Tiền giấy Đông Dương (variété) và Tiền không phát hành

Chủ đề báo Xuân năm nay là “Xuân Ngao Du”. Xin được muợn hai chữ “Ngao Du” mà tôi có dịp tham gia ngao du trong Nhóm Ngao Du do Lệ Chi & Quốc tổ chức từ ngày 16/11 đến 14/12/2024, chu du trên hai vùng chiến thuật nước Tân Tây Lan và Úc Đại Lợi vừa qua, hầu được ngỏ lời tạ ơn “beaucoup” đến Ban Tồ Chức (nói riêng) cùng các bạn hữu Khoa Học tham gia vừa rồi (nói chung).

Được dip “Văn kỳ thinh, bất kiến kỳ hình”, gặp gỡ một số các bạn đã nghe tiếng từ khuya mà nay mới được tay bắt mặt mừng, tôi đã được trải nghiệm một chuyến giao lưu, tham quan đầy ấp tình bằng hữu.

Được làm quen với anh Liêm & chị Nhớ, Lượng & Vân, MC Nam Huấn & Châu, Tuyết Phương & Triêm, “bà tám” Mỹ Phượng & anh Lý (người luôn khiêm nhượng, ngồi ghế VIP... nguyên băng sau cùng), Dr. Long & Dung, TS Lương & Phong Nhã, Câu & Ánh, Hổ & Nhi, Vanessa & Denny Ngộ, Cẩm Hương Mme Rose, Ánh Tuyết, Chân, Loan, ...

Không quên được gặp lại bạn cũ hồi Trung học: Gia Hội & Trinh 50 năm mới có ngày này...

Được tao ngộ Tiền đại ca & Song Yên, Hào, Hiển & Ngoc Nga, và nhất là Chủ Tịch Ủy Ban Thuờng Nhậu Cần Sinh Lý & Nga. Có đi chơi và cụng ly chung mới thấy được cái duyên, bản lãnh, biệt tài và sức hút đầy “ma mị” của Chủ Tịch, luôn dẫn tới ... người khác phái! Vì vậy mà Chủ Tịch … “bị” khổ (mà sướng) là điều chắc … như đinh đóng cột, nhưng vẫn “tĩnh bơ”, đuờng ta, ta thẳng … tiến. Cảnh giác và lo sợ lây lần các thành viên “trung kiên” (từ cheffe Truởng đoàn không phải hiển nhiên mà … có khói!)

Nick CSL = Cần Sinh Lý = Cạn Sinh Lực hay Can Sex Long (time)? “Ai đi qua.. đùi tui”, Chủ Tịch thì có thể trả lời viên mãn…. “chuẩn không cần chỉnh”!

Cũng không quên “thanh kiu” bạn Châu Xuân Hùng & Phượng trong hai buổi tối ngắn ngủi ở Melbourne, đã dẫn đi “Melbourne by night”, hàn huyên trên tàu, đãi đằng liên tiếp cùng với chai ruợu xịn, đã vậy còn hảo ý, tặng quà “quý” nữa.

Sau cùng, hai em xin cảm ơn Thầy Công & Cô Nguyệt đã dành cả tuần đón tiếp vô cùng trọng hậu, coi hai em như người trong gia đình. Được gặp lại hai bạn trong “Xà Bát Hội” (XBH) trên cả tuyệt vời.

Đúng như một bạn trong XBH nhận xét: Đây là một chuyến đi … “đáng đồng tiền bát gạo”, hơn thế nữa là tôi còn được “bội thu”, bổ sung nhiều “chiến lợi phẩm” vào kho “lạc xoong” hỗn độn của mình.

Đi hơn một tháng, được sáng mắt thêm, học hỏi hơn cả chục “sàng khôn” luôn.

Xin cảm ơn, tố chè, khọp chai, merci, thank you tất cả các khuôn mặt thân thương “once more time”.

Xin lỗi mọi người vì đã đi ra ngoài đề khá lâu.

MC Nam Huấn, trong chuyến ngao du, có khoe cho tôi xem hình tờ giấy bạc Đức Thánh Trần (tờ 500 đồng Việt Nam Cộng Hòa), đặc biệt là tờ tiền này không có chữ ký. Cũng lạ thật! Chưa đụng được vào tờ tiền này, nên tôi chưa biết thực hư ra sao?

Từ ý này, tôi xin mạo muội, được phép trình làng các tờ giấy bạc Đông Dương (Indochine) in lỗi (variété), các tờ tiền không phát hành thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hòa.

Phần này, xin riêng tặng … lãng tử Nam Huấn và mong được chỉ giáo [nhớ mỗi lần xe ca “đổ bộ” thì y chang, trăm lần như một, lực sĩ Nam Huấn túc trực bên hông “chiến xa”, thi triển công năng “nhanh-gọn-lẹ” đâu vào đó, hành trang toàn đoàn 60 mống với gần cả trăm … “cục tạ” lớn nhỏ! Cũng vì chuyện này mà có bảng kiểm điểm “phê và tự phê” ở cuối cuộc hành trình, rút kinh nghiệm sâu sắc (không “sấu”) cho “next trip” thôi.]

