Harinxma State [Loënga]

“dochter van Wlcke Oennama by Sneeck inden dorpe Loyngie”

Volgens het 17e eeuwse genealogisch handschrift van Josias Rispens trouwde in 1511 Auck Harinxma. de dochter van Ath Bonninga en Sirick Harinxma uit Loënga met Ulke Oenema, en vestigden zich te Loënga. Zij werd in ieder geval gemeld als wonende te Loënga “dochter van Wlcke Oennama by Sneeck inden dorpe Loyngie”.  Haar vader bewoonde de Harinxma stins te Loënga, dus zij moest zich ergens anders binnen Loënga vestigen. Op de kaart van Schotanus (1718) staat op deze locatie een voormalige state met de naam Harinxma afgebeeld, het huis was dus voor 1718 gesloopt.         P. Noomen (2009) ziet in “Wythia Harinxsma huys” en het huis van “dochter van Wlcke Oennama by Sneeck inden dorpe Loyngie”(Harinxmaland) twee verschillende locaties. Maar volgens mij gaat het om een en dezelfde, een aantal gegevens lijken die kant op te wijzen. Als eerste natuurlijk de naam Harinxma ondanks de onduidelijkheden, maar ook de dateringen sluiten op elkaar aan Wythie Harinxma zou rond 1500 overleden zijn en Auck Harinxma in 1511 getrouwd zou Auck het goed geërfd hebben. De grootste verwarring ontstaat door de in de bronnen genoemde plaatsnamen Goënga en Loënga bij Wythie lezen we vooral Goënga en bij Auck Loënga. De verklaring hiervoor is dat dit gebied vroeger onder het dorp Goënga viel,  Loënga was een gehucht binnen het gebied van Goënga, dit onderscheid is in de loop van de eeuwen vervaagd waardoor beide namen apart voor kunnen komen. Dus als er sprake is van Goënga  als in “Harinxma hovelingh tot Goingum” hoeft deze niet in het dorp Goënga te wonen maar in het gebied van Goënga. Maar als er sprake is van Loënga “inden dorpe Loyngie” dan hebben we het over Loënga zelf. Harinxmaland ten Noorden van Sneek wordt door de gemeente Sneek ontwikkeld tot een nieuwbouwwijk. De naam herinnert ons aan de Harinxma state die hier eens heeft gestaan, waaraan een opvallende sloten patroon nog herinnert. Deze sloten vormen waarschijnlijk de resten van de oorspronkelijke grachten rond het erf. In verband met de toekomstige graafwerkzaamheden zijn er een aantal archeologische vooronderzoeken binnen Harinxmaland uitgevoerd, twee daarvan hebben betrekking op de locatie Harinxma state (H.W. Veenstra & T.J. ten Anscher 2007 en J.B.Hielkema 2007). Hierbij is de locatie van het huis  zelf niet onderzocht maar wel de daaraan grenzende percelen, waarvan vermoed worden dat dezen het voorhof van de State vormde. Wat meteen opviel was een puinlaag direct onder de bouwvoor bestaande uit aardewerk, baksteen, tegels, dakpannen en glas. Het lijkt erop dat na de sloop van de state het terrein is geëgaliseerd, zodat het puin over het hele gebied verspreid raakte, het materiaal is te dateren van de 16e tot 19e eeuw.  Tijdens booronderzoek in het gebied zijn een aantal Middelzee geulen aangetroffen, waarvan er een tot vlakbij de locatie Harinxma state stroomde. Tijdens het archeologisch onderzoek bleek dat deze geul een natuurlijke geul was, met een breedte van ongeveer 40meter. In deze geul grenzend aan de locatie werd nederzettingafval uit de 13e tot 15e eeuw gevonden, wat aantoont dat de geul in de 15e eeuw nog aanwezig was en dat er in de 13e eeuw al bewoning aanwezig was.  Het blijkt vaak dat een state werd gebouwd op de locatie van een ouder stins, zou dat ook hier het geval geweest zijn? De locatie gelegen aan een brede geul was dan ook een strategische plaats, maar verder onderzoek zou nodig zijn om deze vraag te beantwoorden.