Onderzoeksdoelstelling

Dit onderzoek richt zich op het begrijpen van het functioneren van begraasde, open, beschermde natuur. Naar schatting één vierde van de open, beschermde natuur wordt beheerd door de inzet van grote grazers (op een extensieve manier, als vorm van procesbeheer). Bovendien wordt verwacht dat de oppervlakte aan begraasde natuur verder zal toenemen doordat natuurgebieden uitbreiden en de beheervorm goed ingeburgerd geraakt en kostenefficiënt is. 

INBO wil natuurontwikkeling in begraasde, open natuur maximaal wetenschappelijk onderbouwen en begeleiden. Ecologisch onderzoek van beschermde natuur, waar de begraasde natuurgebieden deel van uitmaken, is opgenomen in de onderzoeksagenda van INBO voor 2020 - 2024.

Op diverse vlakken is er nood aan kennisopbouw binnen begraasde, open natuur. Zo is het momenteel onduidelijk of deze beheervorm de vooropgestelde natuurkwaliteit voor EU habitattypes en regionaal belangrijke biotopen kan behouden en/of ontwikkelen. We onderzoeken in dit project - zoals dat ook gebeurt voor machinaal beheerde natuurtypes én bosreservaten - de oorzaken, drukken en relaties die de toestand en de ontwikkeling van soorten en ecosystemen beïnvloeden. Daarnaast willen we gericht beheeradvies leveren met betrekking tot de gewenste configuratie en oppervlakte van de begraasbare terreindelen, het aantal en het type grazers, gezondheidsaspecten, landschappelijke ontwikkelingen en de effecten op vegetatie, flora en fauna. Zeer belangrijk zijn ook het begrijpen en detecteren van de tekortkomingen die graasbeheer met zich kan meebrengen en de kennishiaten die meer gericht onderzoek moeten sturen. 

Dit project wordt enerzijds uitgevoerd ten behoeve van het ANB zodat kan geëvalueerd worden of de vooropgestelde natuurdoelen met begrazingsbeheer kunnen gerealiseerd worden en anderzijds ten behoeve van dagdagelijkse praktijk van natuurbeheerders (ANB, AWV, DVW, terreinbeherende organisaties, provincies, steden en gemeenten, particulieren…).

De doelstellingen worden concreet gemaakt door:

• De uitbouw van een permanent meetnet in begraasde natuurgebieden met langlopende meetreeksen en databanken; 

• Beschrijven van toestand en trends van biodiversiteit in de projectgebieden;

• Verklarend onderzoek naar de relatie tussen begrazing, structuurvariatie en biodiversiteit en het in kaart brengen van de oorzaken van veranderingen in begraasde natuurgebieden;

• De ontwikkeling van instrumenten (methode en technieken) voor de opvolging van biodiversiteit in begraasde natuurgebieden;

• Beleids- en beheerrelevante adviezen en instrumenten aanbieden zoals: referentie-, streef- en drempelwaarden voor habitatkwaliteit, milieudrukken en duurzaam gebruik, instrumenten voor duurzame ‘nature based solutions’ zoals beslissingsondersteunende modellen en kaartlagen.