Trong việc sưu tập tiền giấy, ngoài việc sưu tầm đủ bộ, giới chơi còn săn lùng, hầu sở hữu cho được các tờ tiền khác lạ: có chữ ký riêng biệt, màu sắc thay đổi, số sơ-ri lớn nhỏ, in sai vị trí, thiếu chữ, ..., nói chung là có sự khác biệt, dù ít hay nhiều, đều được dân chơi chào đón.

Nghề chơi cũng lắm công phu là như vậy!

Tôi hữu duyên và may mắn có được một số tờ tiền, xin được học hỏi thêm từ bạn đọc có thú đam mê về các tờ tiền giấy cũ này.

TIỀN ĐÔNG DƯƠNG

1. Tờ 20 đồng

Phát hành năm 1917 tại Sài Gòn, cùng một thời điểm 11/5/1917, nhưng chữ ký của hai Caissier de Siccursale khác nhau.

Tờ tiền này được phát hành ở hai nơi: Hải Phòng và Sài Gòn.

2. Tờ 5 đồng

Phát hành tại Sài Gòn ngày 6/1/1920.

Phát hành tại Hải Phòng ngày 27/5/1920.

Hai tờ tiền này có hai chữ ký giống nhau nhưng hai màu tiền khác nhau (có phải do hai địa điểm phát hành khác nhau?)

3. Tờ 500 đồng

Phát hành năm 1947

Hai tờ tiền này chung mệnh giá nhưng màu sắc, nhất là khung “Banque de L’Indochine” khác biệt.

4. Tờ 20 đồng

Phát hành năm 1947

Cùng mệnh giá, nhưng các chữ ký và màu sắc khác nhau.

5. Tờ 100 đồng

Phát hành (năm?)

Tờ trên là một tờ mẫu (Spécimen).

Tờ tiền hình dưới:

Để ý những hàng chữ Miên góc bên phải phía trên (4 hàng), hàng dưới cùng bên phải tờ tiền, chữ có đường nằm ngang, chữ chót có móc như chữ Y.

6. Tờ 1 đồng

Phát hành năm 1943-1945 (Đệ Nhị Thế Chiến)

Có 4 tờ tiền có 4 màu khác nhau.

Chỉ sưu tầm được 3 tờ tiền với 3 màu khác nhau.

7. Tờ 5 đồng

Phát hành năm 1943-1945

Có 5 màu tất cả. Chỉ sưu tầm được 2 màu.

8. Tờ 20 đồng vàng

Phát hành năm 1942-1945

Có 3 màu, chỉ sưu tầm được 2 màu.

9. Tờ 100 đồng vàng

Phát hành năm 1942-1945

Có 4 màu khác nhau.

10. Tờ 100 đồng vàng

Theo một số sách, tiền đồng vàng Indochine là có vàng bảo hiểm trong Ngân Khố Đông Dương?

Bản thân tờ tiền không có dát vàng chút xíu nào.

Phát hành năm 1942-1945

Có 2 màu khác nhau.

11. Tờ 50 đồng vàng

Phát hành năm 1949-1951, thời hậu chiến, in tại Hoa Kỳ.

Phía trên có in dòng chữ: “Giấy năm chục đồng vàng”.

Để ý tờ tiền hình dưới, dòng chữ này in lệch hàng, hai chữ “Đồng Vàng” in lệch xuống hàng dưới.

12. Tờ 100 đồng vàng

Phát hành năm 1949-1951

In tại Hoa Kỳ

Để ý tờ tiền đầu, hai hàng dọc chữ Nho phía bên phải tờ tiền: hàng chữ Nho bên trái, gồm 3 chữ (đọc từ trên xuống) “Nhất Bách Nguyên” 壹百元 (Một trăm đồng), chữ “Nguyên”元, chữ Nho chót trong hàng, in lệch hàng.

(Hàng chữ Nho dọc phía bên phải, 6 chữ, đọc từ trên xuống dưới, là tên ngân hàng:東方滙理銀行 Đông Phương Hối Lý Ngân Hàng).

13. Tờ 1 đồng

Phát hành năm 1932-1935

Tiền giấy của Viện Phát Hành 3 Quốc Gia Liên Kết.

Các chữ ký trên hai tờ tiền khác nhau và số 1 (góc phía trên bên phải) trên hai tờ tiền khác màu.

14. Tờ 100 đồng

Phát hành năm 1949-1951

In tại Anh Quốc

Để ý bên góc trái, sau hình cây cột, tờ tiền hình trên (có in số 0631 màu đỏ) có logo màu vàng, tờ tiền hình dưới (có in số 0040 màu đỏ) không có logo màu vàng.