Rany

Rodzaje ran i krótka charakterystyka:

Otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.

Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż, szkło). Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia, co zmniejsza ryzyko zakażenia.

Rana kłuta - powstaje w wyniku zranienia ostrym długim przedmiotem (gwóźdź, sztylet): krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń krwionośnych.

Rana tłuczona - powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem (kamień, młotek); brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia.

Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego przedmiotu np. haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek skóry i głębszych tkanek.

Rana kąsana - jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogatą florę bakteryjną jamy ustnej; szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.

Ukąszenie przez żmiję

. Unieruchamiamy kończynę i układamy powyżej ciała, poszkodowany nie powinien się ruszać (chodzi o to, żeby spowolnić krążenie krwi i rozchodzenie się jadu po organizmie).

. Zakładamy powyżej miejsca ukąszenia tzw. opaskę Biera - jest ona luźniejsza od zwykłej opaski uciskowej, poniżej miejsca jej założenia musi być wyczuwalne tętno, a z rany wypływać trochę krwi wypłukującej jad.

. Jak najszybciej transportujemy poszkodowanego do szpitala, dbając o to, by się nie ruszał.

W miarę możliwości powinniśmy ustalić, co pokąsało poszkodowanego.

Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest mała i gładka, podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych brzegach.

Rany zamknięte

Jest to uszkodzenie głębszych warstw skóry i/lub tkanek leżących głębiej z zachowaniem ciągłości warstwy powierzchownej. Taki rodzaj urazu najczęściej powstaje w wyniku uderzenia tępym przedmiotem. Głęboko w skórze z uszkodzonych naczyń wydostaje się krew i powstaje tzw. siniak.

Objawy:

• powierzchnia skóry nienaruszona, ale ze zmienionym zabarwieniem (ciemno-niebieskie, fioletowe)

• obrzęk

• ból

• jeśli doszło do uszkodzenia dużego naczynia, może powstać krwiak. Najczęściej towarzyszy on złamaniom.

Postępowanie:

Przy niewielkich obrażeniach – brak specjalnego postępowania.

Gdy powstaje obrzęk:

• ucisnąć i schłodzić uszkodzone miejsce (przyłożyć lód lub polewać zimną wodą). Takie postępowanie powoduje obkurczenie naczyń i zmniejszenie krwawienia

• unieść uszkodzoną część ciała (kończynę); zmniejsza to dopływu krwi i tym samym narastanie obrzęku

• unieruchomić; zmniejsza to krwawienie i ból.

Rany otwarte

Rana otwarta to taka, w której ma miejsce przerwanie ciągłości skóry, co sprzyja zabrudzeniu i zakażeniu rany oraz krwawieniu.

Postępowanie:

• gdy występuje krwawienie – tamować przez przyłożenie jałowego opatrunku

• bezpośrednio na ranę i uciśnięciu go

• unieruchomienie uszkodzonej części ciała (kończyny) – zmniejsz to krwawienie i ból

• zabezpieczenie oderwanych lub amputowanych części ciała. Nieoderwane do końca części ciała należy przyłożyć w swoje oryginalne miejsce i przybandażować. Amputowane – zabezpieczyć w jałowej gazie i przetransportować w wilgoci i chłodzie z chorym do szpitala (UWAGA! Nigdy nie zamrażać!)

• jeżeli w ranie widoczne są narządy wewnętrzne, np. jelita, nie wolno odprowadzać ich do jamy brzusznej, możne jedynie przykryć je jałową, wilgotną gazą

• jeżeli w ranie widoczne są wbite w nią ciała obce, np. pręt, nóż itp. to nie wolno ich wyjmować – ryzyko masywnego krwotoku! – Chyba ze jest to klatka piersiowa, to wyciągamy i dokonujemy masażu serca.