สังคมศึกษา ป.6

เช็คชื่อ          บันทึกห้องเรียน       ดูบันทึก       คะแนนเก็บ 

บทที่ 4 วัฒนธรรมและการเปลี่ยนแปลง

1 การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมตามกาลเวลาวัฒนธรรม

       หมายถึง แบบแผนในการดำเนินชีวิตที่มนุษย์สร้างขึ้นสั่งสมถ่ายทอดสืบต่อกันมา และยึดถือปฏิบัติจนถึงปัจจุบัน

       1. ความสำคัญของวัฒนธรรม

       วัฒนธรรมไทย เป็นความเจริญงอกงามของคนไทยที่ได้สั่งสม ปรับปรุง เปลี่ยนแปลง และถ่ายทอดสืบต่อกันมาช้านานและใช้เป็นแบบแผนในการดำเนินชีวิตของคนไทย คนไทยมีวัฒนธรรมเป็นของตนเอง ที่สืบทอดกันมายาวนานวัฒนธรรมไทยมีความละเอียดอ่อน ประณีต เป็นรากฐานของความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ทำให้คนในชาติมีความภาคภูมิใจใจใต้ของตน

       2. ประเภทของวัฒนธรรม

       เราสามารถแบ่งวัฒนธรรมออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้

       วัฒนธรรมทางวัตถุ

       สิ่งต่าง ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นมา เช่น  อาคารบ้านเรือน  สิ่งของเครื่องใช้  ยานพาหนะ

       วัฒนธรรมที่ไม่ใช่วัตถุ

       แบบแผนในการดำเนินชีวิตของคนในสังคม เช่น  ความเชื่อ ค่านิยม จารีตประเพณี

ศีลธรรม  ภาษา

       ประโยชน์และคุณค่าทางวัฒนธรรม

             1. ทำให้สังคมมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย

       ㆍวัฒนธรรมไทยเป็นแบบแผนที่ดีงามที่คนในสังคมไทยควรนำไปปฏิบัติ

       ㆍเป็นกฎ ระเบียบ และกติกา เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข

       ㆍช่วยสร้างความสามัคคีและลดความขัดแย้งในสังคม

             2. สร้างความบันเทิงใจให้แก่สมาชิกในสังคม

       ㆍเป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดความเพลิดเพลิน ความสนุกสนาน และคลายเครียด

       ㆍวัฒนธรรมไทยด้านการแสดงที่น่าสนใจ เช่น การแสดงดนตรีไทย การขับร้อง การฟ้อนรำ

             3. สร้างความสามัคคีกลมเกลียวระหว่างสมาชิกในแต่ละสังคม

       ㆍเกิดการเรียนรู้วัฒนธรรมซึ่งกันและกัน

       ㆍช่วยให้เกิดความเข้าใจอันดีในวัฒนธรรมที่คล้ายคลึงหรือแตกต่างกัน

             4. ทำให้สมาชิกในสังคมสามารถสื่อสารได้อย่างเข้าใจกันง่ายขึ้น

       ㆍภาษาพูด ภาษาเขียน ล้วนเป็นสื่อกลางไม่การติดต่อสื่อสารที่สำคัญ

       ㆍงานวรรณกรรมและวรรณคดีของไทยมีข้อคิดที่ดี สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

             5. ทำให้สมาชิกในสังคมมีหลักไว้ยึดเหนียวจิตใจ

       ㆍวัฒนธรรมด้านศีลธรรม เช่น พิธีกรรม คำสอนทางศาสนา

       ㆍเป็นสิ่งที่ช่วยให้สมาชิกในสังคมปฏิบัติตนเป็นคนดี

             6. ทำให้สมาชิกในสังคมมีโอกาสในการประกอบอาชีพต่าง ๆ เพิ่มขึ้น

       ㆍวัฒนธรรมไทยหลายอย่างที่ช่วยสร้างงานสร้างอาชีพ ก่อให้เกิดรายได้แก่คนในชุมชน

       ㆍทำให้เกิดสินค้าและบริการที่เป็นที่ยอมรับ เช่น ผ้าไหมทอมือ งานแกะสลัก เครื่องปั้นดินเผา

       3. การเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมตามกาลเวลา

       มนุษย์สร้างสรรค์วัฒนธรรมขึ้นมาใช้ในการดำรงชีวิต และปรับปรุงเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรม เพื่อให้เกิดความเหมาะสม สอดคล้องกับการดำเนินชีวิตในแต่ละยุคสมัย วัฒนธรรรมที่ไม่สอดคล้องกับการดำเนินชีวิตของคนในสังคมจะถูกละเลยและอาจจางหายไป เช่น การสร้างบ้านด้วยไม้แบบบ้านทรงไทย ก็เปลี่ยนแปลงเป็นอาคาร

แบบตะวันตก การเดินทางโดยรถยนต์ เครื่องบิน แทนการเดินทางโดยสัตว์พาหนะ การใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่แทนโทรศัพท์มีสายหรือแทนการเขียนจดหมาย การรับประทานอาหารด้วยช้อนแทนมือการแต่งกายของชายหญิงจากชุดไทยมาเป็นแบบตะวันตก ผลของการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมที่มีต่อตนเองและสังคม เช่น

       1) วิถีการดำเนินชีวิตของคนในสังคมมีการเปลี่ยนแปลง เช่น

·       เส้นทางคมนาคมมีคุณภาพดี  การพัฒนาเส้นทางการคมนาคมทางบก ส่งผลให้ถนนมีคุณภาพดีและครอบคลุมไปทั่วทุกภูมิภาค ประชาชนจึงนิยมใช้รถยนต์ รถจักรยานยนต์ เป็นพาหนะในการเดินทางหรือการขนส่งสินค้า

