BÜYÜK KULÜP.!
Yazar Harun TOPRAK
18 06 2009
İstiklal Caddesi ve Yeşilçam Sokağının kesişiminde bulunan bu bina, 1882 yılında Abraham Paşaya ait olup dönemin en ünlü kulübüne ev sahipliği yapmiştır. Aksiyal ve simetrik bir anlayışla yapılmış bir cepheye sahiptir. Birinci katta gotik rozetler ve gömme yivli sütunlarla bölümlendirilmiştir. Zemin ve zemin kat üstü kullanımda olup, üst katlar kullanım dışıdır.
YAPTIRAN: SERKLDORAN KULUBÜ
MİMAR: Alexandre Vallaury
BUGÜNKÜ SAHİBİ : Emekli Sandığı Kurumu
GÖZLEMLER :
Bina cephesi oldukça kirlendiği görülmüştür. Bazı bölgelerinde ise nemlenleme gözlenmiştir. Bu binayı kullanan esnafın ise binaya yeterli ehemmiyeti vermiyorlar ya da bu binanın önemini bilmiyorlar. Korunması bir tarafa cephenin üzerine tabelalar yerleştirilmiş yada mermer kaplamalar yapılmış. İç kısımlardaise is tutmuş tavan temizlik görmemiş ve boyalarında dökülmeler görüldü.. Muhtes eklemeler yapılmış.(demir kapı, merdiven) Üst katlara çıkan merdivenin kapısına ek olarak demir kapı yapılmış. Bu kapı kitli ve yukarı katlara çıkılamadı. Kitli olmasada kapının önü esnaf tezgahları ile dolu.
CERCLE d’ ORIENT Genel Bilgilendirme
Eski İstanbul'da "Serkldoryan" diye bili nen ünlü bir kulüp. 1882'de büyük ço ğunluğunu Levanten, azınlık ya da ya bancı uyrukluların oluşturduğu kişilerce Grand'Rue de Pera (bugün İstiklal Cad desi) ile şimdiki adıyla Yeşilçam (veya Yeni Ar) Sokağı'nın kesiştiği köşede Abraham Paşa'ya ait yeni yaptırılan büyük binada kuruldu. İran Büyükelçisi Mohsin Han'ın 9 yıl süren başkanlığından sonra 1912'ye kadar Rusya, Fransa, İtalya, Avus-turya-Macaristan ve Almanya büyükelçi leri, kulüpte başkanlık yaptılar. Bir dö nem için İstanbul'un en gözde zenginler ve ileri gelenler kulübü olan Cercle d'Orient'a üye yazılan üst düzey Osman lı erkânı arasında Prens Aziz, Cemal, En ver, Talat, Damat Ferid, Fuad, Prens Said Halim, Prens İbrahim Hilmi, Çürüksulu Mahmud, Prens Mehmed Ali, Gazi Ah-med Muhtar, Salih Münir, Nişantaşlı Yu suf, Yusuf Sadık paşalar sayılabilir.
I. Dünya Savaşı sırasında kulübün üyeleri arasındaki İtilaf ve İttifak devlet leri karşıtlığından dolayı faaliyeti bir sü re için yavaşladı, Mütareke yıllarında ise işgal kuvvetlerine mensup üst düzey su bayların devam ettiği bir yer oldu. "Şark Kulübü" anlamına gelen Fransızca adını Cumhuriyet'in ilanından sonra Büyük Kulüp olarak değiştirdi.
Cumhuriyet döneminde de üye bile şiminin sosyal yapısını koruyan kulüp 1959'da Çiftehavuzlar'da şube açtı. Ku lübün yeni yeri Hacıbekirzâdelerin köş kü diye bilinen geniş bahçeli büyük ma likânenin daha sonraki sahibi olan Refii Bayar'm vârislerinden satın alınıp düzenlenmişti. Plajı, motor iskelesi, yüzme havuzu vardı. Daha sonra ihtiyaç arttık ça ağaçlar kesilip başka binalar eklendi. Kulüp üyelerinin hem yaz, hem kış ay larında burayı tercih etmeleri, ayrıca Beyoğlu'nun 1960'larda uğradığı bozunma nedeniyle İstiklal Caddesi'ndeki kulüp 1971'de kapandı.
Kulübe 60. kuruluş yılma kadar 33 bakan, 148 büyükelçi ve 552 üye kay dolmuştur. 1993'te üye sayısı 3780'e ulaşan kulübe 88 bakanlık yapmış poli tikacı, 210 yerli ve yabancı diplomat da kayıtlıydı. Başkanlık yapanlar arasınday sa Baron de Hirschfeld, Prens Maurocar-dato, Baron de Calice, Kont de Dudzce-le, Baron de Kangenheim, Said Halim Paşa, Mustafa Reşid Paşa, Abdülhak Ha-mid Tarhan, Cemil Topuzlu, Fethi Ok-yar, Numan Menemencioğlu, Necmed-din Sadak, Tevfik Rüştü Aras, Raif Dinç-kök (18 yıldır başkanlığı sürdürmekte dir) gibi isimler bulunuyordu.
Büyük Kulüp bugün sadece Kadıköy yakasındaki tesislerinde sahil yolunun geçirilmesi nedeniyle deniz kullanımı imkânları kalkmış olarak- faaliyetini sür dürmektedir.
Mimari Özellikleri:
45 m 'ye varan anıtsal cephe düzenleme siyle Beyoğlu mimarisinin simgelerinden biri olan yapının derinliği 21 m'dir. An cak bu derinlik, Yeşilçam Sokağı cephe sinde, önceki tarihli mevcut bir yapı ko runarak yapıldığı için 13 m'ye iner. Ze min yol seviyesinden algılanmayan çatı katı ile birlikte yapı beş katlıdır. Orta eksen üzerinde, İstiklal Caddesi'nden gi riş yer alır. Zemin ve birinci katlarda ba zı değişiklikler ve ekler yapılmıştır. Gü nümüzde, girişin her iki yanında pasaj şeklinde düzenlenmiş muhdes (sonra dan eklenmiş) dükkânlar mevcuttur. Par sel içinde, Emek Sineması arkasında ayrı bir yapı olarak inşa edilmiş şimdiki a dıyla Rüya Sineması'na geçişi sağlayan diğer giriş, Galatasaray yönünde ikinci modülde işlevini sürdürmektedir. Bu iki giriş dışında, dükkânlar şeklinde düzen lenmiş zemin katta günümüzde hazır gi yim mağazaları ve İnci Pastanesi yer alır. Birinci katta giriş hacminden muhdes bir merdivenle ulaşılan bir kafe vardır. Girişin sağında yer alan .ve kulüp olarak düzenlenmiş üst katlara bağlantıyı sağlayan merdivenler kulla nım dışıdır. Eş planlı ikinci ve üçüncü katlar, binayı uzunlamasına kat eden ge niş bir koridorun iki yanına yerleştiril miş ve birinden diğerine geçilebilen sa lonlardan oluşmuştur. Ayrıca arka cep hede servis mekânlarına da yer verilmiş tir. Çatı katı ise kulübe ait otel odaları şeklinde düzenlenmiştir. Volta döşemeli tuğla yığma sistemde inşa edilen yapı nın cadde cephesi taş kaplama, sokak cephesi ise sıvalıdır. Cephe düzenleme sinde prekast elemanlar da kullanılmış tır. Bağdadi tekniğinde sıvanmış tavan lar zengin tezyinatlıdır.
Aksiyal ve simetrik bir anlayışta dü zenlenmiş cadde cephesi, zeminde dük kânlar, birinci katta gotik rozetler ve gömme yivli sütunlarla belirginleşen on bir modüle ayrılmıştır. Cephe, dekoratif taş konsollarla desteklenen geniş bir sil me ve yapı boyunca devam eden para petle tamamlanmıştır. Cephe tezyinatı içinde yer verilen yüksek kabartma tek niği ile yapılmış insan ve hayvan figürlü düzenlemeler de yapının dikkate değer öğelerindendir.
