คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
ที่เข้ารับ
การผ่าตัดเบ้าตา

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด

1. ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ถ้ามีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หอบหืด โรคเลือด หรือโรคอื่นๆ ให้ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อควบคุมตัวโรคเหล่านั้นร่วมด้วย

2. ถ้าท่านมีโรคประจำตัว มียาหรืออาหารเสริมที่รับประทานอยู่ หรือ มีประวัติแพ้ยา ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบ

3. งดยาละลายลิ่มเลือด แอสไพริน (aspirin) ไอบิวโพรเฟน (Ibuprofen)  1 สัปดาห์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด, งดวิตามินรวม วิตามิน C วิตามิน E อาหารเสริมสมุนไพร เช่น แปะก๊วย โสม ขิง ถั่งเช่า  น้ำมันตับปลา อาหารประเภทที่มีกรดไขมันชนิดอิ่มตัวสูง เช่น น้ำมันดอกคำฝอย  2 สัปดาห์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด หรือตามแพทย์สั่ง

4. ผู้ที่ใช้เครื่องกระตุ้นการทำงานของหัวใจ (pacemaker) ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนการผ่าตัด เนื่องจากการใช้เครื่องจี้ไฟฟ้าขณะผ่าตัด อาจมีผลต่อการทำงานของเครื่องกระตุ้นการทำงานของหัวใจได้ 

5. ถ้ามียาหยอดตาที่แพทย์สั่งให้ เช่น ยาต้อหิน หรือยาปฏิชีวนะ สามารถหยอดยาได้ตามปกติ

6. ถ้าใส่คอนแทคเลนส์ ควรถอดออกแล้วใส่แว่นตาในวันที่เข้ารับการผ่าตัด

7. ก่อนถึงวันนัดผ่าตัด ถ้าพบว่ามีอาการผิดปกติ เช่น ตาแดง อักเสบ ควรมาพบแพทย์ก่อนนัด

8. ผู้ป่วยที่จะได้รับการทำผ่าตัดภายใต้การดมยาสลบ จะมีการตรวจเลือด คลื่นหัวใจ และเอกซเรย์ปอด ก่อนผ่าตัด

9. วันผ่าตัดต้องมีญาติมาด้วยอย่างน้อย 1 คน

10. งดน้ำ งดอาหารตามเวลาที่ได้รับแจ้ง ในกรณีที่ผ่าตัดโดยการดมยาสลบ

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัด

1. หลังผ่าตัด บริเวณเปลือกตาและรอบเบ้าตาจะบวมและมีรอยช้ำได้ใน 24-72 ชั่วโมงแรก ให้ประคบเย็นบริเวณตาและรอบตาให้บ่อยที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อช่วยให้ยุบบวมและหยุดเลือด ถ้ามีเลือดซึมบริเวณแผลผ่าตัด ให้ใช้ผ้าก๊อซหรือทิชชูสะอาดกดที่แผลจนกว่าเลือดจะหยุด ถ้ามีเลือดไหลมากไม่หยุดหลังกด ปวดตามาก คลื่นไส้ อาเจียน ตามัวลง ตาโปนมากขึ้น ให้มาพบแพทย์ทันที

2. ถ้ามีแผ่นปิดแผลบริเวณที่ผ่าตัด ไม่ต้องเปิดเช็ดทำความสะอาดแผล ถ้าไม่มีแผ่นปิดแผล ให้ใช้ไม้พันสำลีหรือสำลีก้อนชุบน้ำเกลือเช็ดแผลหรือทายาขี้ผึ้งที่แผลตามแพทย์สั่ง

3. ห้ามแผลผ่าตัดโดนน้ำจนกว่าจะตัดไหม ให้ใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเช็ดหน้าแทนการล้างหน้า

4. รับประทานยา หยอดยาหรือใช้ยาพ่นจมูกตามแพทย์สั่ง งดรับประทานยาละลายลิ่มเลือด เช่น แอสไพริน  ต่ออีก 1-3 วันหลังผ่าตัดหรือตามที่แพทย์แนะนำ

5. รับประทานอาหารได้ตามปกติ

6. หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เพิ่มแรงเบ่ง เช่น ออกกำลัง ยกของหนัก ในสัปดาห์แรกหลังผ่าตัด

7. ท่านจะได้รับการนัดหมายมาพบแพทย์ประมาณ 1 สัปดาห์หลังผ่าตัด

ผลข้างเคียงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้หลังการผ่าตัดเบ้าตา

1. เปลือกตาบวม จะเด่นชัดใน 2-3 วันแรกหลังผ่าตัด จากนั้นจะค่อยๆยุบลง และจะดีขึ้นประมาณ 80% ภายในเดือนแรก และกลับมาเป็นปกติประมาณ 3-6 เดือนหลังผ่าตัด

2. รอยช้ำรอบดวงตา จะจางหายไปภายใน 1-3 สัปดาห์หลังผ่าตัด

3. แผลติดเชื้อ จะมีลักษณะบวมแดงร้อน ปวดเป็นจังหวะ หากมีอาการเหล่านี้ต้องมาพบแพทย์อย่างเร่งด่วน

4. เลือดออกในเบ้าตา เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบน้อยมาก จะมีอาการปวดเบ้าตาอย่างรุนแรง ตาโปนมาก เปิดเปลือกตาไม่ขึ้น การมองเห็นลดลง หากมีอาการดังกล่าวต้องมาพบแพทย์อย่างเร่งด่วน

5. ผู้ป่วยบางรายอาจมองเห็นภาพซ้อนหลังผ่าตัด ซึ่งจะค่อยๆดีขึ้น อาจใช้เวลาถึง 6 เดือน ถ้าภาพซ้อนยังคงอยู่อาจต้องผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อตาในภายหลัง

6. แผลเป็น หลังตัดไหม รอยแผลอาจจะเห็นชัดเป็นสีชมพู ซึ่งส่วนใหญ่จะจางลงเป็นธรรมชาติใน 3-6 เดือน แต่บางคนอาจพบแผลเป็นนูนที่เห็นชัด หรือที่เรียกว่าคีลอยด์ (keloid) ซึ่งพบได้น้อย อาจต้องมีการฉีดยาลดการอักเสบที่รอยแผลเป็นในกรณีที่เป็น keloid

7. การสูญเสียการมองเห็น เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบน้อยมาก มักเกิดจากการที่เส้นประสาทตาได้รับบาดเจ็บระหว่างการผ่าตัด ในกรณีที่ต้องผ่าตัดนำก้อนเนื้อที่อยู่ในเบ้าตาส่วนลึกออก

ที่มา ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล