Συναπτική Διαβίβαση

Η πληροφορία διαβιβάζεται από τον ένα νευρώνα στον άλλο δια μέσου εξειδικευμένων περιοχών που λέγονται συνάψεις. Ανάλογα με το αποτέλεσμα που προκαλεί η ενεργοποίησή τους οι συνάψεις χαρακτηρίζονται ως διεγερτικές ή ανασταλτικές ενώ ανάλογα με τον τύπο τους σε συνάψεις τύπου Ι ή ΙΙ. Οι συνάψεις τύπου Ι είναι ασύμμετρες λόγω της ασύμμετρης πάχυνσης της μετασυναπτικής διαβίβασης. Στο συναπτικό χάσμα εμφανίζουν μεγάλη ενεργό ζώνη. Είναι κυρίως διεγερτικές συνάψεις, παρατηρούνται ως αξο-δεντριτικές σε δενδριτικές άκανθες και χαρακτηρίζονται από στρογγυλά συναπτικά κυστίδια και πλατύ συναπτικό χάσμα. Οι συνάψεις τύπου ΙΙ είναι συμμετρικές χαρακτηρίζονται από πεπλατυσμένα κυστίδια και συμμετρική πάχυνση της μετασυναπτικής διαβίβασης. Το συναπτικό χάσμα έχει μικρότερο πλάτος σε σχέση με τις διεγερτικές (μικρή ενεργή ζώνη). Είναι κυρίως ανασταλτικές συνάψεις, παρατηρούνται περισσότερες στο κυτταρικό σώμα (αξο-σωματικές) και λιγότερο στις δενδριτικές άκανθες. Κάθε νευρώνας δέχεται διεγερτικές και ανασταλτικές συνάψεις και η απόφαση της παραγωγής νευρικής ώσης δηλαδή δυναμικού ενέργειας είναι συνάρτηση του αθροίσματος των τοπικά διαβαθμιζόμενων δυναμικών που ολοκληρώνονται στο αξονικό λοφίδιο. Τον όρο σύναψη εισήγαγε ο C. Sherrington στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένας τυπικός νευρώνας διαθέτει περίπου 1000 συνάψεις και δέχεται πληροφορίες από περισσότερους από 1000 άλλους νευρώνες. Αν σκεφτούμε ένα νευρικό δίκτυο αποτελούμενο από δεκάδες χιλιάδες νευρώνων, μπορούμε να καταλάβουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι συνάρτηση εκατομμυρίων αλληλεπιδράσεων μεταξύ των νευρώνων αυτών. Είναι γνωστοί δύο τύποι συναπτικής διαβίβασης, ο ηλεκτρικός και ο χημικός. Ο νευροδιαβιβαστής ανήκει σε μια εκ των δύο κατηγοριών: τους πεπτιδικούς και τους μη πεπτιδικούς ή μικρομοριακούς. Οι πεπτιδικοί συντίθεται κυρίως στο κυτταρικό σώμα, αποθηκεύονται σε κυστίδια και μεταφέρονται στις τελικές απολήξεις από μικροσωληνίσκους. Οι μη πεπτιδικοί συντίθενται κυρίως στις απολήξεις. Ο νευροδιαβιβαστής απελευθερώνεται από τον προσυναπτικό νευρώνα, διαχέεται στο συναπτικό χάσμα και τελικά δεσμεύεται σε ειδικούς υποδοχείς στη μετασυναπτική μεμβράνη ώστε τελικά το σήμα να μεταφέρεται μονοκατευθυντήρια από τον προσυναπτικό στο μετασυναπτικό νευρώνα. Ένα δυναμικό ενέργειας απελευθερώνει χιλιάδες μόρια νευροδιαβιβαστή και έτσι επιτυγχάνεται σημαντική ενίσχυση της συναπτικής απόκρισης.  Ένα δυναμικό ενέργειας του προσυναπτικού νευρώνα οδηγεί σε ένα τοπικά διαβαθμιζόμενο δυναμικό του μετασυναπτικού νευρώνα με μια εξαίρεση: την περίπτωση της νευρομυϊκής σύναψης όπου ένα δυναμικό ενέργειας του προσυναπτικού κινητικού νευρώνα συμβάλλει στη δημιουργία ενός δυναμικού ενέργειας στο μυ. Ο νευροδιαβιβαστής απελευθερώνεται από τον προσυναπτικό νευρώνα, διαχέεται στο συναπτικό χάσμα και τελικά δεσμεύεται σε ειδικούς υποδοχείς στη μετασυναπτική μεμβράνη ώστε τελικά το σήμα να μεταφέρεται μονοκατευθυντήρια από τον προσυναπτικό στο μετασυναπτικό νευρώνα. Η απελευθέρωση συντελείται λόγω εκπόλωσης της προσυναπτικής απόληξης. Η συναπτική καθυστέρηση είναι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της απελευθέρωσης νευροδιαβιβαστή και ανάπτυξη μετασυναπτικού δυναμικού.