Bir zamanlar İpek Sineması olan, da ha sonra onarılarak Yeni Tiyatro'ya dö nüşen, bir yangından sonra gene onarılip 1970'ii yıllarda, hazır giyim satış ma ğazası olarak kullanılan bölümde çıkan başka bir yangın, yapının üst katlarında kısmi hasara yol açmıştır. Bu katlar halen kullanım dışıdır. 1990'da İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin talebi üzerine ya pının dış cephesi temizlenmiştir. Binanın mülkiyeti Emekli Sandığı'ndadır.
Yüzyıl dönümünde kentin en ünlü mi marı olan İstanbullu Alexandre Vallaury' nin Beyoğlu mimarisinde simgesel de ğer kazanmış bu eseri, zaman içinde yapılmış muhdes kısımlardan arındırıl mayı ve üst katların restorasyonu ile gü nümüz İstanbul yaşantısında layık oldu ğu yeri almayı beklemektedir.
YAYIN DİZİNİ :
1. M.S. Akpolat, ‘’Fransız Kökenli Levanten Mimar Alexandre Vallaury’’, 1991, sy.62,145-146 (Hacettepe Üniversitesinde yayımlanmış doktora tezi)
2. İstanbul Ansiklopedisi, cilt 3 sy. 409-410
http://www.haruntoprak.com.tr/tr/calismalar/cercle-d-orient.html
Başkanın Mektubu
Saygıdeğer Üyemiz;
29.01.2010
Kulübümüz, Dünyanın en güzide kulübü olup, 22 ünitesi ile sosyal alanda hizmet veren bir tesise sahiptir. Kulüpte 16 sene Yönetim Kurulu üyesi, 2 sene İkinci Başkanlık 14 senedir de Başkanlık yapan bir kişi olarak itiraf etmeliyim ki geçen 32 yılda pek çok zorluğa göğüs gerdik. Zor günleri gerilerde bıraktık.
Kulübümüz 14 Mart 2010 tarihinde seçime giderken sizlere, özellikle Kulübümüze son yıllarda katılan değerli üyelerimize, eskiye dayanan bazı konulardan ve bu dönemdeki bazı icraatlarımızdan bahsetmek istiyorum.
Yeni üyelerimiz bilemezler, ama eski üyelerimizin çoğu hatırlarlar;
B blok binasının inşaatı tamamlandığında ve A blok binasının kaba inşaatı bittiğinde, Kulübümüzün maddi imkânları kalmadığından, 1992 senesinde A blok’u kiraya verdik. Kiracı şirket tüm binayı dekore etti ve gazino olarak kullanmaya başladı. Kiracı zorluklar çıkardığından dolayı sorunlar yaşanmaya başlandı. 1996 yılında Başkan seçildiğimde ilk işim büyük mücadeleler vererek gazino kiracısını çıkarıp, bu binayı kulübe kazandırmak oldu. Sene sonunda tüzük değişikliği yaparak eskiden kulüpte gerçekleşen siyasi parti yemeklerini ve siyasi faaliyetleri, ayrıca magazin basının kulübe girişini yasakladık. Kulübün bir yemek salonu bir de oyun salonu vardı, üyeler demir sandalyelerde oturuyorlardı. Kısacası kulübümüzü bu günlere getirirken o zorlu günlerden geçerek hazırladık.
