Thời gian gần đây, trước diễn biến nắng nóng liên tục và kéo dài gây ảnh hưởng đến nhiều hoạt động trong đời sống xã hội tại nước ta; nhiệt độ cao là một trong các nguyên nhân dẫn đến các vụ hỏa hoạn xảy ra trên khắp cả nước gây nhiều thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng đến môi trường. Tuy nhiên, sự bất cẩn trong chính các hoạt động của chúng ta mới là nguyên nhân chính gây ra các vụ cháy. Đội PCCC UEH tổng hợp một số kiến thức cơ bản liên quan đến công tác PCCC, thoát hiểm, thoát nạn mong mọi người luôn đề cao cảnh giác, thực hiện triệt để phương châm “phòng cháy hơn chữa cháy” và ứng dụng linh hoạt khi trường hợp có sự cố xảy ra.

Một số nguyên nhân gây ra cháy

• Do sơ suất, bất cẩn gây ra cháy: nguyên nhân này là do chính con người thiếu kiến thức PCCC, không hiểu biết về các tính chất nguy hiểm cháy nổ của các chất dẫn đến việc sử dụng lửa, điện, xe gắn máy rò rỉ xăng… mất an toàn gây ra cháy.
• Do vi phạm các quy định an toàn về PCCC, tức là đã có những quy định an toàn PCCC, nhưng do không thực hiện hoặc thực hiện không nghiêm túc dẫn đến cháy.
• Do thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện công tác đảm bảo an toàn PCCC.
• Đốt phá hoại, phi tang dấu vết, đốt trả thù cá nhân, đốt để nhận bảo hiểm, tự thiêu, khủng bố… gây tác động xấu đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.
• Cháy do thiên tai: Do sét đánh, núi lửa hoạt động gây ra cháy, do bão lụt gây ra cháy: khi các chất lỏng cháy nhẹ hơn nước, chúng sẽ nổi lên trên mặt nước, sau đó có đủ điều kiện cháy thì sẽ gây cháy...
• Do tự cháy: là trường hợp ở nhiệt độ nhất định, chất cháy tiếp xúc với môi trường không khí và tự cháy hoặc do chất cháy đó gặp một chất khác sinh ra phản ứng hóa học có thể tự bốc cháy mà không cần cung cấp nhiệt từ bên ngoài. Ngoài ra, tự cháy còn do quá trình tích nhiệt: giẻ lau thấm dầu mỡ chất thành đống, bị oxy hóa, tích nhiệt dẫn đến tự bốc cháy...

An toàn PCCC trong sử dụng điện sinh hoạt

Điện là nguồn năng lượng phổ biến và không thể thiếu trên tất cả các mặt của đời sống con người. Tuy nhiên điện có các mặt trái của nó đó là gây nguy hiểm cho con người như tạo ra điện trường, điện giật và gây ra cháy, nổ. Chúng tôi xin chia sẻ vấn đề an toàn PCCC thiết bị điện trên góc độ ngăn chặn tạo ra nguồn nhiệt gây cháy.

1. Nguyên nhân gây cháy do điện:

Trên góc độ kỹ thuật, có 6 nguyên nhân cơ bản gây cháy như sau: chập mạch, ngắn mạch (dây dẫn bị hỏng do hậu quả của việc kéo căng quá mức, khi chất cách điện bị hỏng trong ruột cáp suất hiện dòng điện rò rỉ gây ra cháy, hơi nước lọt vào bên trong vỏ thiết bị điện gây hư hỏng và gây rò rỉ điện), quá tải đường dây (cường độ dòng điện làm việc lớn hơn cường độ dòng điện cho phép, trong sử dụng lắp thêm phụ tải ngoài tính toán…), điện trở tiếp xúc, hồ quang điện (là hiện tượng phóng điện trong không khí giữa 2 cực điện như khi: hàn điện, đóng hay ngắt thiết bị điện...), thiết bị điện sinh nhiệt (là các thiết bị điện tỏa nhiệt ra xung quanh như bóng đèn, máy sấy tóc, máy sưởi, bàn là…), cháy do tĩnh điện.

2. Phòng cháy trong sử dụng điện:

• Dùng thiết bị điện phù hợp với khả năng chịu tải của đường dây điện. Không nên dùng nhiều thiết bị điện trên cùng một ổ cắm cùng lúc, đặc biệt gần khu vực có nhiều chất cháy. Không để dây điện bị kẹt ở chân bàn, chân tủ hay khe cửa. Không để đường dây điện kéo dài chạy qua vật liệu cháy hay thiết bị sinh nhiệt.
• Luôn tắt, ngắt thiết bị điện khi rời khỏi phòng học, phòng ở, kể cả khi có việc phải đi gấp. Không được để gần vật dễ cháy như: quần áo, sách vở, túi ni lông… gần các ổ cắm điện.
• Cầu chì bị đứt, thông thường đó là sự cảnh báo quá tải, nhất thiết không được ngộ nhận là do cầu chì quá nhỏ mà đổi sang dùng cầu chì to hoặc dây đồng, dây kẽm thay thế.

