ประวัติบ้านป่าบุก
จากปัญหาขยะมูลฝอยของประเทศในปัจจุบัน มีแนวโน้มรุนแรงขึ้นทุกปี ซึ่งจากข้อมูลการสำรวจในช่วงต้นปี 2558 พบว่า ประเทศไทยมีขยะตกค้างทั่วประเทศถึง 30.8 ล้านตัน และเป็นขยะที่เกิดจากชุมชนถึง 26.2 ล้านตัน มีปริมาณของเสียอันตราย 0.5 ล้านตัน แบ่งเป็นซากผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ไฟฟ้าร้อยละ65 ส่วนที่เหลือเป็นแบตเตอรี่แห้ง หลอดไฟ และสารเคมี นอกจากนี้ยังมีขยะติดเชื้อประมาณ 50,000 ตัน ( หนังสือพิมพ์บ้านเมือง ฉบับวันพุธ ที่ 26 เมษายน พ.ศ.2560 )ชุมชนบ้านป่าบุก หมู่ที่ 10 ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน มีเนื้อที่ 0.8 ตารางกิโลเมตร ประชากรประมาณ 88 ครัวเรือน 300 คน ชุนชมบ้านป่าบุกมีความเข้มแข็งของชุมชน โดยมีผู้ใหญ่บ้านและคณะกรรมการหมู่บ้านเป็นแกนนำหลัก มีการหารือผ่านประชาคมหมู่บ้าน ถ้าหากที่ประชุมตกลงกันว่าจะลงมือทำ ทุกคนก็จะร่วมมือกันทุกครัวเรือน
หลังจากมีการทำประชาคม บ้านป่าบุกที่ได้มีข้อตกลงที่จะดำเนินโครงการชุมชนปลอดขยะ จึงมีการประชุมวิเคราะห์ปัญหาขยะในชุมชนเพื่อหาทางแก้ไข ชาวบ้านได้สรุปสาเหตุสำคัญของขยะในพื้นที่มาจาก 4 แหล่งสำคัญ คือ ขยะในครัวเรือน ขยะในสวน(เพราะชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพทำสวนลำไย) ขยะตามถนนและขยะจากงานศพ ซึ่งหลายท่านอาจจะงงว่าทำไมชาวบ้านถึงมองว่างานศพคือต้นกำเนิดของขยะ ก็เพราะตามประเพณีของภาคเหนือเวลามีงานศพสามวัน ห้าวัน หรือเจ็ดวัน ตามฐานะเศรษฐกิจของแต่ละบ้านแล้วนั้น เจ้าภาพจัดเตรียมอาหารไว้เพื่อรับแขกอย่างมโหฬาร วันละสามมื้อ มื้อละไม่ต่ำกว่าสามอย่าง แขกมาเพียงหนึ่งถึงสองคนก็จะยกขันโตกหรือสำรับอาหารมาต้อนรับ ถ้าแขกกินไม่ หมดก็จะนำอาหารไปทิ้งทำให้เกิดขยะจำนวนมาก ลองคิดดูว่างานศพหนึ่งงานแต่ละงานจะต้องเลี้ยงขันโตกหรือสำรับอาหารมื้อละประมาณ 100 ถาด วันละสามมื้อ สมมุติว่าถ้ามีงานศพจำนวนห้าวัน จะเกิดขยะปริมาณเท่าไหร่ ?ชุมชนบ้านป่าบุกได้เล็งเห็นปัญหาเหล่านี้ จึงเป็นที่มาของการรณรงค์ให้มีการเลี้ยงอาหารจานเดียว การใช้แก้วน้ำที่เป็นแก้ว แทนแก้วพลาสติก นายทวี ณ ลำพูน นายกเทศมนตรีตำบลแม่แรง เปิดเผยว่าจากการดำเนินการดังกล่าวพบว่าชาวบ้านสามารถลดปริมาณขยะในงานศพลงได้ถึง 60% โดยประเมินคร่าวๆจากถุงดำเพื่อนำขยะมาใส่ต่อหนึ่งงาน จากเดิมต้องใช้ถุงดำไม่ต่ำกว่า 80 ถุง แต่ปัจจุบันชาวบ้านป่าบุกใช้เพียงงานละไม่เกิน 10 ถุงเท่านั้น นอกจากนี้ในงานศพชาวบ้านยังได้รณรงค์งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และงดการเผาปราสาทให้กับผู้เสียชีวิตตามประเพณีนิยมของคนภาคเหนือทำให้ประหยัดเงินได้เป็นจำนวนมาก โดยจะมีแค่เพียงใช้เต้นท์แทนปราสาทลดค่าใช้จ่ายได้มากกว่างานละ 20,000 บาทอีกด้วย ส่วนการใช้ดอกไม้จันทน์เคารพศพแทนการจุดธูป ก็ยังจะสามารถทำให้ลดกลิ่นและปัญหาหมอกควัน และการมอบต้นไม้จานชามพัดลมแทนพวงหรีดซึ่งถือเป็นการลดการเผาอีกทาง
สถานที่ตั้ง(พิกัด)แหล่งเรียนรู้
นายสนั่น สมจันทร์ ผู้ใหญ่บ้านป่าบุก หมู่ที่ 10 ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน 51120
เบอร์โทร 096-6030714 พิกัด 18.495241,98.90.8922
ผู้ให้ข้อมูล นายสนั่น สมจันทร์
ผู้เรียบเรียง นายพีระพันธ์ สานตา
