไม่เกิน 12 คน ผู้ฝึกสอน 1 คน ผู้ช่วยผู้ฝึกสอน 1 คน เทรนเนอร์ 1 คน และแพทย์ 1 คน
- ผู้เล่นจะลงเล่นในสนามได้ครั้งละ 6 คน โดยแบ่งออกเป็นหน้าตาข่าย 3 คน และด้านหลังอีก 3 คน
- สามารถเปลี่ยนตัวผู้เล่นครั้งละกี่คนก็ได้ โดยผู้เล่นเดิมที่ถูกเปลี่ยนออก สามารถเปลี่ยนกลับมาเล่นในสนามได้อีก
- การแต่งกายในชุดแข่งขัน ต้องแต่งกายเหมือนกันทั้งทีม ประกอบไปด้วย เสื้อสวมคอ กางเกงขาสั้น ถุงเท้า และรองเท้าผ้าใบพื้นยางที่ไม่มีส้น โดยผู้เล่นแต่ละคนจะต้องติดหมายเลข
กำกับไว้ที่เสื้อ กำหนดให้ใช้เลข 1-18 เท่านั้น สำหรับหัวหน้าทีมจะต้องมีแถบผ้าขนาด 8x2 เซนติเมตร ติดอยู่ใต้หมายเลขบริเวณอกเสื้อด้วย
วิธีการเล่น
- ทีมที่ได้เสิร์ฟ จะต้องให้ผู้เล่นที่อยู่ในตำแหน่งขวาหลัง เป็นผู้เสิร์ฟเพื่อเปิดเกม จากนั้นผู้เล่นทุกตำแหน่งจะขยับตำแหน่งวนไปตามเข็มนาฬิกา
- การเสิร์ฟจะต้องรอฟังสัญญาณนกหวีดก่อน และให้เริ่มเสิร์ฟลูกบอลภายใน 5 วินาที
- ทีมที่ได้คะแนนจะเป็นผู้ได้เสิร์ฟ จนกว่าจะเสียคะแนนให้ฝ่ายตรงข้ามจึงจะเปลี่ยนเสิร์ฟ
- เมื่อลูกเข้ามาในเขตแดนของทีม จะสามารถเล่นบอลได้มากที่สุด 3 ครั้งเท่านั้น
- สามารถบล็อกลูกบอลจากฝ่ายตรงข้ามที่หน้าตาข่ายได้ แต่หากผู้เล่นล้ำเข้าไปในแดนของฝ่ายตรงข้ามจะถือว่าฟาวล์
- สามารถขอเวลานอกได้ 2 ครั้งต่อ 1 เซต ให้เวลาครั้งละ 30 วินาที
- ทุกครั้งที่แข่งขันจบ 1 เซต จะต้องมีการเปลี่ยนฝั่ง
- ทีมจะได้คะแนนเมื่อลูกบอลตกลงในเขตสนามของฝ่ายตรงข้าม โดยนับเป็นลูกละ 1 คะแนน และหากมีการเสียคะแนน จะต้องเปลี่ยนให้ทีมที่ได้คะแนนเป็นผู้เสิร์ฟ
- หากทีมไหนได้คะแนนครบ 25 คะแนนก่อน ก็จะเป็นผู้ชนะในเซตนั้นไป แต่หากคะแนนเสมอกันที่ 24-24 จะต้องมีการดิวซ์ (Deuce)
หมายถึงต้องทำคะแนนให้มากกว่าอีกฝ่าย 2 คะแนน ถึงจะเป็นผู้ชนะ เช่น 26-24 หรือ 27-25 เป็นต้น
- ต้องแข่งขันกันให้ชนะ 3 ใน 5 เซต จึงจะเป็นผู้ชนะในเกมนั้น
(วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, 2565, ออนไลน์)
ตำแหน่งของผู้เล่นกีฬาวอลเลย์บอล
ผู้เล่นกีฬาวอลเลย์บอลจะต้องมีความรู้พื้นฐานเรื่องตำแหน่งของผู้เล่น
เพื่อเป็นความรู้ประกอบในการเล่นทีม ตำแหน่งของผู้เล่นทั้ง 6 คน ในสนาม
มีคุณสมบัติของผู้เล่นตามการหมุนอีกด้วย กล่าวคือ