3. Các bước xử lý khi có sự cố cháy, nổ xảy ra:

Bước 1: Khi ngửi thấy mùi khét hoặc trông thấy khói, lửa hay thấy chuông, đèn báo cháy thì hô to báo động cho mọi người chung quanh, thông báo ngay cho các thầy, cô hoặc bảo vệ. Tìm cách gọi ngay cho lực lượng Cảnh sát PCCC theo số điện thoại là 114.

Bước 2: Báo cho bảo vệ hoặc các thầy, cô ngắt điện tại nơi xảy ra cháy hay báo cho chi nhánh điện lực để ngắt điện khu vực bị cháy.

Bước 3: Tổ chức cứu người:

• Giúp đỡ người đang bị mắc kẹt trong đám cháy thoát ra ngoài;
• Làm theo sự chỉ dẫn của các thầy, cô hay người hướng dẫn thoát ra ngoài.

Bước 4: Tổ chức chữa cháy: Sử dụng nước, bình chữa cháy xách tay để dập tắt đám cháy. Nếu trong đám cháy thiết bị điện thì không được sử dụng nước để chữa cháy.

4. Kỹ năng thoát nạn khi có sự cố cháy, nổ xảy ra:

Kỹ năng 1: Khi xảy ra sự cố về cháy, nổ ở trường học hay chỗ ở, phải hết sức bình tĩnh làm theo sự chỉ dẫn của các thầy cô hay lực lượng PCCC tại chỗ.

Kỹ năng 2: Để tránh bị ngạt khói, di chuyển ra ngoài bằng cách bò sát mặt đất, bịt khăn hoặc vải thấm nước lên miệng, mũi. Hãy khoác thêm một chiếc áo được nhúng nước nếu có thể (vì không những lửa mà khói và hơi khí độc cũng có thể dẫn đến tử vong). Trong khi bò nên bò theo men bờ tường để tìm lối thoát nạn một cách nhanh nhất.

Kỹ năng 3: Khi thoát ra ngoài phòng, hết sức bình tĩnh di chuyển thoát nạn theo đường cầu thang bộ. Tuyệt đối không được chen lấn, xô đẩy trong quá trình thoát nạn. Trong trường hợp có thang máy thì tuyệt đối không được sử dụng để thoát nạn. Vì khi xảy ra sự cố cháy, nổ nguồn điện sẽ bị cắt nên thang máy sẽ bị dừng lại bất cứ khi nào, dễ dẫn đến bị kẹt và ngạt khí gây tử vong.

Kỹ năng 4: Nếu phải mở cửa phải kiểm tra nhiệt độ của cửa trước khi mở. Nếu mở cửa nên tránh sang một bên để đề phòng lửa tạt.

Kỹ năng 5: Trong trường hợp ngọn lửa bùng phát, khói, khí độc bao trùm cả hành lang và không thể thoát ra ngoài, hãy lấy vải ướt bịt chặt các khe cửa.

Kỹ năng 6: Sau đó, di chuyển ra ngoài ban công, cửa sổ và gọi to hoặc dùng khăn, áo, mũ màu sáng để ra hiệu cầu cứu, làm theo hướng dẫn của lực lượng cứu hỏa hướng dẫn. Tuyệt đối không được nhảy xuống dưới, trừ khi có đệm không khí, lưới ở dưới và được lực lượng Cảnh sát PCCC hướng dẫn.

Kỹ năng 7: Nếu có lực lượng đến cứu, cần phải bình tĩnh làm theo hướng dẫn của lực lượng Cảnh sát PCCC.

Kỹ năng 8: Trong trường hợp chưa thể tiếp cận được các lối ra thoát nạn an toàn hoặc ra cửa sổ hay ban công để cầu cứu thì phải tìm những vị trí lánh nạn tạm thời như ban công hay của sổ mà ở đó chưa bị ngọn lửa hay khói, khí độc đe dọa để chờ lực lượng PCCC đến trợ giúp.

Kỹ năng 9: Trong trường hợp quần áo bị bén lửa phải dừng lại, nằm xuống và lăn người qua lại hoặc lăn tròn để làm tắt ngọn lửa.

Kỹ năng 10: Khi xảy ra cháy, nổ tại những nơi tập trung đông người (nơi ở cao tầng, trung tâm thương mại, siêu thị, rạp chiếu phim…) việc đầu tiên cần phải thật bình tĩnh tìm cách hoặc tuân theo sự chỉ dẫn của lực lượng PCCC thoát ra khỏi tòa nhà qua các lối thoát nạn thông thường cầu thang bộ, nơi có đèn EXIT - LỐI RA để thoát nạn ra ngoài.@

NGỌC DANH st.