Dünyanın Küresel krizden kurtulmaya çalıştığı şu günlerde ve gelecekteki sorunları asgari düzeye indirilmiş Kulübümüzün yaşaması için; kulübü iyi tanıyan, işletmeyi iyi bilen, her gün 3-5 saat kulübe mesaisini veren, tecrübe sahibi bir ekiple çalışmakta olduğumu bilmenizi isterim. Kulübümüzde hiçbir iş Yönetim Kurulu kararı alınmadan yapılmaz. Yönetim Kurulunu oluştururken bu konulara özen gösteren kişileri listeme alıyorum. 14 senelik başkanlığımda, her zaman Yönetim Kurulundan 5 kişilik icra komitesi kurulur. Bu komitede her türlü konular, yatırımlar tartışılır ve yönetim toplantısına getirilir, oya sunularak kabul edilenleri karar defterine yazılıp imzalanır. Yönetim toplantılarına yedek üyeler de katılır ve onların fikirlerini de paylaşırım. Yönetim Kurulu kararı olmadan hiçbir yönetici tek başına hareket edip karar uygulayamaz.
Yönetim Kurulu üyelerimize 2008 -2009 dönemi krizinden geçerken sarf ettikleri yoğun mesai ve aldıkları tedbirler ile Kulübümüze harcamalarda büyük miktarlarda tasarruf sağladıklarından dolayı ayrı ayrı teşekkür etmeyi kendime bir borç bilirim.
Bu bağlamda, çamaşırhanedeki işleri taşerona vererek senelik 200.000, teknik servis işlerini kendi bünyemizden çıkararak bu hizmeti dışarıdan satın alarak 100.000, personel sayısını azaltarak, tüm fazla mesaileri yasaya uygun düzenlemelerle kaldırarak 1.460.000, elektrik enerjisi için özel bir şirket ile sözleşme yaparak Tedaş’ın satış fiyatından ucuza mal etmek suretiyle 65.000, su tasarrufu ile 65.000 TL ki;
Yaklaşık olarak Kulübe 1.890.000 TL üzerinde tasarruf sağladık.
Toplu Sözleşme görüşmelerinde de önceki toplu sözleşmeye göre önemli indirimler aldık.
008-2009 döneminde ödenmesi gereken kıdem tazminatlarından 1.470.000 TL’yi zamanında ödedik, ama Kulübümüzün mal varlığını azaltmadık.
Saygıdeğer üyemiz;
Bugün, Kulübümüzün Dünyadaki 12 kulüple kardeş kulüp anlaşması vardır.. Sayın Nazmi AKIMAN ve ekibine değerli katkıları için şükranlarımı sunarım.
Ayrıca Sivil toplum örgütlerinde ve sosyal kulüplerde emsali olmayan bir dergiye sahip olduğumuzu ve bedelsiz olarak bastırıp keza ev adreslerinize kadar gönderildiğini de bilmektesiniz.
Tüm salonlar 1997 senesinden itibaren yeniden dekore edildi, B blok’un üst katındaki terasta 500 metrekarelik, gündüzleri üyelerimizin çay ve istirahat salonu, geceleri ise gençlerimiz için gece kulübü olarak kullanılmak üzere bir kat yapıldı ve bu kata da asansörün çıkması gerçekleştirildi.
Köşkün yanına bir mekân yapılarak yeni hizmet üniteleri eklendi. Eski mutfağımız B blok altında iken, 700 metrekare büyüklüğünde yeni bir mekân yapılarak mutfak haline getirildi. Böylece ana mutfakta hazırlanıp, üst mutfakta pişecek yemeklerin soğumadan, hızlı bir biçimde Siz Sayın üyelerimize sunulmasını sağladık.
Kulübün tüm satış noktalarını, son teknoloji ve benzer modern işletmeleri baz alarak, “MICROS” adı verilen sistem ile donattık. Bu sistemle satış ve stok kontrolleri tek bir merkezden yapılabilir hale geldi. Ayrıca tüm kulübü bilgisayar ağı ile donatarak mali kontrollerin en sağlıklı şekilde yapılabilmesini sağladık.