เป็นผู้เล่นแดนหน้า 3 คน และเป็นผู้เล่นแดนหลัง 3 คน
ตามที่กติกากำหนด ตำแหน่งผู้เล่น แต่ละคนในสนามประกอบด้วย
• ตำแหน่งที่ 1 เรียกว่า หลังขวา หรือ ตำแหน่งเสิร์ฟหลังขวา
• ตำแหน่งที่ 2 เรียกว่า หน้าขวา
• ตำแหน่งที่ 3 เรียกว่า กลางหน้า
• ตำแหน่งที่ 4 เรียกว่า หน้าซ้าย
• ตำแหน่งที่ 5 เรียกว่า หลังซ้าย
• ตำแหน่งที่ 6 เรียกว่า กลางหลัง
ตำแหน่งผู้เล่น ในการแข่งขันผู้เล่นทุกคนจะต้องเข้าใจตำแหน่งหน้าที่ของตนเองเป็นอย่างดี เพราะตามกติกาการแข่งขัน ผู้เล่นซึ่งประกอบด้วย 6 ตำแหน่ง จะยืนผิดตำแหน่งกันไม่ได้ โดยกำหนดตำแหน่งไว้ดังต่อไปนี้
ตำแหน่งที่ 1 คือ ผู้เล่นแดนหลังจะต้องยืนอยู่หลังตำแหน่งที่ 2 และอยู่ข้างขวามือของตำแหน่งที่ 6
ตำแหน่งที่ 2 คือ ผู้เล่นแดนหน้าจะต้องยืนอยู่หน้าตำแหน่งที่ 1 และอยู่ข้างขวามือของตำแหน่งที่ 3
ตำแหน่งที่ 3 คือ ผู้เล่นแดนหน้าจะต้องยืนอยู่หน้าตำแหน่งที่ 6 และอยู่ข้างขวามือของตำแหน่งที่ 4 และอยู่ทางซ้ายมือของตำแหน่งที่ 2
ตำแหน่งที่ 4 คือ ผู้เล่นแดนหน้าจะต้องยืนอยู่หน้าตำแหน่งที่ 5 และอยู่ทางซ้ายมือของตำแหน่งที่ 3
ตำแหน่งที่ 5 คือ ผู้เล่นแดนหลังจะต้องยืนอยู่หลังตำแหน่งที่ 4 และอยู่ทางซ้ายมือของตำแหน่งที่ 6
ตำแหน่งที่ 6 คือ ผู้เล่นแดนหลังจะต้องยืนอยู่หลังตำแหน่งที่ 3 อยู่ทางขวามือของตำแหน่งที่ 5 และอยู่ทางซ้ายมือของตำแหน่งที่ 1
หน้าที่ของผู้เล่นทั้งหกคน ก่อนที่จะพิจารณารูปแบบของการเล่นทีมผู้ฝึกสอนควรทราบขีดความสามารถของผู้เล่นของตนในแต่ละคนทั้ง 3 อย่าง
คือ ความสามารถทางด้านร่างกาย, คุณภาพทางจิตใจ และความสามารถทางด้านเทคนิคการเล่นด้วยทักษะ 8 อย่าง
ได้แก่ 1. การเสิร์ฟ 2. การรับเสิร์ฟ 3. เซตบอล 4. ตบบอล
5. การสกัดกั้น 6. การตบ 7. การรองบอล 8. การควบคุมบอล
เมื่อเราทราบความสามารถของนักกีฬาแต่ละคนแล้ว สิ่งที่จะทำต่อไปก็คือการจัดวางตำแหน่งของผู้เล่นในสนามโดยทั่วไป การจัดตำแหน่งผู้เล่นในสนามจะมีการแบ่งแยกตำแหน่งสำคัญดังนี้
• ตัวตบหลัก (Ace Spikers)
ผู้เล่นตำแหน่งนี้เป็นผู้เล่นที่มีความสามารถในการตบบอลที่ดี,มีท่าทางที่ดีแข็งแรง, มีร่างกายที่แข็งแรง, สามารถประสบความสำเร็จในการตบบอลไม่ต่ำกว่า 50% ในนักกีฬา
ผู้ชายและไม่น้อยกว่า 40% ในนักกีฬาผู้หญิง ในเกมการแข่งขัน
• ตัวตบบอลเร็ว (Quick Spikers)
