03 - Królestwo Polskie 1815 - 1916.
Królestwo Polskie, potocznie zwane Królestwem Kongresowym lub Kongresówką (Царство Польское) istniało w latach 1815-1916. Teoretycznie było państwem połączonym unią personalną z Imperium Rosyjskim. Miało własną konstytucję, sejm, wojsko i pieniądz. Językiem urzędowym był język polski, a władcą król, którym był cesarz rosyjski (koronowany królem Polski).
Królestwo utworzone na mocy traktatu rosyjsko-austriacko-pruskiego z 3 maja 1815 r. Traktat ten został później włączony do postanowień kongresu wiedeńskiego z 9 czerwca 1815 r.
Autonomia Królestwa Polskiego była stopniowo ograniczana. Pretekstem tych działań były zwłaszcza powstania narodowe w 1831 i 1864 roku. W końcu w roku 1867 nastąpiło zniesienie odrębności polityczno-administracyjnej przy zachowaniu pewnej odrębności prawno-ustrojowej (n. p. kodeks cywilny, ustrój wsi, status ludności żydowskiej, status jęz. polskiego)
W pierwszym okresie po stłumieniu Powstania Listopadowego autonomia Królestwa Polskiego została znacznie ograniczona. W roku 1832 wprowadzony został tzw. Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego, który na czas stanu wojennego zastępował zawieszoną konstytucję. Stan wojenny zniesiono dopiero po klęsce Rosji pod Sewastopolem (1854-1855). Do tego czasu ziemie Królestwa okupowane były przez stutysięczną armię rosyjską. Unia personalna łącząca Królestwo z Cesarstwem została przemianowana na unię realną. Zniesiono Sejm i Wojsko Polskie. W roku 1834 wprowadzono granicę celną pomiędzy Królestwem Polskim, a Cesarstwem Rosyjskim.
Po powstaniu styczniowym nastąpiły dalsze ograniczenia, w wyniku których Królestwo zaczęto nazywać Krajem Nadwiślańskim (ros. Привислинский край). W roku 1866 10 guberni Królestwa Polskiego włączono do Cesarstwa Rosyjskiego, w 1867 zakazano używania języka polskiego w administracji i szkolnictwie. Pomimo tych wszystkich zmian i dostosowania administracji do reguł obowiązujących w pozostałej części imperium, Królestwo Polskie nie zostało przez Rosjan zniesione.
Kres istnienia Królestwa Polskiego przypadł na okres kończący pierwszą wojnę światową. 5 listopada 1916 r. aktem wydanym przez cesarzy Austro-Węgier i Niemiec uznano Królestwo Polskie za państwo niepodległe i niezwiązane unią personalną z dynastią Romanowów.