Beschrijving

Bacillus cereus is overal; deze sporenvormende bacterie wordt namelijk regelmatig teruggevonden in voedingswaren, bodemstalen, stof en lucht. Een toxico-infectie van B. cereus kan bij de mens leiden tot twee types syndromen: Het emetische syndroom wordt veroorzaakt door het cereulide, een klein maar zeer potent toxine dat door de bacterie in de voeding wordt uitgescheiden. Dit toxine blijft actief, zelfs na verhitting van het voedsel. Hoewel cereulide-intoxicaties met enige regelmaat worden vastgesteld, tonen prevalentiestudies aan dat deze cereulideproduceerders enkel sporadisch worden aangetroffen in voedingsproducten. Anderzijds, wordt het diarrhetische syndroom veroorzaakt door de productie van enterotoxines na ingestie van B. cereus sporen.

Naast de gekende voedselpathogeen, wordt B. cereus ook vaak gebruikt als overkoepelende term voor een groep van genetisch verwante bacteriën: de B. cereus-groep of B. cereus ‘sensu lato’. Tot deze groep behoren ook het beruchte Bacillus anthracis, Bacillus thuringiensis en Bacillus toyonensis, waarbij de laatste twee worden ingezet als biopesticide of additief in veevoeding. In deze lezing wordt de B. cereus groep belicht, doorspekt met recent en eigen onderzoek, en maken we een reis die microbiologie, toxicologie en chemie verbindt via recent ontdekte paden en technologieën. 

Spreker

Ir. Bram Jacobs stuurde in 2021 af als bio-ingenieur in de cel- en genbiotechnologie en startte kort daarna zijn doctoraat aan Sciensano en de universiteit van Gent. In zijn doctoraat werkt hij aan het verbeteren van risicobeoordeling van Bacillus cereus sensu lato in voedingswaren. Hierbij verwerft hij kennis in microbiologie en toxicologie met speciale aandacht voor analysetechnieken met een hoge doorvoer. Naast zijn doctoraatswerk bestudeert hij ook de gezondheidseffecten van micro- en nanoplastics in de context van het Horizon 2020 Imptox-project. Bram begeleidde meer dan tien studenten tijdens hun bachelor-, master- of doctoraatsstudies en is lid van het recent opgerichte young international commitee on predictive modelling in food.