เป็นผู้เล่นที่สามารถตบบอลได้เร็วในบอล A. B. C. D. หรือตบบอลสั้นในการรุกแบบผสมกับตัวเซต
• ตัวเซต (Setter)
เป็นผู้เล่นที่สามารถตั้งบอลให้ตัวตบ ตบบอลได้ในทุกตำแหน่งสามารถควบคุมบอลและจังหวะการปล่อยบอลให้ตัวตบได้สามารถปล่อยบอลให้ตบบอลเร็วได้
• ผู้เล่นทุกตำแหน่ง (All round Players)
เป็นผู้เล่นที่มีขีดความสามารถในการใช้กลเม็ดเคล็ดลับ (เทคนิค) ในการเล่นได้หลายอย่าง กล่าวคือ การตั้งบอล, การสกัดกั้น, การตบ, การเสิร์ฟ,การรับตบ, การรับเสิร์ฟ
• ผู้เล่นตำแหน่งตรงข้ามกับตัวเซต (Combined Setter Attacker)
เป็นผู้เล่นที่อยู่ในตำแหน่งตรงข้ามกับตัวเซตในขณะที่ตัวเซตอยู่แดนหลังและสามารถตบบอลได้ในขณะที่อยู่แดนหน้า
• ผู้เล่นตัวรับอิสระ (Liberow Players)
เป็นผู้เล่นที่มีความสามารถในการรับที่ดีโดยเฉพาะการรับเสิร์ฟและรับตบ
การหมุนตำแหน่งเมื่อเปลี่ยนเสิร์ฟ - (การวนตำแหน่ง)
🏐 ในขณะแข่งขัน การเล่นทีมๆ ที่ได้รับลูกเสิร์ฟชนะการเล่นหรือฝ่ายเสิร์ฟทำเสียฝ่ายรับจะได้สิทธิ์การเสิร์ฟ
🏐 ผู้เล่นฝ่ายที่ได้เสิร์ฟจะต้องหมุนไปตามเข็มนาฬิกาก่อน 1 ตำแหน่ง แล้วจึงออกไปเสิร์ฟ
🏐 ยกเว้นการเสิร์ฟเริ่มเล่นทุกเซต ผู้เล่นตำแหน่งที่ 1 สามารถทำการเสิร์ฟได้เลยไม่ต้องหมุนส่วนฝ่ายตรงข้ามเมื่อได้สิทธิ์การเสิร์ฟ จะต้องหมุนก่อน 1 ตำแหน่ง จึงจะเสิร์ฟได้
🏐 ดังนั้น การหมุนตำแหน่งแต่ละครั้ง จะกระทำได้ต่อเมื่อมีการเปลี่ยนเสิร์ฟ ซึ่งลำดับการหมุนตำแหน่งนี้ต้องคงอยู่ตลอดการแข่งขันในเซตนั้นๆ และก่อนจะเริ่มเซตใหม่
🏐 ลำดับการหมุนตำแหน่งของผู้เล่นอาจจะเปลี่ยนไปก็ได้ แต่ต้องแจ้งในใบบันทึกตำแหน่งการแข่งขันให้ถูกต้อง
(siamroommate.com, 2565, ออนไลน์)
ตัวอย่างการหมุนตำแหน่งเมื่อเปลี่ยนเสิร์ฟ
บรรณานุกรม
กระปุกดอทคอม. (2564). ประวัติวอลเลย์บอล ข้อมูล กีฬาวอลเลย์บอล. ค้นเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2566. จาก https://hilight.kapook.com/view/71678
siamroommate.com. (2563). การยืนตำแหน่งผู้เล่นวอลเลย์บอล และหน้าที่. ค้นเมื่อวันที่ 12 กันยายน 2566. จาก https://shorturl.asia/dUXQW
โรงเรียนสุรศักดิ์มนตรี
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 2
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