คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
ที่เข้ารับ
การผ่าตัดแก้ไขท่อน้ำตาอุดตัน

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด

1. ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ถ้ามีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หอบหืด โรคเลือด หรือโรคอื่นๆ ให้ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อควบคุมตัวโรคเหล่านั้นร่วมด้วย

2. ถ้าท่านมีโรคประจำตัว มียาหรืออาหารเสริมที่รับประทานอยู่ หรือ มีประวัติแพ้ยา ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบ

3. งดยาละลายลิ่มเลือด เช่น แอสไพริน (aspirin) 1 สัปดาห์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด, งดวิตามินรวม วิตามิน C วิตามิน E อาหารเสริมสมุนไพร เช่น แปะก๊วย โสม ขิง ถั่งเช่า  น้ำมันตับปลา อาหารประเภทที่มีกรดไขมันชนิดอิ่มตัวสูง เช่น น้ำมันดอกคำฝอย  2 สัปดาห์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด หรือตามแพทย์สั่ง

4. ผู้ที่ใช้เครื่องกระตุ้นการทำงานของหัวใจ (pacemaker) ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนการผ่าตัด เนื่องจากการใช้เครื่องจี้ขณะผ่าตัดไฟฟ้า อาจมีผลต่อการทำงานของเครื่องกระตุ้นการทำงานของหัวใจได้

5. ถ้ามียาหยอดตาที่แพทย์สั่งให้ เช่น ยาต้อหิน หรือยาปฏิชีวนะ สามารถหยอดยาได้ตามปกติ

6. ถ้าใส่คอนแทคเลนส์ ควรถอดออกแล้วใส่แว่นตาในวันที่เข้ารับการผ่าตัด

7. ก่อนถึงวันนัดผ่าตัด ถ้าพบว่ามีอาการผิดปกติ เช่น ตาแดง อักเสบ ควรมาพบแพทย์ก่อนนัด

8. งดน้ำ งดอาหารตามเวลาที่ได้รับแจ้ง ในกรณีที่ผ่าตัดโดยการดมยาสลบ

การปฏิบัติตัวขณะผ่าตัด

1. นอนหงายราบนิ่งๆตลอดระยะเวลาผ่าตัด โดยทั่วไปการผ่าตัดใช้เวลาประมาณ 60 นาที

2. เมื่อผ่าตัดเสร็จ แพทย์จะปิดแผลบริเวณหัวตาที่ทำผ่าตัด

3. หลังผ่าตัดจะมีการใส่ผ้าก๊อซ เข้าไปในรูจมูกข้างที่ทำผ่าตัดประมาณ 1 วันเพื่อห้ามเลือด ให้หายใจทางปากหรือผ่านจมูกอีกข้าง

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัด

1. การดูแลแผลผ่าตัด

   • กรณีผ่าตัดโดยส่องกล้องผ่านทางจมูก จะไม่มีแผลผ่าตัด สามารถล้างหน้าได้ตามปกติตั้งแต่วันแรก

   • กรณีผ่าตัดทางผิวหนัง จะมีแผลผ่าตัดเล็กๆบริเวณข้างจมูกใต้หัวตาข้างที่ผ่าตัด ระวังอย่าให้แผลโดนน้ำ ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดหน้าแทนการล้างหน้าจนกว่าจะตัดไหม

ในกรณีที่มีแผ่นปิดแผล ไม่ต้องเปิดทำความสะอาดแผล  ถ้าแผ่นปิดแผลหลุดให้เช็ดทำความสะอาดแผลด้วยสำลีสะอาดปราศจากเชื้อชุบน้ำเกลือวันละ 1 ครั้ง

2. ภายใน 2-3 วันแรกอาจมีเลือดซึมออกทางจมูกข้างที่ผ่าตัดได้ ให้ใช้เจลเย็นประคบที่สันจมูกบ่อยๆ หลีกเลี่ยงท่าก้ม กิจกรรมที่เพิ่มแรงเบ่ง การยกของหนัก ออกกำลังกาย การเดินทางโดยเครื่องบินในสัปดาห์แรกหลังผ่าตัด ถ้าเลือดไหลออกทางจมูกไม่หยุดหรือไหลลงคอตลอดเวลาให้มาพบแพทย์ทันที

3. ห้ามแคะจมูก และหลีกเลี่ยงการสั่งน้ำมูกแรง ๆ

4. ในกรณีที่แพทย์ใส่ท่อซิลิโคนไว้ที่หัวตา ท่านจะสังเกตเห็นสายใสๆขนาดเล็กอยู่ที่หัวตา แต่จะไม่มีอาการเคืองหรือเจ็บตา สายซิลิโคนนี้จะถูกผูกอยู่ในจมูก หลีกเลี่ยงการขยี้ตาและเช็ดตาแรงๆ เพราะจะทำให้สายซิลิโคนเลื่อนออกมาได้ หลีกเลี่ยงการดึงหรือแคะจมูก ถ้าสายซิลิโคนเลื่อนหลุดออกมาที่หัวตา ให้ใช้เทปติดสายซิลิโคนไว้ที่หน้าผากเเละมาพบแพทย์ ห้ามตัดหรือดึงสายซิลิโคนออก

5. รับประทานยา หยอดยาหรือใช้ยาพ่นจมูกตามแพทย์สั่ง งดรับประทานยาละลายลิ่มเลือด เช่น แอสไพริน  ต่ออีก 1-3 วันหลังผ่าตัดหรือตามที่แพทย์แนะนำ

6. ท่านจะได้รับการนัดหมายประมาณ 1 สัปดาห์หลังผ่าตัด

ลักษณะที่อาจพบได้หลังการผ่าตัดท่อน้ำตา

• เปลือกตามีอาการบวมและช้ำหรือมีรอยเขียวช้ำ บริเวณแผล และใต้ตาภายใน 1 สัปดาห์แรก หลังผ่าตัด

ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด

• เลือดออกมากผิดปกติ

• การติดเชื้อหลังผ่าตัด ถ้ามีการติดเชื้อซ้ำซ้อน ทำให้เกิดถุงน้ำตาอักเสบและมีหนองออกมาจากรูน้ำตา บางรายอาจเกิดเป็นฝีและมีหนองทะลุออกมาทางผิวหนัง หรือการอักเสบลุกลามไปรอบ ๆ เบ้าตา ทำให้เกิดการอักเสบของเบ้าตาได้

• รอยแผลเป็นหลังผ่าตัด มักเกิดในผู้ป่วยที่ผ่าตัดแก้ไขท่อน้ำตาอุดตันด้วยการเปิดแผลทางผิวหนัง โดยส่วนใหญ่ 80–90 % จะไม่มีรอยแผลเป็น

ที่มา ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล