Đến hẹn lại lên, năm nay là năm thứ 3 trường ta về Bình Phước coi thi THPT quốc gia theo phân công của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Sáng 23.6.2018 đoàn xe 21 chiếc chở 542 viên chức của trường lần lượt lên đường hướng về vùng đất đỏ miền Đông để làm nhiệm vụ ở 25 điểm thi (tăng 15% so với năm trước) trải khắp 8 huyện và 3 thị xã của tỉnh Bình Phước. Đoàn chúng tôi xuất phát lúc 7giờ 30 về huyện Bù Đốp gồm 34 người của Phòng Đảm bảo chất lượng - Phát triển chương trình, Khoa Quản lý nhà nước, Thư viện và lực lượng đông nhất là của Trung tâm Hỗ trợ sinh viên. Đi hết đại lộ Bình Dương, xe theo quốc lộ 13 (nay là đường ĐT741) để vào địa phận tỉnh Bình Phước. Từ đây đường trở nên thông thoáng, ít xe cộ hơn nên xe chúng tôi chạy nhanh hơn. Những địa danh một thời hào hùng của miền Đông gian lao mà anh dũng lần lượt xuất hiện qua tầm mắt của chúng tôi. Bên tai tôi nghe văng vẳng bài hát của NS. Nguyễn Văn Hiên - Hành trình tuổi 20: “Băng qua Trường Sơn, cát trắng biển xanh. Băng qua Phước Long, còn in dấu chân hùng anh…”.

Đồng Xoài, nơi Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam lần đầu tiên mở chiến dịch cấp sư đoàn đánh vào lực lượng đặc biệt quân đội Sài Gòn từ ngày 11.5.1965 đến 22.7.1965. Chiến thắng Đồng Xoài góp phần to lớn làm thất bại chiến tranh đặc biệt của Mỹ ở chiến trường miền Nam (1). Phú Riềng đỏ (2) nơi thành lập một trong những chi bộ đầu tiên ở Nam kỳ của Đông Dương Cộng sản Đảng (3). Những ngày cuối tháng Giêng đầu tháng 2 năm 1930, chi bộ đã lãnh đạo hơn 5.000 công nhân đồn điền cao su Phú Riềng, nơi họ phải sống trong “địa ngục trần gian” đấu tranh, bãi công giành thắng lợi, giới chủ là hãng Michelin buộc phải chấp nhận một số yêu sách của công nhân (4). Phước Long nơi tiếng súng dội vang tin chiến thắng giải phóng thị xã Phước Long và Phước Long là tỉnh đầu tiên của miền Nam được giải phóng hoàn toàn vào đầu tháng 1.1975. Từ chiến thắng này biết được Mỹ không thể đem quân trở lại miền Nam, ta đã đi đến quyết định chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm 1975, 1976.

Xe tiếp tục bon bon trên con đường nhựa phẳng lỳ uốn lượn quanh co giữa các sườn đồi thoai thoải hai bên phủ kín rừng cây cao su đầy nhựa sống mượt mà xanh lá đang chờ cơ hội mủ cao su tăng giá. Xe đưa chúng tôi qua những tên làng, tên đất của người Stiêng nghe thật xa xôi nhưng đã hiển hiện ra trước mắt: Bù Nho, Bù Gia Mập, Đa Kia.

