1.) Many years ago on the island of Mauke, there lived a man called Maruakaita and his sister Raru. In their life time, they would look after each other. The brother would take care of his sister and the sister would do the same in return. They had a happy life together.
2. Ko te ꞌangaꞌanga mātau a Maruꞌakaꞌita i te rave, koia ꞌoki, ko te tautai i te moana. ꞌE tangata kite ꞌoki aia i te tautai, ē, mē ꞌaere aia ki te moana, kāre rava aia e ngere ana i te ika.
2.) Fishing out in the ocean was common practice for Maruakaita. He was a skillful fisherman, and whenever he go out fishing, never to return empty handed.
3. I muri mai, kua noꞌo vaꞌine a Maruꞌakaꞌita, ē kua takakē atu ra rāua ko Raru. Kāre aia i maꞌara ꞌakaꞌou i tōna tuaꞌine, inārā, tē vai nei rāi tō tōna tuaꞌine ꞌinangaro ki aia. Mē ꞌaere a Maruꞌakaꞌita i te tautai, ka nā te pae aia i te kāinga o Raru, nō te mea, ko te mataara rāi te reira ki taꞌatai. I te taime e ꞌoki mai ei aia mei te moana, ka nā tētaꞌi mataara kē aia i te ꞌaere ki tōna kāinga. Kāre ꞌoki aia e ꞌinangaro kia kite a Raru i tōna ꞌokiꞌanga mai.
3. Years later, Maruakaita got married and so they parted. He no longer cared for his sister, however, his sister's love for her brother remained intact. When Maruakaita went out fishing, he would take the path nearest to his sister's home because that was the only path leading to the beach. On return from fishing, he would take another path to get home. He did not want Raru to see him return.
4. Mē kite a Raru ē ka ꞌaere a Maruꞌakaꞌita ka tautai, ka teꞌateꞌamamao aia i tētaꞌi au kai memeitaki ꞌei kai nā Maruꞌakaꞌita i te moana. Noa atu rāi ꞌoki tēia tū meitaki o Raru, kāre rāi a Maruꞌakaꞌita e maꞌara ꞌua mai i aia. Kāre rava aia e ꞌōake ꞌua i tētaꞌi mea ika nā Raru. Kāre katoa ꞌoki a Raru i manatā i tēia tū ꞌakonoꞌanga nā Maruꞌakaꞌita i aia
4. When Raru finds out that Maruakaita would go out fishing, she would prepare the best food for Maruakaita to eat while out fishing. Regardless of her generosity, Maruakaita showed no interest in her. He did not share a single fish with Raru. This attitude did not even bother Raru at all.
5. I tētaꞌi aꞌiaꞌi, kua ꞌaere atu a Raru ki taꞌatai i te tiki tai nāna, nā roto i te ꞌue. Kia tae aia ki taꞌatai, kua kite atu aia i te au ravakai e ꞌakamata ra i te ꞌoki mai. Kua ꞌakakī a Raru i tāna ꞌue ki te tai ē kua kake atu ki runga i te mato ma te ꞌākarakara atu i te au ravakai e ꞌoe mai ra ki uta
5. One evening, Raru went to the beach to fetch seawater for herself in a calabash. When she arrived at the beach, she saw the fishermen returning from fishing. Raru filled her calabash with seawater then she climbed up onto the cliff-top to take a look at the fishermen paddling ashore.
6. Kāre i roa tōna noꞌoꞌanga, kua kite atu aia i a Maruꞌakaꞌita i mua i te ava. Kua tomo ꞌoki tōna vaka i te ika. Kia ꞌākara mai a Maruꞌakaꞌita ki uta, kua kite mai aia i tōna tuaꞌine i a Raru e noꞌo ra i runga i te mato. I reira, kua tāanga aia i tōna vaka ē kua ꞌoe atu ki tētaꞌi ava kē. Kua ꞌākara a Raru i tōna tungāne e ꞌoe atu ra i tōna vaka, ē kua kāpikipiki atu i aia. Kāre rava a Maruꞌakaꞌita i ꞌuri mai ana i a Raru e kāpiki atu ra i aia; kua ꞌoe ꞌua atu rāi aia ma te ꞌākara tika ꞌua ki mua. Nō tei kore a Maruꞌakaꞌita i ꞌuri ꞌua mai ki tāna kāpiki, kua auē a Raru. Tēia tāna auēꞌanga:
7. Tiꞌetiꞌe Nunūkaꞌu te tini o Maꞌuke,
Maruꞌakaꞌita tē karo ꞌua ra koe ki ꞌea?
Tēia mai nei o te ava ravakai,
Ko te tai mōtiꞌa ꞌua ana tāꞌau e karo ꞌua ra
Tērā roa ia tō vaerua, tei taku kāinga,
Tei taku pāpā ꞌia nunui te tiꞌetiꞌeꞌanga e, tiꞌe
Tiꞌetiꞌe Nunūkaꞌu te tini o Maꞌuke,
Maruꞌakaꞌita tē karo ꞌua ra koe ki ꞌea?
8. Kua auē tikāi a Raru i tēia ꞌākonoꞌanga kino a Maruꞌakaꞌita, ē kua ꞌoki atu aia ki te kāinga ma te mamae o tōna ngākau. Kua maꞌara i aia tō rāua noꞌoꞌanga ki te ngutuꞌare ꞌokotaꞌi ē te tū o tāna ꞌākonoꞌanga i a Maruꞌakaꞌita i muri mai. I reira, kua tupu mai tōna manako ē ka tā aia i tōna tungāne.
9.Kia tae aia ki tōna ngutuꞌare, kua maꞌani aia i tētaꞌi poi, tei karangaꞌia ē, ꞌe maꞌi.(ꞌE taro ē te kuru te ꞌapinga i maꞌaniꞌia ai tēia tū poi) Kia oti te poi i aia i te maꞌani, kua mātipi aia i tētaꞌi taro ē kua tuku ki roto i te poi. I reira kua noꞌo aia i te tiaki i tō Maruꞌakaꞌita ꞌokiꞌanga mai.
10. Kua vaitata rava i te pōiri i kite atu ei a Raru i tōna tungāne i te ꞌokiꞌanga mai ki te kāinga. Kua kāpiki atu aia i a Maruꞌakaꞌita kia ꞌaere mai kia inu poi. Nō te mea ꞌoki ē, ꞌe matepongi tikāi tōna, kua ꞌoki viviki mai a Maruꞌakaꞌita ki te ngutuꞌare o Raru. I tōna taeꞌanga ki reira, kua tāki mai a Raru i te kumete poi. Kua rave mai a Maruꞌakaꞌita i te kumete poi, kua tāki ki runga, ē kua inu rapurapu atu ra i te reira.
11. I tōna inuꞌanga i te poi, kua raoaꞌia aia e te taro tā Raru i tuku ki roto i te poi. I reira kua pūtakaꞌiti a Maruꞌakaꞌita i te kimiꞌanga i te rāvenga kia ora aia.
12. Kua kāpiki atu aia ki tōna tuaꞌine kia ꞌapai mai i tētaꞌi vai nōna. Tēia tāna i kāpiki atu,
"Ē Raru ē, ꞌe vai!"
Kua paꞌu mai tōna tuaꞌine,
"E pō te vā i Raru ei Vairaka."
Tēia tōna ꞌāiteꞌanga: Kāre e meitaki te ꞌaere ki vaꞌo, nō te mea, ꞌe pō ꞌoki taua taime ra.
Ko te rāvenga tēia tā Raru i rave i mate ei i aia tōna tungāne.
6. After a while, she saw Maruakaita right in the fore of the channel. His canoe was full to the rim with fish. When Maruakaita looked ashore, he saw huis sister Raru sitting on the cliff-top. At that instant, he turned his canoe around and paddled to another channel. Raru looked at her brother and she called out to him. Maruakaita continued to paddle on without even looking back as Raru anxiously kept calling out to him. Because Maruakaita did not respond to her calling, Raru lamented. This is her lamentation:
7. A cry is being heard from Nunukau, oh, people of Mauke Maruakaita, why do you keep staring out into the open ocean? The fishermen are returning. Only the open ocean is what lies ahead of you. Your spirit is within the bosom of my home. Within my home, my cries are being heard. Oh, people of Mauke, Nunukau weeps. Maruakaita, why do you keep on staring out into the open ocean?
8. Raru wept uncontrollably as a result of Maruakaita's selfish ways and she returned home with a broken heart. She remembered how they used to share their home and how she looked after Maruakaita. At that moment, she thought of a way to kill her brother.
9. When she arrived at her home, she made some pudding called a "ma'i" (A mixture of taro and breadfruit). When she had finished making the pudding, she peeled some taro and mixed it with the pudding. And, she waited for Maruakaita to return.
10. It was just before night time when Raru caught sight of her brother returning home. She called out to him to come and have some 'poi'. Because of hunger, he hastily went back to Raru's home. When he got there, Raru brought the bowl of 'poi' to Maruakaita. He grabbed the bowl of mixture, lifted it up and quickly gulped it down.
11. As he drank the 'poi', he choked on some lumps of taro that Raru has put into the 'poi'. At that instant,Maruakaita struggled, gasping for air.
12. He called out to his sister to bring him some water. This is what he said,
" Raru, bring me some water".
His sister answered,
"It is impossible to go outside, for it is night time".
And, this was how Raru killed her brother.