สารบัญ หน่วยที่ 3 เรียนรู้เรื่องเศรษฐศาสตร์
แบบทดสอบก่อนเรียน
ผลการทดสอบ
บทที่ 2 ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ
2.2. ภาษีและหน่วยงานที่ทำหน้าที่จัดเก็บภาษี
2. ภาษีและหน่วยงานที่ทำหน้าที่จัดเก็บภาษี
การที่ประเทศจะพัฒนาได้นั้น รัฐบาลจำเป็นต้องมีรายได้เพื่อนำมาใช้ในการพัฒนาประเทศ ซึ่งรายได้ของรัฐบาลส่วนหนึ่งมาจากภาษีของประชาชน
ภาษี หมายถึง เงินที่รัฐบาลจัดเก็บจากประชาชน
2.1. ความสำคัญของการจัดเก็บภาษี
รัฐบาลจำเป็นต้องมีรายได้เพื่อนำมาใช้ในการบริหารและพัฒนาประเทศ ซึ่งภาษีเป็นแหล่งรายได้สำคัญของรัฐบาล โดยรัฐบาลจะนำเงินภาษีมาจัดสรรให้เกิดประโยชน์ต่าง ๆ ดังนี้
นำเงินภาษีไปใช้ในกิจการต่าง ๆ เพื่อพัฒนาประเทศ เช่น เป็นค่าใช้จ่ายในการสร้างสาธารณูปโภค ถนน โรงพยาบาล และโรงเรียน
นำเงินภาษีไปจ่ายเป็นเงินเดือนให้ข้าราชการและลูกจ้าง ซึ่งมีหน้าที่ให้บริการประชาชนตามหน้าที่และความรับผิดชอบ
นำเงินภาษีไปชำระหนี้ ที่รัฐบาลกู้ยืมมาจากต่างประเทศเพื่อใช้พัฒนาประเทศ
2.2. ประเภทของภาษี
การแบ่งประเภทของภาษีโดยทั่วไปมี 2 ลักษณะ ดังนี้
ภาษีทางตรง
คือ ภาษีที่เรียกเก็บจากผู้เสียภาษีโดยตรง และผู้เสียภาษีไม่สามารถผลักภาระให้ผู้อื่นได้ ตัวอย่างของภาษีทางตรง เช่น ภาษีเงินได้, ภาษีดอกเบี้ยเงินฝาก, ภาษีที่ดิน, และภาษีมรดก
ภาษีทางอ้อม
คือ ภาษีที่ผู้เสียภาษีสามารถผลักภาระให้ผู้อื่นได้ ตัวอย่างของภาษีทางอ้อม เช่น ภาษีศุลกากร, ภาษีมูลค่าเพิ่ม, และภาษีสรรพสามิต
2.3. หน่วยงานที่ทำหน้าที่จัดเก็บภาษี
หน่วยงานของรัฐบาลที่ทำหน้าที่จัดเก็บภาษี คือ กระทรวงการคลัง ซึ่งเป็นสถาบันหลักในการจัดเก็บภาษี และยังมีหน่วยงานที่สังกัดกระทรวงการคลัง ทำหน้าที่จัดเก็บภาษีประเภทต่าง ๆ ดังนี้
กรมสรรพากร: มีหน้าที่จัดเก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา, ภาษีเงินได้นิติบุคคล, ภาษีมูลค่าเพิ่ม, อากรแสตมป์, อากรมหรสพ, และอากรรังนกนางแอ่น
กรมศุลกากร: มีหน้าที่จัดเก็บอากรสินค้าที่มีผู้นำเข้ามาจากต่างประเทศ รวมถึงสินค้าที่ส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ
กรมสรรพสามิต: มีหน้าที่จัดเก็บภาษีที่รวมอยู่ในรายการสินค้าที่กรมสรรพสามิตเป็นผู้จัดเก็บ เช่น สุรา, บุหรี่, เครื่องดื่ม, ยาสูบ, น้ำมัน และผลิตภัณฑ์จากน้ำมัน
นอกจากนี้ ยังมีหน่วยงานอื่นที่จัดเก็บภาษีประเภทต่าง ๆ เช่น องค์การบริหารส่วนท้องถิ่น (อบต., เทศบาล, เมืองพัทยา, กรุงเทพมหานคร) ซึ่งมีหน้าที่ในการจัดเก็บภาษีป้าย, ภาษีที่ดิน, ภาษีโรงเรือน, และภาษีบำรุงท้องที่
บทสรุป
ประชาชนทุกคนมีหน้าที่ต้องเสียภาษีตามที่กฎหมายกำหนด หากผู้ใดละเลยหรือกระทำการใด ๆ เพื่อหลบเลี่ยงการเสียภาษี ย่อมมีความผิดตามกฎหมาย การเสียภาษีจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญและส่งผลต่อการพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ
เมื่อรัฐบาลเก็บภาษีจากประชาชนแล้ว จะนำรายได้ทั้งหมดไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวม ผู้ที่เสียภาษีจะไม่ได้รับผลตอบแทนโดยตรง แต่จะได้รับการบริการจากรัฐบาลในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านการศึกษา, การรักษาความสงบเรียบร้อยภายในประเทศ, และการใช้สาธารณูปโภคต่าง ๆ เช่น น้ำประปา, ไฟฟ้า และถนน