Sau bốn giờ xe chạy, khoảng 12 giờ 30 phút chúng tôi đến thị trấn Thanh Bình, huyện lỵ Bù Đốp đúng như dự kiến. Chúng tôi vào nhà nghỉ nhận phòng, hai người một phòng và chỉ một giường, có 2 phòng ở 4 người, hơi bất tiện nhưng ai cũng sẵn sàng chia sẻ khó khăn vì đây là nhà nghỉ to nhất huyện có thể đủ chỗ nghỉ cho cả đoàn. Kỳ thi THPT quốc gia năm nay không có gì thay đổi lớn so với kỳ thi năm 2017. Ngày 25.6.2018 thi Ngữ văn và Toán. Ngày 26 và sáng 27.6.2018 thi các môn tổ hợp Khoa học tự nhiên, Ngoại ngữ và Khoa học xã hội. Số thi sinh giảm dần vì rất ít thí sinh thi cả hai tổ hợp và nhiều thí sinh hệ giáo dục thường xuyên chỉ thi để xét tốt nghiệp THPT. Mỗi tổ hợp thi lần lượt ba môn, ba đề khác nhau nhưng lại cùng một mã đề và trả lời trên cùng một phiếu trắc nghiệm. Nếu cán bộ coi thi không để ý phát nhầm thứ tự đề thi, sẽ tạo ra hiệu ứng đôminô, rắc rối sẽ xẩy ra. Tuy vậy, giám thị 1 là người của trường ta đã làm rất tốt, không có sai sót nào, được trưởng điểm là Thầy Phó Hiệu trưởng THPT Bù Đăng rất tin tưởng. Những ngày coi thi cũng đúng vào mùa World Cup 2018, có người đam mê bóng đá và hào hứng với từng đường bóng, nhưng vẫn đến điểm thi đúng giờ, đầy đủ tỉnh táo và coi thi nghiêm túc. Ngoài những buổi coi thi, chúng tôi dành được chút ít thời gian tìm hiểu mảnh đất, cuộc sống người dân nơi đây, nhất là tận hưởng các loại trái cây thơm ngon như sầu riêng, chôm chôm...

Huyện Bù Đốp giáp Căm pu chia. Thị trấn Thanh Bình chỉ cách biên giới theo đường chim bay khoảng chừng 5km. Vùng biên giới này, xưa kia là căn cứ của quân giải phóng, chỉ có “rừng che bộ đội, rừng vây quân thù” với số ít đồng bào Stiêng sinh sống. Khi bộ đội hành quân qua đây chỉ khoảng một tiểu đoàn thôi. Người Stiêng đã thấy bộ đội nhiều như lá rừng, dài như con suối. Nay núi rừng đã “có điện thay sao”, trở thành làng mạc, phố thị, có hệ thống trường học từ giáo dục mầm non đến THPT. Không còn bệnh sốt rét rừng. Đường giao thông thuận tiện, không còn là con đường đầy bụi nhuộm đỏ cây cỏ hai bên đường, mỗi lần có xe chạy qua người đi đường phải úp nón vào mặt và quay người đi. Ở đâu cũng có sóng điện thoại di động, truyền hình, internet. Đồng bào các tỉnh miền Bắc, miền Trung, miền Nam về đây sống hòa thuận với đồng bào Stiêng cùng xây dựng quê hương mới. Một sự thay đổi diệu kỳ mà 20 năm hay 30 năm trước, có ai đó, dù có trí tưởng tượng phong phú đến mấy cũng không thể nghĩ ra được.

Kỳ thi đã kết thúc tốt đẹp. Đó là nhờ sự chuẩn bị chu đáo và rất chuyên nghiệp của bộ phận hậu cần trước đó một tháng, nhờ những kinh nghiệm và kỹ năng coi thi của cán bộ coi thi trường ta qua các kỳ thi học kỳ và nhờ sự chỉ đạo, động viên khuyến khích của lãnh đạo trường. Trưa 27.6.2018, mọi người dọn hành lý, lên xe về lại TP.HCM. Xe chạy êm như ru, nhiều người ngã ghế xe ra ngủ ngon lành. Ai cũng vui vì đã hoàn thành nhiệm vụ và còn thêm niềm vui được dịp đặt chân đến vùng biên cương của Tổ quốc, thăm cột mốc biên giới Việt Nam - Căm pu chia, được hít thở không khí trong lành mát mẻ của miền quê và được sống ấm áp trong tình bạn bè, đồng nghiệp cùng trường, cùng coi thi.

Tạm biệt nhé, vùng đất đỏ miền Đông! @

Nguyễn Tân Mỹ