·       พาหนะมีประสิทธิภาพสูง   เมื่อมีการผลิตเครื่องบินที่มีประสิทธิภาพ ทำให้เกิดการคมนาคมทางอากาศที่สะดวกรวดเร็ว กิจการท่องเที่ยวก็เป็นที่นิยมมากขึ้นการขนส่งสินค้าก็สามารถทำได้อย่างสะดวกรวดเร็วมากขึ้นทำให้มีการติดต่อค้าขายกันได้ทั้งภายในและภายนอกประเทศ ผลิตผลทางการเกษตรก็สามารถกระจายไปยังผู้บริโภคได้ทั่วถึง

·       ระบบสื่อสารโทรคมนาคมที่ทันสมัย  ความเจริญก้าวหน้าด้านเทคโนโลยี ส่งผลให้มีเครื่องมือและช่องทางการติดต่อสื่อสารที่ทันสมัย ไม่ว่าจะเป็น โทรศัพท์เคลื่อนที่หรือเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ทำให้การติดต่อการงานหรือธุรกิจเป็นไปอย่างรวดเร็ว ไม่เสียเวลาเดินทาง

       2) การพัฒนาด้านการศึกษาเป็นไปอย่างรวดเร็ว มีการเรียนรู้ทั้งในระบบและนอกระบบ มีการเรียนรู้ผ่านสื่อแขนงต่างๆ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญ ที่ทำให้ทุกทุกคนสามารถนำข้อมูลความรู้ไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม ตลอดทั้งยังเป็นพื้นฐานของการมีส่วนร่วมทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

       3) การรับรู้ข้อมูลข่าวสารได้รวดเร็ว เช่น จากการที่มีสื่อจากเเหล่งต่าง ๆ รวมทั้งยังมีเทคโนโลยีที่ทันสมัย มีประสิทธิภาพ ทำให้รับรู้ข้อมูลได้อย่างรวดเร็วทันต่อเหตุการณ์ต่าง ๆ ทั้งทางด้านเศรษฐกิจด้านสิ่งเเวดล้อม จึงทำให้ทุกคนรับรู้ข้อมูลอย่างฉับไวและร่วมมือช่วยเหลือกันได้ทันท่วงที

       4) สังคมมีความเป็นสากลมากขึ้น เพราะพฤติกรรมของคนไทยเปลี่ยนแปลงไป จากการที่ได้นำเอาวัฒนธรรมตะวันตกในส่วนที่ดีมาประยุกต์ใช้กับสังคมไทย เช่น มีวินัย ตรงต่อเวลา ใช้หลักเหตุและผลในการอยู่ร่วมกันมากขึ้น

       5) มีการพัฒนาด้านการประกอบอาชีพ เมื่อมีการถ่ายทอดวัฒนธรรมทางด้านการรับเทคโนโลยี ทำให้สามารถนำเครื่องมือ อุปกรณ์ที่ทันสมัยมาพัฒนาอาชีพต่าง ๆ เช่น ด้านการเกษตร การอุตสาหกรรม การประมง นำรายได้มาสู่สังคมและท้องถิ่นมากขึ้น

       4. แนวทางการดำรงรักษาวัฒนธรรมไทย

       คนไทยทุกคนล้วนมีหน้าที่สำคัญในการช่วยกันอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย และเนื่องจากวัฒนธรรรรมไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา จึงต้องร่วมมือกันตำรงรักษาวัฒนธรรมไทยอย่างเหมาะสม เช่น การดำรงรักษาวัฒนธรรมไทยศึกษาความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมไทย แล้วนำไปปฏิบัติอย่างถูกต้อง เช่น การใช้ภาษาไทย การแสดงความเคารพ การร่วมกิจกรรมประเพณีไทย ในโอกาสต่าง ๆ และปฏิบัติตนอย่างเหมาะสม เช่น ประเพณีในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ประเพณีลอยกระทง ใช้สินค้าที่แสดงถึงศิลปวัฒนธรรมไทย เช่น การใช้ผ้าไทย ผ้าไหมไทย  เครื่องปั้นดินเผาลายไทย เครื่องจักสานไทย เมื่อค้นพบวัตถุที่แสดงถึงศิลปวัฒนธรรมไทย เช่น โบราณวัตถุจำพวกเศษกระเบื้อง ถ้วยชาม ควรมอบให้ทางราชการ เผยแพร่วัฒนธรรมไทยให้เป็นที่แพร่หลายทั้งต่อคนไทยและชาวต่างชาติและต้องให้ข้อมูลทางวัฒนธรรมไทยอย่างถูกต้อง  เลือกรับวัฒนธรรมสากลที่ดี มาประยุกต์ใช้กับวัฒนธรรมไทยอย่างเหมาะสม เช่น ความตรงต่อเวลา การมีวินัย ซึ่งสามารถนำไปใช้กับการติดต่อสมาคมหรือการทำธุรกิจระหว่างกัน ส่งผลให้งานเกิดประสิทธิภาพร่วมมือกันดูแลรักษาโบราณวัตถุ โบราณสถาน และสิ่งที่เเสตงถึงวัฒนธรรมของชาติให้อยู่ในสภาพสมบูรณ์ส่งเสริมให้เยาวชนไทยเห็นคุณค่าและเกิดความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมไทย