Bonserwier [IJsbrechtum]

Beschrijving:                       

Bons een gehucht op een terp maakte deel uit van het dorp Ysbrechtum, maar de landerijen van Bons vormde een afzonderlijk territorium de Bonserhem die werd doorsneden door de Bonserdijk. Tijdens de uitbreidingen van het industrieterrein de Hemmen in 1990 werd de terp geslecht, waarmee het gehucht definitief verdween. Maar voor dit gebeurde kregen archeologen nog de tijd voor een onderzoeken, dit onderzoek leverde een geheel onbekende stinswier op. Het gehucht Bons moet al in de 9e eeuw bestaan hebben, een aanwijzing hiervoor werd gevonden in de vorm van een klein vroeg Christelijk grafveldje (vier graven). In die tijd was er nog geen kerk met kerkhof, en werden de doden op de eigen terp begraven.  De Stinswier werd in de late 12e of vroege 13e eeuw opgetrokken en bleef tot in de 15e eeuw continu bewoond, waarna de wier werd geslecht. Van de wier zelf was dan ook niets meer over dan een depressie in de ondergrond, ontstaan door de druk van de heuvel.  De oorsprong van de naam Bons, Bonningi dan wel Bonningahem is vermoedelijk de woonplaats van de Bonne, waar de familienaam Bonninga en Bottinga van is afgeleid. Van de laatste weten we ook dat deze in Bons gewoond hebben, J.M. Bos en H. Halbertsma (1990) vermoeden dat de stins eigendom was van deze Bottinga’s. Eenduidige schriftelijke bronnen zijn niet gevonden. Wel kommen In een 10de eeuwse lijst met schenkingen aan het Duitse klooster Fulda het plaatsje Bottinge tegen, Halbertsma identificeert dit als Bons. En in het register van aanbreng uit 1511 is er sprake van een Wyer (Wier) gelegen bij Bons. Maar of dit de betreffende stinswier is kan niet worden beantwoord. De reden hiervoor is dat in 2007 op nog geen kilometer afstand nog een stinswier werd gevonden (zie Stinswier de Hemmen), beiden waren toen al niet meer aanwezig.