Trong các tổ chức thường diễn ra những xung đột giữa các thành viên. Nguồn gốc của những xung đột đó đến từ nhiều yếu tố: do sự phụ thuộc lẫn nhau trong công việc, do sự khan hiếm về nguồn lực, do sự cạnh tranh về vị trí,... Nhưng một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến xung đột giữa các cá nhân trong tổ chức đó là do khác biệt về quan điểm sống, hệ giá trị và các nét tính cách. Và những khác biệt này xuất phát từ sự khác nhau giữa các thế hệ (Generation).

Thế hệ BB, thế hệ X, Y, Z là những ai?

Hiện nay trong các tổ chức đang có 3 thế hệ làm việc cùng nhau: Baby boomer, thế hệ X , thế hệ Y và chuẩn bị đón thế hệ Z. Mỗi thế hệ có những điểm mạnh, điểm yếu khác nhau có những phong cách sống và lối suy nghĩ khác nhau. Việc thấu hiểu lẫn nhau sẽ giúp các thành viên trong tập thể hòa hợp tốt với nhau và tránh được những mâu thuẫn không đáng có.

Có nhiều quan điểm khác nhau về phân chia ranh giới giữa các thế hệ, nhưng theo đa số các nhà nghiên cứu thì thế hệ Baby Boomer (BB) là những người sinh trong giai đoạn từ 1950 - 1969, thế hệ X (Generation X hay Gen X) là những người sinh từ 1970 - 1985. Thế hệ Y (Generation Y, Gen Y) là các người ra đời trong khoảng từ 1985 - 2000 và thế hệ Z (Generation Z, Gen Z) là những người sinh sau năm 2000. Trong bài viết này chủ yếu chúng ta quan tâm nhiều hơn tới thế hệ X và Y vì đây là những người chiếm tỉ trọng cao nhất trong các doanh nghiệp và cơ quan hiện nay.

Những khác biệt giữa những người Gen X và Gen Y

Giữa 2 thế hệ X và Y có sự khác biệt cả về kiến thức và kỹ năng cũng như quan niệm sống. Những người Gen Y được sống và làm việc trong thời đại bùng nổ công nghệ số nên có kiến thức rộng từ nhiều nguồn truy cập thông tin khác nhau. Những người Gen X có kiến thức sâu nhờ thu thập từ nhiều trải nghiệm đa dạng và phong phú.

Thế hệ Y nhạy bén trong việc nắm bắt xu hướng công nghệ và áp dụng công nghệ vào công việc một cách hiệu quả. Họ sử dụng các kỹ năng máy tính, tìm kiếm thông tin trên internet cũng nhanh hơn so với người Gen X.

Theo khảo sát của tổ chức Anphabe thì thái độ và cách thức làm việc giữa 2 thế hệ cũng có nhiều điểm khác nhau. Những người Gen X khá thận trọng trong các quyết định của mình, luôn coi trọng sự an toàn. Chẳng hạn, họ sẽ không nhảy việc khi chưa tìm được công việc mới. Điều này hoàn toàn ngược lại với các bạn thuộc Gen Y, họ sẵn sàng nhảy việc nếu thấy hết vui, hết hứng thú…

Nghiên cứu quan điểm về việc làm và thu nhập giữa hai thế hệ này cũng chỉ ra những điểm khác biệt khá thú vị. Đối với những người Gen X, công việc rất quan trọng, cho nên dù vui hay không vẫn phải cố gắng tới cùng. Họ quan niệm thu nhập tốt là để ổn định và cải thiện cuộc sống. Họ cũng giữ thói quen tiết kiệm, luôn đặt mục tiêu dài hạn như 5 năm tới sẽ mua nhà, 3 năm nữa sẽ mua ô tô… Nhưng những người Gen Y đi làm với mục đích gia tăng trải nghiệm. Họ sẽ có xu hướng hưởng thụ cuộc sống cá nhân, lương chưa về đã nghĩ cách tiêu xài, háo hức nếm thử những trải nghiệm mới như mua đồ công nghệ, đi du lịch…

Gen Y là những người nhiệt tình và đầy đam mê khi được làm công việc yêu thích. Đây là thế hệ có sức sáng tạo tuyệt vời, dường như không bao giờ thiếu những ý tưởng đột phá. Đây cũng là những người sở hữu lợi thế lớn như tư duy mở, thích khám phá học hỏi, năng động và giàu năng lượng. Họ cũng cực kỳ nhạy bén, giỏi công nghệ và luôn tìm tòi ứng dụng công nghệ trong công việc, có khả năng tiếp cận cái mới và thích ứng nhanh, họ có thể học hỏi từ nhiều nguồn rất linh hoạt. Tuy nhiên so với những người thế hệ X thì người Gen Y thường thiếu kiên nhẫn, ít suy tính đường dài và khi gặp khó khăn họ thiếu kiên định để trải nghiệm hoặc rút ra bài học cho những thử thách sau.

Cũng theo Anphabe thì tiêu chí thành công của mỗi thế hệ cũng rất khác nhau. Với những người Gen X đó là: Thu nhập cao + Giữ chức vụ quan trọng + Có uy tín trong công việc. Còn với Gen Y: Thu nhập cao + Chi tiêu + Hưởng thụ.

Chính từ những điểm khác biệt giữa các thế hệ mà ngầm chứa những xung đột chờ sẵn. Nhóm quản lý Gen X hay phàn nàn những nhân viên Gen Y khó hiểu, khó chiều, khó quản lý, trong khi các bạn Gen Y cũng hay than thở rằng, sếp họ khó tính, khó chịu, khó gần.

Thấu hiểu để sống và làm việc chung

Để các thế hệ có thể hợp tác và làm việc hiệu quả được với nhau thì mọi người trong tổ chức cần phải thực hiện nguyên tắc AACC:

• Hiểu được những khác biệt cũng như ưu và nhược điểm của nhau (Awareness). Nhận biết và hiểu được lý do của những điểm khác biệt của nhau thì những người trong cùng tổ chức sẽ thông cảm với nhau tốt hơn.
• Chấp nhận sự khác biệt của nhau (Accept the difference). Khi đã hiểu được sự khác biệt giữa các thế hệ là tất yếu thì mọi người cần chấp nhận sự khác biệt của nhau. Khi chấp nhận sự khác biệt thì trong các cuộc tranh luận chúng ta sẽ có được sự đa dạng ý tưởng để giải quyết vấn đề mà không nảy sinh những xung đột lớn.
• Giao tiếp và làm việc cùng nhau nhiều hơn (Communication) là tiền đề cho sự thắt chặt mối quan hệ và tăng thêm sự hiểu biết lẫn nhau giữa những con người trong cùng tổ chức. Điều đó làm giảm thiểu những mối bất hòa do sự khác biệt thế hệ tạo ra.
• Tự điều chỉnh bản thân khi làm việc với người khác (Customization). Biết mình, biết người và thích ứng với tâm lý hành vi của người làm việc chung là yếu tố quan trọng để tạo nên sự hòa hợp trong môi trường công việc cũng như sinh hoạt tập thể nói chung.@

TS. Thái Trí Dũng