Kulübün 46 noktasına güvenlik kameraları yerleştirdik. Görüntülerin iki ayrı merkezden 24 saat izlenmesini ve kaydedilmesini sağladık. Bahçe altında 1400 metrekarelik kapalı alanda yüzme havuzu, sauna, buhar odası, solaryum ve modern jimnastik aletlerini ihtiva eden spor ve SPA merkezi, üyelerimizin son zamanlarda büyük ilgi gösterdiği masa tenisi ve dans çalışmalarının yapıldığı salonumuz ve ayrıca cilt bakımı yapılan bölümleri, diğer hizmetlerin verildiği birimlerle Bilardo Cafe ve Tenis Cafe binalarını hepinizin bildiği üzere Kulübe kazandırılan tesisler olarak hizmete sunduk.
İmkânsız olanı başardık desek yeridir; Kulübümüze, biri deniz kenarındaki SUNSET RESTAURANT-BAR ve diğeri de 830 metrekare deniz üstünde bir yarım ada olan İSKELE olmak üzere iki tesisi de kazandırdık.
Barnies Cafe ve yanına yapılan 120 m2 genişliğindeki kütüphane de kulübümüze imaj kazandıran önemli birer mekân olarak hizmete girdi.
Genç üyelerimizi düşünerek, yaptığımız aktivitelere öncelik verip, onların huzurlu ortamda yaşamaları için ayrı mekânlar hazırladık.
Üyelerimizin ani rahatsızlıklarında ilk müdahale yapacak, modern tıbbi cihazlarla donatılmış ve başında sözleşmeli devamlı bir doktor, hemşire bulunan sağlık tesisimiz günün her saatinde üyelerimizin hizmetindedir.
Ayrıca bir sağlık kuruluşuyla sözleşme yapılarak, üyelerimize sağlık ve kişisel bilgilerini ihtiva eden kartlar ulaştırılarak acil müdahalelerde doğru tıbbi işlerin yapılmasını ve bazı sağlık hizmetlerinden de ücretsiz yararlanma yanında, ücretsiz check-up gibi hizmetlerin verilmesini sağladık.
Tüm bu faaliyetlerimiz ile diğer aktivitelerimiz hakkında detaylı bilgiyi yakında yayınlanacak Büyük Kulüp Dergisinde ve tarafınıza gönderilecek 2009 Faaliyet Raporumuzda bulacaksınız.
Size önemli bir haberim daha var;
Olağan Genel Kurul 13.03.2010 tarihinde yapacağımız gündemine bir madde ekleyerek; Bir defaya mahsus olmak üzere; her ne sebeple olursa olsun zamanında Derneğe üye olamamış üye çocuklarının yaşlarına bakılmaksızın, belirli bir sürede müracaat etmeleri halinde, Tüzüğün 59/b maddesi hükmüne göre indirimli giriş ödentisinden yararlanarak ¼ giriş ödentisi ile asıl üyeliğe kabulleri hususunda Yönetim Kuruluna yetki verilmesinin karara bağlanmasını teklif ediyoruz. Böylece kulübümüzün tabii üyeleri olan üye çocuklarımızın da asıl üye olarak Dernek ailesine katılmasını arzu ediyoruz. Bu önerimizi desteklemek için sizleri 14.03.2010 tarihindeki seçimden bir gün önceki 13.03.2010 saat 13.00 deki kongremize davet ediyor ve oylarınızla teklifimizi desteklemenizi rica ediyorum.
Saygıdeğer üyemiz;
14 senelik başkanlığımda kulübümüzün nereden nereye getirildiğini, huzurlu bir ortam yaratarak, bir aile kulübü oluşturulduğunu, tüm üyelere bütün gayretimle hizmet ettiğimi, saygı ve sevgide hiç kusur etmediğimi kıymetli takdirinize sunar, 13 Mart 2010 Cumartesi günü Genel Kurul toplantısına, 14 Mart Pazar günü de seçime katılarak her zaman olduğu gibi Kulübümüze sahip çıkmanızı rica eder, saygı ve sevgilerimi sunarım.
Büyük Kulüp Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı
Duran AKBULUT